ایران با داشتن حدود  ٢٠ میلیون تن محصولات باغی و حدود ۲ میلیون و ۶۸۴ هزار هکتار باغ یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میوه در دنیاست؛ با این حال حضور میوه‌های رنگارنگ فرنگی در بازار داخل یکی از معضلاتی است که تولید و تولیدکنندگان را به دردسر انداخته است.

هرچند که گفته می‌شود میزان عرضه این میوه‌ها در میدان مرکزی میوه وتره‌بار پایتخت و سطح شهر نسبت به گذشته کاهش یافته، اما در حال حاضر عرضه قطره چکانی این میوه‌های ممنوعه در حال انجام است و برخی دست اندرکاران بازار معتقدند این تزریق قطره چکانی  احتمالا به این دلیل است که واردکنندگان، و در واقع قاچاقچیان، در حال محک زدن شرایط و برنامه ریزی برای واردات گسترده هستند؛ به همین دلیل تاکید آنها بر این است که باید با همین عرضه های قطره چکانی هم برخورد جدی صورت بگیرد.

در همین زمینه مجتبی شادلو، رئیس اتحادیه باغداران استان تهران با اشاره به محدود شدن عرضه میوه‌های وارداتی غیرمجاز در میدان مرکزی میوه و تره بار، اظهارداشت: با این وجود، متاسفانه عرضه این میوه ها در مراکز خرده‌فروشی سطح شهر در حال انجام است.

وی اضافه کرد: خرده فروشی ها باید پاسخگو باشند که این میوه‌ها را از کجا تهیه می‌کنند و این بهترین نوع ردیابی درباره منشا قاچاق میوه است. رئیس اتحادیه باغداران استان تهران با بیان اینکه امسال وضعیت تولید میوه و تره بار در کشور بسیار مطلوب است، افزود: امسال تولید مرکبات، سیب درختی، کیوی، خیار، گوجه فرنگی و بسیاری دیگر از محصولات، بسیار مطلوب و بیش از تقاضای بازار است.

قاچاق میوه یا واردات مخفیانه؟
شادلو با اشاره به اینکه نمی‌دانیم اسم این کار را باید قاچاق میوه گذاشت یا واردات مخفیانه؟ گفت: قاچاق میوه  کار آسانی نیست و نمی توان به راحتی حجم گسترده ای از این محصولات را وارد کشور کرد، حجم زیادی از میوه را نمی‌توان در ساک‌های کوچک و همراه مسافران وارد کشور شود، بنابراین این اقدام به طرقی انجام می‌شود که کشف آن سخت نیست.

وی اضافه کرد: باغاتی که براساس سیاست های بلندمدت نظام احیا شده و به مرحله تولید رسیده اند، بر اثر این قاچاق می‌تواند دچار آسیب شود. شادلو افزود: طی حدود ۱۵ سال اخیر  تولید میوه در کشور بیش از نیاز بوده است و واردات می‌تواند آسیب جدی به این حوزه وارد کند و باعث شود که تولیدکنندگان نتوانند محصولات خود را به فروش برسانند. وی تاکید کرد: علاوه بر این، قاچاق میوه می‌تواند باعث ورود آفات و بیماری ها به کشور شود؛ یعنی هم مسیری برای ورود آفات جدید باز می‌کند  و هم اینکه موجب تقویت  آفات متعارف قبلی می‌شود.

واردات قطره چکانی، زنگ خطر است
شادلو درباره اینکه آیا اقدامات انجام شده در جهت کنترل قاچاق میوه به کشور مناسب بوده است، گفت: بله موثر بوده و شاهد این هستیم که عرضه میوه های قاچاق  نسبت به گذشته بسیار محدود شده  اما ما می‌گوییم این حداقل ها هم نباید باشد.

وی افزود: حضور این میوه‌های اندک نیز می تواند زنگ خطری برای ما باشد؛ احتمال دارد عده ای این محصولات را به میزان اندک وارد کنند، برای اینکه شرایط بازار را بسنجند و ناگهان اقدام به واردات آنها در حجم گسترده کنند. بنابراین باید نسبت به همین واردات کم، هم حساس بود، از همان ابتدا جلوی آن را گرفت و برخورد جدی با این مساله کرد تا دوباره اتفاقات گذشته تکرار نشود.

