طرح کددار کردن گوشی‌‌های تلفن همراه یا رجیستری گوشی تلفن‌های همراه طرحی است که در آن گوشی‌های تلفن همراه کاربران بر اساس شماره سریال گوشی و شماره سریال سیمکارت در سامانه‌ای که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای این منظور طراحی و پیاده سازی کرده، ثبت می‌شوند.

با این کار، گوشی‌های تلفن همراه به هنگام روشن شدن در شبکه تلفن همراه کشور، این شماره سریال‌ها با زیرساخت‌های شبکه مخابراتی کشور مطابقت داده می‌شوند و چنانچه از مبادی رسمی وارد نشده باشند، امکان فعالیت در شبکه تلفن همراه کشور را نخواهند داشت.

طرح رجیستری که یکبار در سال 1385به مرحله اجرا درآمد و به دلیل های مختلف شکست خورد، در دولت یازدهم و با هدف کنترل بازار از گوشی های قاچاق مطرح و پیگیری شد؛ در دولت یازدهم برای اینکه این بار امکان شکست در آن به شدت کاهش یابد، این طرح امکان اجرایی شدن نیافت.

پس از روی کارآمدن دولت دوازدهم، طرح رجیستری مجدد در دستور کار وزارت ارتباطات قرار گرفت و مطالعات کارشناسانه آن ادامه یافت تا آنکه روز جمعه بیست و هشتم مهرماه امسال طبق گزارش‌ها و وعده‌های قبلی داده شده طرح کددارکردن گوشی‌های تلفن همراه (رجیستری) وارد مرحله نخست خود که مرحله پایش بازار بود، شد.

مرحله پایش بازار به گفته محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تنها تلاش داشت با رصد بازار تلفن همراه کشور آمار دقیقی از انواع گوشی های تلفن همراهی که وارد کشور می‌شوند چه از راه قانونی و چه از راه‌های غیرقانونی به دست آورد و علاوه بر آن همه گوشی‌های فعال در شبکه تلفن همراه کشور را رجیستر کند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هفتم آبان ماه درباره مرحله نخست اجرای این طرح گفت: تاکنون 60 درصد گوشی‌های فعال شبکه تلفن همراه کشور رجیستر شده‌اند.

آذری جهرمی این وعده را داد که مرحله پایش بازار تا آخر هفته دوم آبان به پایان می‌رسد و از ابتدای هفته سوم آبان وارد مرحله عملیاتی می‌شود.

وی ادامه داد: با پایان یافتن مرحله نخست وارد فاز عملیاتی و اجرایی ثبت و شناسه دار کردن گوشی های موبایل در شبکه ارتباطی کشور می‌شویم تا ساماندهی بازار از گوشی‌های قاچاق اجرایی شود.

از چهاردهم آذرماه مرحله عملیاتی رجیستری برای محصولات نیازمند سیمکارت شرکت اَپل آغازشد؛ مرحله سوم آن نیز چند مدل گوشی تلفن همراه را که بیشتر در کشور آمریکا تولید می‌شوند را در برگرفت و اکنون خریداران گوشی‌های تلفن همراه باید گوشی‌های جدیدی را که خریداری می‌کنند رجیستر کنند تا بتوانند از خدمات شبکه تلفن همراه بهره‌مند شوند.

در مرحله بعدی این طرح که از به زودی اجرایی می‌شود، مدل های دیگری از گوشی های تلفن همراه مشمول این طرح می‌‌شود و قرار است تا پایان سال همه مدل ها و برندهای موجود در بازار تحت پوشش رجیستری قرار گیرند.

نکته اصلی در اجرای این طرح، آگاهی و مشارکت مردم است؛ برای رجیستر کردن چند راه وجود دارد، نخست ارسال پیامک به سرشماره #7777* و سپس ادامه فرایند طبق دستورالعمل‌هایی که از سوی سرشماره داده می‌شود.

مدیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این باره گفته است: این مرحله اصالت کالا است و خریداران که وارد کد دستور #7777* شده اند باید گزینه یک را بزنند و سپس شماره سریال گوشی (IMEI) را وارد کرده و در نهایت سیستم یک پیامک به آنها می دهد.

حمیدرضا دهقانی نیا به خریداران توصیه کرد که دقت کنند «پیامک با سرشماره همتا باشد»؛ وی افزود: چنانچه پیامک ارسالی از سرشماره ای غیر از سامانه همتا بود، شهروندان از ادامه فرایند خودداری کنند.

وی به مردم توصیه کرد: افراد خود نسبت به انجام مراحل رجیستری اقدام کنند و از سپردن کار به فروشنده یا افرادی که شناختی از آنها ندارند خودداری کنند.

دهقانی نیا افزود: کسانی که احتمال می دهند نتوانند خود مراحل ثبت گوشی را انجام دهند، از بستگان آگاه کمک بگیرند.

این مقام مسئول در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا به خریداران گوشی های تلفن همراه گوشزد کرد: خریداران مراقب باشند محتوای پیامکی که دریافت می کنند با فیزیک گوشی مطابقت داشته باشد و آیفون مدل فلان را به جای فلان خریداری نکنند تا در آینده با مشکل مواجه نشوند.

دهقانی نیا خاطرنشان ساخت: خریداران گوشی از فروشنده کاغذ خرید دریافت کنند و شماره سریال گوشی خریداری شده را با شماره استعلام شده از سامانه تطبیق دهند تا یکی باشد و در صورت یکی نبودن از خرید خوداری کنند.

وی گفت: مردم دقت کنند که کاغذ خرید دارای مهر فروشگاه باشد و آدرس و شماره تماس فروشگاه در آن ذکر شده باشد.
دهقانی نیا ادامه داد: مرحله بعد باید فعال سازی انجام شود و خریداران گوشی ها مجدد سرشماره #7777* را وارد کرده و گزینه دوم را انتخاب ‌کنند و سپس IMEI گوشی را ثبت و ارسال کنند.

مدیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: خریدارن گوشی سپس شماره تلفن را ارسال ‌کنند و کد فعال سازی که پشت کارت گارانتی گوشی‌هایی که به صورت رسمی وارد شده وجود دارد، باید ارسال شود.
وی افزود: مردم دقت داشته باشند همه شماره سریال ها یکی باشد تا مشکلی برای آنها بوجود نیاید.

گوشی تلفن همراه یکی از کالاهای اصلی قاچاق به کشور است که به گفته سید محمود سفار رئیس انجمن واردکنندگان تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی، قاچاقچیان سالیانه بیش از 20 هزار میلیارد ریال از واردات غیرقانونی خود سود می برند.

تقاضای سالیانه تلفن همراه در کشور بالغ بر 9 میلیون دستگاه برآورد می شود که تنها 2 میلیون دستگاه آن از طریق واردات رسمی و 2 میلیون و 300 هزار دستگاه نیز از سایر روش های وارداتی نظیر ورود همراه مسافر تامین می شود.

به گفته رئیس انجمن واردکنندگان تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی، 95 درصد تلفن های همراه موجود در بازار قاچاق است.

تازه ترین آمار گمرک از واردات تلفن همراه به کشور تا نیمه دی ماه نشان می دهد که واردات انواع گوشی های تلفن همراه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 2 برابر شده است.