فعالان در بازار شب عید فولاد به دنبال حلقه گمشده بازگشت تقاضا به بازار و شروع عرضه‌های اساسی و شکل‌گیری رونق بودند، موضوعی که در معنای واقعی کلمه و با وجود پیش‌بینی‌های امیدوارانه‌ای که از هفته‌ها قبل در این بازار وجود داشت به وقوع نپیوست تا بازار همچنان خوی پیش‌بینی ناپذیری خود، البته با همکاری افزایش نرخ ارز در هفته‌های آتی نشان دهد.

«افزایش نرخ ارز» موضوعی که تمایل به صادرات در میان تولید‌کنندگان فولاد و مقاطع فولادی را بیشتر از قبل کرده است. این در حالی است که سه موضوع مهم در بازار فولاد را می‌توان از اتفاقات اساسی در این بازار معرفی کرد؛ عواملی همچون «بهبود قیمت فولاد در بازارهای جهانی»، «افزایش قیمت دلار در بازار داخلی» که خود منشا «خرده روایت»‌های اثر گذار در بازار داخلی شد و «رکود داخلی در بازار فولاد». اما در ادامه در تحلیل گرایش تولید‌کنندگان به صادرات فولاد باید گفت عواملی همچون بهبود قیمت فولاد در بازارهای جهانی و افزایش قیمت دلار در بازار داخلی موجب این گرایش شده است. صادرات فولاد در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۶ با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی رشد خوبی را از سرگذراند، به‌طوری‌که به گفته فعالان بازار فولاد صادرات در ۶ ماهه اول بسیار بهتر از ۶ ماهه دوم بوده است. اتفاق دوم مهم در بازار فولاد، افزایش قیمت دلار بود؛ موضوعی که باعث ایجاد رغبت کارخانه‌های فولاد شد، به چه دلیل؟ به این دلیل که برگشت فروش در صادرات برای تولید‌کنندگان به‌صورت دلار بود و حتی اگر با قیمت کمتری هم محصولات فولادی را به فروش می‌رساندند، حداقل افزایش قیمت دلار، ارزان‌تر بودن قیمت فروش را پوشش می‌داد.

عوامل رکود داخلی در بازار فولاد

در این بین رکود داخلی در بازار فولاد کشور در سال ۹۶ از نظر کارشناسان و فعالان بازار به دلیل چند مورد قابل بررسی است که از آن جمله می‌توان به «عدم پیش بینی بودجه‌های عمرانی»، «پرداخت نشدن بدهی پیمانکاران» از سال‌های قبل و انباشت این بدهی‌ها می‌توان اشاره کرد؛ موضوعی که باعث متوقف شدن پروژه‌ها شد و اجازه و امکان ایجاد روند مثبت و خوبی را در بازار نداد. اما سوالی درخصوص افزایش قیمت‌های سالانه طبق آمار اعلام شده از یکی از کارشناسان بازار مطرح کرده است، چنانچه میلگرد و تیرآهن هرکدام با افزایش قیمتی هزار تومانی از ابتدا تا انتهای سال ۹۶ روبه‌رو‌ شده‌اند؛ سوال این است که «اگر بازار داخلی فولاد با رکود دست به گریبان بوده و عرضه و تقاضا به تعادل و میزان صحیح طی ۱۲ ماه نرسیده،‌ چرا افزایش قیمت در این بازار و در میان مقاطع فولادی رخ داده است؟» آیا رکود همراه با تورم،‌ در بازار فولاد اتفاق افتاده است؟ محمد اعتباری کارشناس بازار فولاد در پاسخ به این سوال می‌گوید: در واقع افزایش قیمت‌های جهانی و کنترل بازار و صادراتی که کارخانه‌ها انجام داده‌اند باعث افزایش قیمت هزار تومانی میلگرد و تیر آهن از ابتدا تا انتهای سال ۹۶ شده است. به گفته وی افزایش قیمت‌های جهانی موجب تمایل کارخانه‌ها به صادرات شده و بازار داخل را با یک خلأ مواجه کرده و موجب شده است افزایش قیمت‌ها به خصوص در ماه‌های سوم و ششم سال ۹۶ به‌صورت محسوس در این بازار شکل بگیرد. وی در پاسخ به این سوال که در حوزه تولید و صادرات شرکت‌های فولادساز بیشتر نگاه به بازارهای جهانی داشته‌اند، اثرگذاری این اقدام را چگونه می‌توان تحلیل کرد، می‌گوید: تمایل به صادرات در میان کارخانه‌های تولید مقاطع فولادی به اندازه‌ای بوده است که در مواردی کاهش قیمت محصولات برای آنکه در فرآیند خرید این محصولات را آسان‌تر به فروش برسانند مشاهده شده است، اما به چه انگیزه‌ای؟ به گفته وی این انگیزه در افزایش قیمت دلار در بازارهای داخلی بوده است، در واقع مابه التفاوت قیمت فروش در بازار صادراتی در مابه التفاوت قیمت ارز بازگشتی بوده است. در واقع روند مثبت قیمت ارز در بازار داخلی تمایل به صادرات در میان تولید‌کنندگان را بیشتر کرده است.