درهمین زمینه علیرضا متبحری، عضو هیات مدیره اتحادیه بار فروشان نیز درباره آخرین وضعیت عرضه میوه‌های ممنوعه خارجه در بازار، اظهارداشت: علی رغم سخت گیری های بازرسی اتاق اصناف، تعزیرات حکومتی، وزارت جهاد کشاورزی و همچنین اتحادیه بارفروشان، بازهم شاهد حضور میوه‌های قاچاق در بازار هستیم. وی با بیان اینکه این میوه ها زیر بارها وارد می شوند، افزود: عمده این محصولات قاچاق از دوبی وارد کشور ما می‌شوند.

عرضه ۵ نوع میوه ممنوعه خارجی در میدان مرکزی
عضو هیات مدیره اتحادیه بارفروشان درباره اینکه درحال حاضر بیشتر چه میوه هایی به صورت قاچاق وارد می شود؟ ادامه داد: لیمو ترش برزیلی، گلابی، سیب سبز، انگور و آووکادو بیشتر قاچاق می‌شود؛ ضمن اینکه قیمت هرکیلوگرم انگور  در میدان مرکزی حدود ۱۷ تا ۱۸ هزارتومان، سیب درختی سبز حدود ۱۵ تا ۱۶ هزارتومان، آووکادو دانه‌ای ۱۰ تا ۱۲ هزارتومان، گلابی حدود ۱۷ تا ۱۸ هزارتومان، لیمو ترش برزیلی حدود ۱۱ تا ۱۲ هزار تومان است.

متبحری با اشاره به اینکه حدود شش الی هفت ماه سخت گیری ها در این زمینه افزایش یافته است، تصریح کرد: با توجه به سخت گیری‌هایی که می‌شود عرضه میوه‌های قاچاق در میدان مرکزی میوه و تره بار به شدت کاهش یافته است.

سخت گیری نباشد، امکان قاچاق گسترده وجود دارد
وی درباره میوه های قاچاقی که در مغازه‌های خرده فروشی مشاهده می شود، گفت: این میوه‌ها را خود واردکنندگان در مغازه‌ها می‌برند و با فروشندگان داد و ستد می‌کنند. متبحری اضافه کرد: خارج از میدان مرکزی، بسیاری از واردکنندگان این میوه ها را زیر بارها قرار داده و با اتوبوس، نیسان و وانت وارد می‌کنند و مستقیما درب مغازه‌ها می‌فرستند.

وی با بیان اینکه نمی‌توان به طور ۱۰۰ درصد جلوی قاچاق میوه را گرفت، ادامه داد: به همین دلیل این میوه‌های وارداتی هر از گاهی وارد میدان مرکزی هم می شوند اما نسبت به قبل کاهش یافته است. متبحری درباره اینکه آیا جای نگرانی وجود ندارد که با توجه به نزدیکی ایام عید، حجم قاچاق افزایش یابد؟، گفت: هم اکنون سخت‌گیری‌ها خیلی خوب است و باعث کنترل اوضاع شده، قطعا شدت قاچاق بستگی به عملکرد مسئولان دارد اگر همینطور سخت گیری‌ها ادامه یابد چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.

منشا قاچاق هنوز فعال است/ کانال اصلی را بخشکانید
در همین ارتباط یکی از دست اندرکاران بازار میوه کشور که خواست نامش در گزارش ذکر نشود به خبرنگار مهر گفت: وقتی جریان قاچاق میوه، هرچند بصورت قطره چکانی، همچنان ادامه دارد، این نشان می دهد که منشا و کانال‌های اصلی قاچاق هنوز خشکانده نشده اند و همچنان فعال هستند. بنابراین به محض اینکه سخت گیری مسئولان در بازار اندکی کاهش پیدا کند، این کانال های قاچاق دوباره فعال می شوند و شاهد عرضه گسترده میوه قاچاق در بازار خواهیم بود.

وی افزود: جای تعجب دارد که چرا با قاچاق میوه در سطح بازار برخورد شده است و چرا منشا و کانال اصلی قاچاق همچنان فعال است. وی تصریح کرد: اگر بخواهیم بساط میوه قاچاق را برای همیشه جمع کنیم باید یکبار برای همیشه با قاچاقچیان اصلی برخورد سخت و جدی شود.

