هم‌اکنون که در فصل تصویب بودجه جاری کشور از سوی دولت و مجلس هستیم اعمال مشوق‌های صادراتی، تحریک بازار مسکن از طریق تخصیص بودجه‌های عمرانی و ایجاد زیر‌ساخت‌های مناسب از جمله خواسته‌های تولید‌کنندگان صنعت فولاد کشوراست. در این زمینه با فرزاد ارزانی، مدیرعامل فولاد هرمزگان به گفت‌وگو نشسته‌ایم. وی معتقد است برای جذب سرمایه گذارخارجی و ایجاد بستر مناسب برای تسخیر و حفظ بازارهای صادراتی، واحدهای کوچک مقیاس باید با واحدهای فولاد بزرگ‌تر ادغام شوند. مشروح گفت‌وگو را با فرزاد ارزانی در ادامه بخوانید.

 با توجه به اینکه در فصل تصویب بودجه هستیم فعالان صنایع فولاد چه انتظاراتی از بودجه سال آینده کل کشور دارند؟

از آنجا که فولاد هرمزگان یک شرکت صادراتی است، اعمال مشوق‌های صادراتی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی موجب اشتغال‌زایی بیشتر خواهد شد.مسکن از جمله عواملی است که صنعت فولاد را متحول می‌کند از این رو دولت باید در بودجه سال آینده تسهیلات ویژه‌ای در راستای تحقق راهکارهایی عملی برای رونق بخش مسکن در نظر بگیرد. شنیده شده که یکی از سیاست‌های دولت تمرکز روی بافت فرسوده تهران است تا به جای حاشیه به خود شهر بپردازد و روی بافت‌های فرسوده کار کند و اگر دولت بتواند این بخش از مسکن را فعال کند روی صنعت فولاد به‌طور قطع تاثیر مثبتی خواهد گذاشت.

همچنین اگر دولت در زمینه طرح‌های عمرانی در سطح کشور بتواند بودجه مناسب اختصاص دهد این طرح‌ها علاوه بر اینکه موجب افزایش سهم رونق در آن استان خواهند شد، اشتغال‌زایی نیز به همراه خواهد داشت که این امر در واقع موجب رونق بازار مصرف می‌شود و شرکت‌های فولادی می‌توانند تامین‌کننده این بخش از نیاز بازار مصرف کشور باشند.برای این بهبود وضعیت صنعت کشور نیاز به سرمایه‌گذاری داریم که این امر فقط با تحریک تقاضا در بخش مسکن محقق می‌شود. هم‌اکنون کار گروه تخصصی در مجلس مشغول فعالیت روی این بخش هستند که اگر تمام جوانب در نظر گرفته شود به‌طور قطع می‌تواند تاثیر بسزایی در رونق صنعت فولاد کشور داشته باشد.به‌طور مثال، صنعت حمل‌و‌نقل، برق، ریل و راه آهن و اسکله برای صنعت فولاد کشور از جمله موارد کلیدی هستند؛ زیرا که برای صادرات، کشتی نباید منتظر بماند، چرا‌که در صورت انتظار بیش از حد تابع قوانین بین‌المللی مشمول جریمه سنگین می‌شود. دقت نظر دولت در زمینه زیر ساخت‌ها افزایش اشتغال‌زایی را به همراه خواهد داشت که این امر در راستای اقتصاد مقاومتی است.دولت باید بستر مناسب را برای ورود بخش‌خصوصی به بحث زیر ساخت‌ها فراهم کند؛ چرا که بخش خصوصی موجب رقابت در کشور می‌شود و صنعت فولاد می‌تواند تاثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد. دولت باید در زنجیره ارزش فولاد تصدی‌گری کند؛ البته نه به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، بلکه با ورود خود بخش‌های مختلف این زنجیره را همانند یک پازل کامل کند.
 