رکودی‌ترین سال بازار داخلی

نگاهی به روند تغییر قیمتی در یک سال گذشته در حوزه قیمت شمش و فولاد، از ابتدای سال ۹۶ تا آخر این سال، ۳۰ درصد افزایش قیمت در بازار مقاطع فولادی را نشان می‌دهد، موضوعی که به مرور اتفاق افتاده است، در ادامه سرگرم شدن کارخانه‌ها به موضوع صادرات، موجب خالی شدن بازار داخلی شده است. اما به زعم فعالان بازار در ۶ ماه دوم بازار رها شده و به نوعی در شرایط رکودی قرار گرفته است، به‌طوری‌که هیچ سالی مانند سال ۹۶ رکود تا این اندازه ادامه دار نبوده است،‌ از سوی دیگر حتی با وجود اینکه در دو هفته انتهایی سال همیشه رونق به بازار باز می‌گشت و حجم خرید و فروش رونق می‌گرفت ولی این موضوع امسال رخ نداد. به همین دلیل پیش‌بینی‌ها از سال آینده در بازار فولاد، روشن تر و بهتر است. در این بین اما وضعیت بازار در هفته جاری که تقریبا هفته پایانی سال است را می‌توان شرایط اشباع تعریف کرد، چرا که عدم وجود نقدینگی در بازار فولاد موضوعی است که عامل آن را باید قیمت ارز تعریف کرد، از این نظر که پول‌های سرگردانی می‌توانست به این بازار تزریق شود، اما به سمتی دیگر رفت؛ روندی که پیش‌بینی‌ها به سمت بازگشت نقدینگی به بازار فولاد در شب عید را تحت تاثیر خود قرار داد و بازار را به نوعی غافلگیر کرد. در جمع‌بندی اتفاقات سالی که در حال پایان است و در ادامه درخصوص پیش‌بینی‌ها از سال جدید درخصوص بازار مقاطع فولادی و آهن آلات باید گفت: با توجه به مشکلاتی که در رابطه با وضعیت کمبود آب در سطح کشور و خصوصا در ارتباط با کارخانه‌های فولاد وجود دارد کارخانه‌ها از ۲۰ روز گذشته به دلیل موضوع رکود در بازار داخلی اقدام به صادرات کرده‌اند. وضعیت تولید آهن شرایط نامناسب تری را پیدا کرده، به همین دلایل شروع فصل با افزایش خریدار و کندی تولید همراه خواهد بود، اما در ادامه و از ماه اردیبهشت به بعد سال پر رونقی برای بخش داخلی فولاد پیش‌بینی می‌شود.  به باور فعالان بازار فولاد خالی بودن انبارها، انگیزه خرید از اردیبهشت را قوی و تحرک‌هایی را آغاز خواهد کرد، تحرکاتی که با توجه به شروع فصل ساخت و ساز نیز خواهد بود.