آذرماه امسال، هنگامی که دولت لایحه بودجه سال 97 کل کشور را به مجلس فرستاد، خبری به سرعت سر زبان ها افتاد. "یارانه نقدی 34 میلیون نفر سال 97 حذف می شود."

مبنای این خبر پیشنهاد جدید دولت در خصوص منابع پرداخت نقدی یارانه‌ها در لایحه بودجه 97 بود که این رقم را 23 هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده بود که بر این اساس، رقم 45500 تومان در یک سال کفاف یارانه نقدی حدود 42 میلیون نفر را می‌کرد و الزاما یارانه حدود 34 میلیون نفر باید حذف شود.

دولت در این لایحه پیشنهاد کرده بود که مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، روستائیان غیربرخوردار، بیماران خاص و صعب العلاج، کارگران ساختمانی، رانندگان برون شهری، قالیبافان، صیادان، طلاب، عشایر، بازنشستگان، زنان سرپرست خانوار، جانبازان و ایثارگران یارانه بگیرند که شمار این افراد حدود 42 میلیون نفر را شامل می‌شد.

نوبخت: یارانه کسانی که "اعلام نیاز" کنند حذف نمی‌شود

نوبخت سخنگوی دولت پس از ارائه لایحه بودجه به مجلس در پاسخ به انتقادهایی که به این پیشنهاد دولت شده بود، در جمع خبرنگاران حاضر شد و اظهار داشت: با توجه به مصوبه مجلس دولت مکلف به حذف برخی یارانه‌بگیران شده است. بر این اساس  دو روش برای شناسایی افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند در نظر گرفته شده بود.

وی افزود: در روش اول تاکید بر شناسایی افراد بی‌نیاز بود که در این خصوص اعتراضات زیادی به وزارت کار وارد شد و در نهایت تنها 4 میلیون نفر حذف شدند. پس این روش یک روش کاربردی و موثر برای شناسایی افراد مستحق دریافت یارانه نبود.

به گفته نوبخت روش دیگر شناسایی افراد نیازمند می‌باشد که برای این موضوع 3 سازوکار در نظر گرفته شده است.

نوبخت با بیان اینکه بخشی از افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند شناسایی شده که عمده این افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند گفت: بخش دیگر افراد شناسایی نشده اما با اطلاعات مشخص در نزد بیمه‌های تامین اجتماعی هستند که این افراد هم به صف افراد یارانه‌بگیر اضافه خواهند شد.

وی ادامه داد: گروه سوم افراد نیازمندی هستند که تمایل به دریافت یارانه را به دولت اعلام می‌کنند و وزارت کار پس از بررسی و صحت سنجی یارانه آنها را نیز به همان مبلغ 45500 تومان پرداخت خواهد کرد.

اصلاح اجباری حذف یارانه‌ها در تلفیق

دولت با همین استدلال کمیسیون تلفیق را مجاب کرد که نظرش را بپذیرد و پیشنهاد حذف یارانه 34 میلیون نفر را مصوب کند. ولی زمانی که مصوبه تلفیق به صحن مجلس آمد، موضوع حذف یارانه ها و موارد دیگری موجب شد که مجلس برای اولین بار به کلیات لایحه بودجه 97 رای ندهد. بر همین اساس، کمیسیون تلفیق مجبور شد مصوبه اش را اصلاح کند و 7 هزار میلیارد تومان دیگر به منابع یارانه نقدی در سال 97 بی افزاید. بر این اساس، شمار حذف شوندگان به 20 میلیون نفر کاهش می‌یابد.

اما این تمام ماجرا نیست و ظاهرا دولت به دلیل اینکه مجلس با پیشنهاد اولیه‌اش موافقت نکرده و سازوکار جدید حذف یارانه پردرآمدها را هم تعیین نکرده است، تمایلی به اجرای مصوبه جدید ندارد و معتقد است، سازوکار اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال 97 همانند سال 96 خواهد بود و به همان دلیلی که در سال 95 و 96 دولت نتوانست یارانه ثروتمندان را حذف کند، در سال 97 هم توان اجرای این قانون را ندارد.

نوبخت: نمی‎توانیم جیب 80میلیون نفر را بگردیم

محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در اظهارنظر جدیدی که از منتفی شدن حذف یارانه نقدی در سال 97 حکایت داشت، گفت: اینکه فقط گفته شود که افراد پردرآمد بدون سازوکار حذف شوند عملیاتی نیست، به همین دلیل سال آینده پرداخت یارانه‌ها متفاوت از استمرار سال جاری نیست.

وی با اشاره به اعمال تغییرات در تبصره 14 لایحه بودجه، گفت: براساس تبصره 14 منابعی که برای پرداخت یارانه‌های نقدی در نظر گرفته شده بود، حدود 23 هزار میلیارد تومان بود که کمیسیون تلفیق 7 هزار میلیارد تومان به این رقم افزود، تا اگر در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و حذف یارانه خانوارهای پردرآمد دولت دچار مشکل شد منابع لازم را در اختیار داشته باشد تا بتواند به این وضعیت پرداختی ادامه دهد.

رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: این اقدام نیز متناسب و در مسیر خواست دولت بود به همین دلیل ما با این موضوع موافقت کردیم.

وی با بیان اینکه به این دلیل که مشخص نیست که به چه طریق باید دهک‌های پردرآمد حذف شوند نحوه حذف دهک‌های پردرآمد همانند سال 96 می‌شود، ادامه داد: در سال 96 نیز دولت اجازه داشت که یارانه 24 میلیون نفر را قطع کند، اما واقعیت موضوع این است که اگر فرمول نداشته باشیم و بخواهیم بدون روش جیب 80 میلیون نفر را بگردیم و مشاهده کنیم که چه شخصی پول دارد و چه شخصی پول ندارد با سیاست دولت مغایر است.

رییس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: اگر مشخصاً بدانیم که به چه‌کسانی باید یارانه پرداخت کنیم این یارانه پرداخت می‌شود اما اینکه فقط گفته شود که افراد پردرآمد بدون سازوکار حذف شوند عملیاتی نیست، به همین دلیل سال آینده پرداخت یارانه‌ها متفاوت از استمرار سال جاری نیست و تا کنون مجلس سازوکار مورد نظر برای حذف دهک‌های پردرآمد را ارائه نکرده است.

به نظر می رسد موضوع اصلاح قانون هدفمندی یارانه‌ها و حذف یارانه ثروتمندان که از سال 92 مورد ادعای رئیس جمهور و دولت بوده و مجلس هم مبنای قانونی این کار را گذاشته، در سال 97 هم همانند سالهای قبل قربانی سیاست شده و نه دولت و نه مجلس نمی‌خواهند هزینه سیاسی حذف یارانه‌ها بر دوش آنها بیفتد.