منظور شما این است که شرکت‌های فولادی را ادغام کند؟

ادغام یکی از ابزارهای تکمیل زنجیره ارزش فولاد است؛ به‌طور مثال برای اینکه از ارزش افزوده بیشتری برخوردار شویم وقتی که از ۳۲ میلیون تن سرمایه‌گذاری انجام شده در زمینه فولاد حداکثر ۲۱ میلیون تولید می‌توان تولید کرد، بنابراین باید ۱۰ میلیون تن باقی مانده در بخش دیگری از زنجیره ارزش تولید شود که این همان تکه‌های مفقوده است که در این صنعت وجود دارد و دولت باید با تصدی گری و ورود بخش خصوصی به زیر ساخت‌ها آن را کامل کند.پیش بینی می‌شود تا پایان امسال صادرات فولاد کشور به 8.5 میلیون تن برسد که برای تسهیل صادرات این میزان فولاد به زیر ساخت‌های مناسب از جمله بندر، اسکله و جاده نیاز است.در حاضر شرکت‌های کوچک فولاد با مشکلات زیادی در زمینه‌های تامین مواد اولیه و حمل و جابه‌جایی‌ آن مواجهند، زیرا باید از سرمایه در گردش مناسبی برخوردار باشند؛ از این رو ادغام‌ها کمک خواهد کرد که شرکت‌های کوچک تجمیع و به یک شرکت بزرگ‌تر با یک پتانسیل بیشتری تبدیل شوند.در صورت ادغام واحدهای فولادی، جذب منابع خارجی آسان‌تر می‌شود، چرا‌که سرمایه گذار خارجی به شرکتی که ۱۰ میلیون تن تولید دارد اعتماد بیشتری برای سرمایه‌گذاری می‌کند تا شرکتی که فقط سالانه ۷۰۰ هزار تن تولید می‌کند.

 آیا فولاد هرمزگان تا‌کنون قرارداد با سرمایه گذاران خارجی داشته است؟

در مجموع قرارداد فولاد هرمزگان یک قرارداد خارجی است که در سال ۸۵ ایمیدرو با یک شرکت آلمانی منعقد کرده بود با پیمانکاران ایرانی و در سال ۹۰ کارخانه راه‌اندازی شد. این شرکت در سال ۹۰ از سوی فولاد مبارکه خریداری شد.از سال گذشته مذاکراتی را با شرکت اس‌ام‌اس آغاز کردیم تا بتوانیم میزان تولید را از 1.5 به ۳ میلیون تن برسانیم، هم‌اکنون این مذاکرات به نتیجه رسیده و قرار‌داد مذکور به ارزش ۳۹۵ میلیون یورو منعقد شده است.
 
یکی از مسائلی که در حال حاضر وجود دارد سرمایه‌بر بودن حوزه فولاد است که نیاز به منابع داخلی و خارجی زیادی دارد آیا در این بخش موفق عمل شده یا خیر؟

پس از برجام دسترسی به منابع خارجی از طریق ورود شرکت‌های خارجی به ایران تسهیل و قراردادهایی منعقد شد البته برای ورود سرمایه گذار خارجی به کشور مقررات لازم برای تسهیل این امر در داخل کشور باید فراهم شود، اما توافقات اولیه صورت گرفته است.البته ورود سرمایه خارجی به کشور تا حدودی تابع شرایط جهانی است و اتفاقات مهم در دنیا بر این امر تاثیرگذار است، با وجود این شرکت‌های خارجی به‌ویژه اروپایی‌ها تمایل زیادی برای همکاری با ما دارند؛ به گونه‌ای که قبل از تعطیلات کریسمس طی تماس‌هایی که داشتیم خواستار برنامه‌ریزی بودند.

هم‌اکنون زمینه همکاری بین شرکت‌های ایرانی و خارجی مهیا است اما تا حدودی به تعامل و ارتباط میان دولت‌ها نیز بستگی دارد، به‌طور مثال برای همکاری با بانک‌های خارجی در ابعاد و اندازه‌های کوچک مالی مشکلی وجود ندارد اما در حجم‌های بزرگ‌تر با مشکلاتی مواجهیم؛ زیرا پای یکسری بانک‌های بزرگ‌تر و بیمه‌های دولتی در میان است که کار را سخت می‌کند و از لحاظ بوروکراسی زمانبر است.از لحاظ جذب منابع داخلی برای سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد نیز به‌طور طبیعی باید منابعی موجود باشد تا سرمایه‌گذاری انجام شود، البته به این دلیل که فولاد هرمزگان وابسته به هلدینگ مبارکه است تا‌کنون به دنبال جذب منابع داخلی نبوده‌ایم و اگر بخواهیم برای یک خط تولید جدید سرمایه جذب کنیم از طریق مجموعه خودمان با توجه به چرخه نیاز خودمان انجام خواهیم داد.
 