بیوتروریسم در کمین تولیدات ایرانی
گفته می شود حدود ۱۵ تا ۲۰ آفت قرنطینه ای از طریق واردات رسمی یا قاچاق ، وارد کشور شده است. تاکنون محصولاتی مانند لیموترش از آفت جاروک جادوگر  و همچنین زیتون از مگس میوه زیتون که از طریق واردات به کشور ما راه یافته اند، به شدت خسارت دیده اند و سالانه دولت و کشاورزان  هزینه‌های هنگفتی را  صرف کنترل و مدیریت این بیماری‌ها می‌کنند.

درهمین زمینه محمدعلی باغستانی، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور  درباره اینکه آیا احتمال ریشه کن کردن آفاتی که وارد کشور می شوند، وجود دارد؟ و ما تاکنون توانسته ایم  آفتی را ریشه کن کنیم؟ اظهارداشت: متاسفانه آفات وقتی وارد کشور شدند برای همیشه می مانند و نمی توانیم آنها را ریشه کن کنیم چنین امکانی برای هیچ کدام از آفات وارد شده به کشور وجود ندارد. آفت وقتی در یک منطقه مستقر شد ریشه کنی آن محال است مگر درباره آفت قرنطینه‌ای و زمانی که تازه به یک منطقه ورود کرده‌اند. به عنوان مثال تا زمانی که ما زیتون کاری داریم مگس میوه زیتون هم در کشور وجود دارد و درگیری‌های ما در این زمینه ادامه دارد.

وی درباره اینکه با توجه به شرایط ناامن منطقه، آیا  احتمال حمله بیولوژیک از این طریق به کشور وجود دارد؟ این سوال بسیار خوبی است، امروزه بحث جنگ بیولوژیک و بیوتروریسم یک بحث جدی و در دنیا مطرح است، دغدغه‌های خاص خود را دارد، به همین دلیل یکی از وظایف اصلی سازمان پدافند غیرعامل در زمینه  ورود آفات، بیماری‌ها و عوامل بیولوژیک به صورت عمدی است. ما به عنوان سازمان حفظ نباتات وقتی مساله ورود آفات مطرح می شود بحث غیرعمد بودن آن را در نظر می‌گیریم اما وقتی بحث عمد بودن این موضوع مطرح می شود نقش سازمان های دیگر مانند سازمان پدافند غیرعامل به میان می‌آید.  امروزه بحث جنگ بیولوژیک و بیوتروریسم یک بحث جدی و در دنیا مطرح است،   دغدغه های خاص خود را دارد، به همین دلیل یکی از وظایف اصلی سازمان پدافند غیرعامل در زمینه  ورود آفات به صورت عمدی است.

رهایی از دام آفات ممکن نیست
رئیس سازمان حفظ نباتات درباره اینکه تاکنون با چنین موردی برخورد داشته اید؟ فعلا نمی‌توانیم به طور قطعی در این زمینه اظهارنظر کنیم، ریشه برخی موارد مشخص نیست ما خیلی از آفات را نمی‌دانیم عمدی وارد شده یا غیرعمدی آمده است؟ غیرقابل اثبات است.

باغستانی به این پرسش که آیا در صورت وقوع چنین اتفاقی آمادگی مقابله با آن در کشور وجود دارد؟ پاسخ داد: مشکل این است که وقتی آفت وارد کشور می‌شود، دیدن آن آفت خیلی مشکل است چون جمعیت آن پایین است. زمانی که ما متوجه حضور آفت می شویم تنها کاری که می توان انجام داد کنترل جمعیت آن است و ریشه کنی آن امکان ندارد. معمولا وقتی یک آفت قرنطینه  یا عامل بیولوژیک وارد کشور می‌شود، در سال‌های اول در کشور مبدایی که استقرار پیدا کرده خسارت خیلی زیادی وارد می کند.  به عنوان مثال همین توتا ابسلوتا دو الی سه سال اولی که وارد شد خسارت‌های بسیار چشمگیری به محصول گوجه فرنگی کشور چه در گلخانه و چه در فضای آزاد وارد کرد. سپس آفت کم کم با طبیعت سازگار می‌شود و ما باید آن را کنترل کنیم. اتفاقی که الان برای مگس میوه زیتون و مگس میوه مدیترانه‌ای رخ داده است.