به همین دلیل تولید ریل ملی که استارت آن در تیر سال ۹۳ زده شد، با استقبال زیادی از سوی وزرای مربوطه همراه بود، چون این امر درنهایت به رونق تولید و اشتغال در کشور کمک خواهد کرد. با این حال به رغم فراهم‌بودن شرایط تولید ریل ملی در کشور، به‌نظر می‌رسد تامین مالی تنها مشکل این پروژه باشد که آن‌طور که مسئولان می‌گویند این قرارداد را در اجرا با موانعی مواجه کرده است.

استارت تولید ریل ملی با قرارداد راه‌اندازی خط تولید آن در تیر سال93 با حضور وزرای صنعت، معدن و تجارت، تعاون،‌کار و رفاه اجتماعی و همچنین راه و شهرسازی در ذوب‌آهن اصفهان زده شد. به گزارش ایرنا، این خط تولید با مشخصه فنی (UIC60) به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد تولید ریل آهن در خاورمیانه 13 آبان سال 1395 با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید. آن‌طور که گزارش شده برای اجرای طرح تولید ریل ملی در ذوب‌آهن اصفهان 2/28‌میلیون یورو اعتبار ارزی و 573‌میلیارد ریال اعتبار ریالی هزینه شده است. این واحد تولیدی با ظرفیت اسمی 400‌هزار تن ریل طبق استانداردهای اروپایی احداث و به بهره‌برداری رسیده است. همچنین اولین قرارداد فروش ریل ملی 27 مهر سال گذشته ( 1395) از سوی احمد صادقی، مدیرعامل شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان و محسن‌پور سیدآقایی مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به امضا رسید. براساس این قرار داد ذوب‌آهن اصفهان به‌عنوان نخستین تولیدکننده ریل در خاورمیانه متعهد است 40‌هزار تن ریل موسوم به C33 را تحویل راه‌آهن دهد. معاون بازاریابی و فروش ذوب‌آهن اصفهان هشتم مرداد امسال از تحویل 80‌هزار تن ریل ملی به وزارت راه و شهرسازی تا پایان امسال خبر داد.

استارت تولید ریل ملی

پنج تیرماه 93 بود که طی مراسمی با حضور وزرای کار، صنعت و راه و شهرسازی تفاهنامه تولید ریل بین ذوب‌آهن اصفهان و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به امضا رسید. هر سه وزیر توسعه راه‌آهن و شبکه‌های ریلی کشور را جزو اولویت‌های اصلی دولت اعلام کردند و این تفاهنامه را ارزشمند خواندند. محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت در این زمینه گفت: « دولت برنامه جدی برای توسعه خط ریلی و راه‌آهن درکشور دارد، چون متاسفانه امروز کل ریل راه‌آهن ما ازخارج وارد می‌شود.» همچنین عباس آخوندی،‌ وزیر راه و شهرسازی در رابطه با امضای این تفاهنامه خاطرنشان کرد: «توسعه راه‌آهن و شبکه‌های ریلی در اولویت برنامه‌های کشور قرار دارد و در این راستا احداث حدود ۱۵‌هزار کیلومتر راه‌آهن برای احداث شبکه‌های راه‌آهن جدید و بهبود و افزایش کارایی شبکه‌های موجود در دست اقدام است. با توجه به اینکه هر کیلومتر راه‌آهن نیاز به 120 تن ریل دارد بنابراین برای احداث 15‌هزار کیلومتر راه‌آهن جدید، یک‌میلیون و 800‌هزار تن ریل نیاز داریم.» علاوه بر این، علی ربیعی، وزیر کار نیز طی سخنانی، تفاهمنامه تولید ریل بین ذوب‌آهن و راه‌آهن جمهوری اسلامی را موجب توسعه وپیشرفت ذوب‌آهن و خدمت به صنعت حمل‌و‌نقل ریلی دانست و گفت:‌ «مطابق این تفاهنامه مقرر شد سنگ آهن و زغال سنگ مورد نیاز این شرکت تامین شود و همچنین با حل مشکل معادن بافق امیدواریم بخشی از مشکلات ذوب‌آهن در این زمینه مرتفع شود.»