هم‌اکنون در زمینه فروش سنگ‌آهن و تامین نیاز تولید‌کنندگان فولاد اختلاف نظر وجود دارد، به نظر شما آیا باید روی صادرات سنگ‌آهن عوارض گذاشته شود یا به تولید سنگ تشویق شود؟

 البته روی خام‌فروشی سنگ‌آهن اختلاف نظر وجود دارد؛ زیرا این نظر وجود دارد که در ابتدا باید نیاز فولاد داخل تامین شود. هم اکنون ایمیدرو در حال پیگیری برای اکتشاف معادن سنگ‌آهن بیشتر در کشور است و حتی سرمایه‌گذاری نیز در این زمینه انجام شده است.برای صادرات سنگ‌آهن باید رابطه برد- برد ایجاد شود. اینکه با وضع عوارض می‌توان به آسانی نسبت به این مواد اولیه دست یافت منطقی نیست و نمی‌توان توقع داشت که اصلا صادرات صورت نگیرد و تماما به مصرف داخل برسد. صادرات ما تابع شرایط جهانی است و باید بر اساس بازارهای جهانی صادر شود و حتی قیمت‌گذاری صورت بگیرد.به اعتقاد من سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کشور باید در زمینه صادرات سنگ‌آهن ورود کند؛ زیرا در غیر این صورت امکان‌پذیر نیست.به منظور حفظ منافع کشور و برای تحقق اهداف ترسیم‌شده در سند ۱۴۰۴ برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد باید نسبت به صادرات نیز مدیریت صحیح صورت بگیرد، از این رو ورود ایمیدرو در این زمینه ضروری است. امید است با تشکیل ستاد فولاد از سوی وزیر صمت و تصدیگری از سوی ایمیدرو شاهد تحقق اهداف مذکور باشیم.

 هم‌اکنون رکود بازار داخل موجب شده تنوع بازار‌های صادراتی برای فولادی‌ها خیلی بیشتر شود، در حال حاضر وضعیت صادرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در حال حاضر فولاد هرمزگان به‌عنوان یکی از تولید‌کنندگان بزرگ کشور حدود ۷۰ درصد از تولیدات خود را صادر می‌کند، همان‌طور که می‌دانید بازار صادراتی باید پایدار باشد زیرا تسخیر بازارهای هدف صادراتی بسیار دشوار است و باید با تولید رقابتی نسبت به حفظ این بازارها اهتمام ورزید.برای کسب موفقیت هرچه بیشتر در بازارهای صادراتی باید نگاه بلند‌مدت داشت، تا بتوان نسبت به جلب رضایت مشتری اقدامات لازم را انجام داد. همچنین تا حد امکان نیازهای داخل را از طریق هلدینگ مبارکه برطرف می‌کنیم و سپس نسبت به بازارهای صادراتی اقدامات لازم را انجام می‌دهیم.در حال حاضر بازار صادراتی خیلی مناسب نیست و باید به‌طور مداوم در این بازارها حضور فعال داشت در غیر این صورت امکان حفظ آنها وجود ندارد.با توجه به اینکه بر‌اساس اهداف افق ۱۴۰۴ باید ۵۵ میلیون تن فولاد تولید کنیم، به هر حال از این میزان حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تن مازاد مصرف در کشور ایجاد خواهد شد که باید از هم اکنون برای صادرات آن بستر مناسب فراهم شود. از این رو برای صادرات حدود ۲۰ میلیون تن فولاد مازاد بر مصرف اگر بخواهیم باید بستر مناسب و زیر‌ساخت‌های لازم از جمله اسکله، ریل و جاده فراهم شود و این کار آسان نیست.برای تحقق اهداف فوق باید مسوولیت‌ها تقسیم شود، زیرا یک شرکت فولادی نمی‌تواند به تنهایی تمام بار این مسوولیت‌ها را بر عهده بگیرد. با سرمایه‌گذاری در زمینه فولاد و در صورت بهبود وضعیت درصددیم که میزان تولید را از ۳ میلیون به ۵ میلیون تن برسانیم.

 در حال حاضر رقبای جدیدی مانند عربستان وارد بازار فولاد شده‌اند که نوظهور هستند، شرایط ایران را برای این‌گونه تهدیدها چگونه ارزیابی می‌کنید؟

عربستان برای ما خیلی تهدید نیست، چرا‌که صادرات ما به کشورهای آسیای جنوب شرقی، آمریکای جنوبی و اروپا صورت می‌گیرد بنابراین رقابتی با عربستان در این زمینه وجود ندارد زیرا این کشور بیشتر در زمینه ورق فعالیت می‌کند.