یکی از تبعات منفی رشد تکنولوژی در جوامع بشری، بروز حوادث مختلف از جمله حوادث ناشی از کار و بیماری‌های شغلی است که هر ساله تعداد بیشماری از انسان‌ها را در کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی و صنعتی دچار مشکل می‌کند.

برابر اعلام نظر کارشناسان بیش از۹۰ درصد حوادث ناشی از کار به دلیل نبود آموزش‌های لازم اتفاق می‌افتد و خطای انسانی در وقوع ۸۵ درصد این حوادث نقش دارند. در این بین کارگاه‌های ساختمانی جزو کارگاه‌های پرخطر حوادث کار به شمار می‌روند؛ آمارها بیانگر آن است که ۶۰ درصد حوادث رخ‌ داده در کارگاه‌های ساختمانی به دلیل سقوط اشیاء یا سقوط از ارتفاع بوده است.

متاسفانه حوادث ناشی از کار هزینه‌های سنگینی را به جامعه تحمیل می‌کند که کاهش این حوادث توجه به امور پیشگیرانه را می‌طلبد.

بسیاری کارشناسان تاکید دارند که صَرف پول برای ایمن‌سازی و رعایت جانب احتیاط به منظور کاهش حوادث کار، نه تنها هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری است. اگر کارفرمایان تنها یک صدم هزینه تلفات و خسارات ناشی از کار را در کارگاه‌های خود خرج تجهیزات ایمنی کنند، از وقوع حوادث تلخ و ناگوار مالی و انسانی جلوگیری می‌شود.

در این باره علی مظفری ـ مدیرکل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر لزوم اهمیت امر آموزش در کاهش حوادث ناشی از کار و گسترش فرهنگ ایمنی تاکید دارد.

او مهمترین وظیفه بازرسان کار را پیشگیری از بروز حوادث شغلی از طریق آموزش و بالابردن سواد ایمنی کارگران می‌داند.

به اعتقاد مدیرکل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هر نوع خرج در مسیر ایمنی، هزینه نیست و نوعی سرمایه‌گذاری برای کارفرمایان محسوب می‌شود که آن‌ها را از حوادث ناگوار در محیط کار دور می‌کند.

به گفته وی، سازمان‌هایی که در مقوله ایمنی سرمایه‌گذاری می‌کنند، ۴۴۸ برابر و سازمان‌هایی که در زمینه تجهیزات فردی اقدام می‌کنند، ۳۳۷ برابر بازگشت سرمایه‌ دارند.

در حال حاضر برخی کارفرمایان با اهمال کاری در رعایت اصول ایمنی تصور می‌کنند که تجهیز ایمنی در کارگاه هزینه است و از انجام آن طفره می‌روند. در این باره هادی ابوی ـ فعال حوزه کار، اصل آموزش را در پیشگیری از حوادث کار موثر دانسته و می‌گوید: بالا بردن سطح سواد ایمنی در کارگران و نیروهای کار در جلوگیری از بروز حوادث ناشی از کار موثر است.

او می گوید: برگزاری کلاس‌های آموزشی به طور مداوم و آشنا کردن کارگران با نکات ایمنی از وقوع حوادث در محیط کار جلوگیری می‌کند، بنابراین هرقدر کارفرمایان در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند ارزشمند است.

عامل انسانی در وقوع حوادث کار باید آخرین مرحله در قصور منجر به حادثه باشد و شرایط کار به قدری ایمن باشد که نقش عامل انسانی را کاهش دهد و احتمال بروز خطا را به حداقل برساند.

عامل انسانی در وقوع حوادث کار باید آخرین مرحله در قصور منجر به حادثه باشد و شرایط کار به قدری ایمن باشد که نقش عامل انسانی را کاهش دهد و احتمال بروز خطا را به حداقل برساند. به گفته این فعال کارگری، حواث ناشی از کار همه گروه‌ها را شامل می‌شود و اینطور نیست که افراد تحصیلکرده در معرض خطرات ناشی از کار نباشند.

ابوی می‌افزاید: امروز برای یکسری مشاغل خاص،‌ آموزش‌های خاص هم پیش‌بینی شده است مثلا در شغل نانوایی، نانوایان آموزشهای مختص به این شغل را می‌بینند.

او معتقد است اگر کارگران نحوه استفاده از کلاه ایمنی،‌ لباس ضدحریق و سایر تجهیزات ایمنی را بلد باشند  و کار با آن را آموزش ببینند، به اهمیت حفظ جان خود پی می‌برند و آن را از کارفرمای خود مطالبه می‌کنند. امروز خریدن تجهیزات خوب مهم نیست، مهم تکه‌ای از بدن یک انسان است که در اثر سهل‌انگاری یا عدم آموزش ممکن است از دست برود.

بدون تردید نقش بازرسان کار در بازرسی و نظارت از محیط‌های کار حائز اهمیت است و در همین راستا وزارت کار با استقرار افسران ایمنی و انتخاب آن‌ها از درون کارگاه‌ها تلاش کرده گام موثری در جهت کاهش حوادث ناشی از کار بردارد.

هم اکنون پیشگیری از حوادث احتمالی در کلیه کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و در تمام پروژه‌های عمرانی، معدنی، نفتی و گازی، جزء جداناپذیر از پروژه‌ها در دنیا محسوب می‌شوند ولی در کشورهای در حال توسعه تنها جنبه انتخاب دارند.

بر اساس اصول راهبردی کنوانسیون شماره ۱۸۷ سازمان جهانی کار (ILO)، سیستم‌های ایمنی و بهداشت کار باید توسط دولت‌های عضو و با مشارکت و همکاری شرکای اجتماعی به منظور ارتقای فرهنگ ایمنی و بهداشت کار در سطح ملی برنامه‌ریزی، سازماندهی و پیاده‌سازی شوند و فراموش نکنیم که عامل انسانی در وقوع حوادث کار باید آخرین مرحله در قصور منجر به حادثه باشد و شرایط کار به قدری ایمن باشد که نقش عامل انسانی را کاهش دهد و احتمال بروز خطا را به حداقل برساند.