تولید انبوه ریل ملی

به منظور تولید انبوه ریل ملی، 22 شهریور سال جاری جمعی از فعالان بازار سرمایه در ذوب‌آهن اصفهان حضور پیدا کردند. براساس گزارش‌های ارائه شده، قرارداد فروش ریل بین ذوب‌آهن اصفهان و راه‌آهن جمهوری اسلامی، 40‌هزار تن ریل U33 تولید می‌شود تا در خط آهن کشور مورد استفاده قرار گیرد. همچنین قرارداد جدید برای تحویل 25 تا 30 هزارتن ریل UIC60 (برای خطوط بسیار پرسرعت) نیز بین ذوب‌آهن اصفهان و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل کشور منعقد خواهد شد. همچنین محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت که هفتم شهریورماه به اصفهان سفر کرده بود، درباره تولید ریل ملی در کارخانه ذوب‌آهن گفت: «این واحد صنعتی مطابق با استانداردهای روز موفق به تولید ریل ملی شده است، ما اکنون اقدام به واردات ریل از کشورهای مختلف می‌کنیم این در حالی است که با استفاده از ریل ملی می‌توانیم به توسعه فعالیت این واحد بزرگ تولید فولاد کمک کرده و ریل ایرانی نیز در شبکه راه‌آهن مورد استفاده قرار گیرد.»

هندی‌ها به ریل ملی وارد شدند

۱۹ دی‌ماه سال جاری، معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن از ورود هندی‌ها به تولید ریل ملی خبر داد و گفت: «قرار بر این است که هندی‌ها در ارائه شمش و تامین منابع ملی به کمک ذوب‌آهن بیایند.» مازیار یزدانی ادامه داد: «به شرکت‌ها و تولیدکننده ریل در هند اعلام کردیم که ادامه خرید ریل تنها از طریق ذوب‌آهن ممکن خواهد بود. بنابراین قرار بر این شده است که همکاری بین هندی‌ها و ذوب‌آهن برای تولید ریل ملی انجام شود.» او افزود: «به این صورت که قرار بر این شده هندی‌ها شمش ریل را در اختیار ذوب‌آهن قرار دهند و دغدغه ذوب‌آهن برای تامین مالی را رفع کنند.» معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن گفت: «در مذاکرات با هندی‌ها قرار بر این شده، هندی‌ها پروسه تولید ذوب‌آهن را ممیزی کنند و در مشارکت‌های مالی حضور داشته باشند. بنابراین قرارداد سه‌جانبه‌ای بین هندی‌ها، ذوب‌آهن و راه‌آهن به امضا می‌رسد. شرایط تولید ریل ملی کاملا مهیا است و تنها مشکل ما تامین مالی است.»

تامین مالی؛ مشکل عمده ریل ملی

تامین مالی تنها مشکل تولید ریل ملی اعلام شده است. در همین رابطه، به گزارش ایسنا، احسان دشتیانه، معاون بازاریابی و فروش شرکت ذوب‌آهن اصفهان درباره تفاهمنامه تولید ریل گفته بود « یکی از دلایلی که باعث شده تا این قرارداد در اجرا موانعی داشته باشد، موضوع نبود نقدینگی در راه‌آهن است که آنها را مجبور کرده است برای خرید محصولات ذوب‌آهن به سمت تامین مالی از طریق ابزارهای مالی مانند اوراق مشارکت حرکت کنند که استفاده از این ابزارها عملا برای مجموعه‌های تولیدی که بخش بزرگی از درآمد خود را به‌عنوان دستمزد به نیروی انسانی می‌دهند ممکن نیست.» همچنین، مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان مشکل اصلی را در مورد قرارداد ۴۰‌هزار تنی تولید ریل ملی پایین‌بودن قیمت خرید شرکت راه‌آهن اعلام کرد که باعث شده است این قرارداد با کندی پیش رود و عملا تولید آن صرفه اقتصادی نداشته باشد. احمد صادقی ادامه داد: « قیمت خرید ریل توسط شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از دلار به ریال تبدیل شده است که شرکت راه‌آهن این تبدیل را با قیمت ارز مبادله‌ای قدیمی صورت داده است به‌گونه‌ای که قیمت هر کیلو ریل در این قرارداد ۲۴۰۰ تومان قید شده است، در صورتی که این رقم از هزینه تمام شده ریل نیز پایین‌تر است که باعث شده است ما برای اینکه در جریان تولید و تحویل این محصول با مشکل نقدینگی مواجه نشویم زمان آن را طولانی‌تر کنیم.» او گفت: « برای حل مشکل فروش ریل به راه‌آهن جمهوری اسلامی سال گذشته از مجلس تقاضا کردیم که بودجه ارزی در اختیار این شرکت قرار دهد تا از طریق صندوق توسعه ملی بتواند خرید مدت‌دار از ذوب‌آهن اصفهان داشته باشد که با مشکلاتی از این قبیل مواجه نشویم.»