سال 96 در حالی به اتمام رسیدکه در بخش مسکن با ورود متقاضیان مسکن یکم تا حدی افزایش حجم معاملات رقم خورد. از سویی قیمت ارز با محوریت دلار هم شاهد افزایش بود، که این موضوع باعث تاثیراتی بر سایر بخش های اقتصادی شد.

بانک مرکزی گزارش کرد که در ابتدای اسفندماه قیمت رشد 23 درصدی داشته است. از سویی در سطح بازار برخی فروشندگان به دنبال عرضه مسکن تا بیش از 40 تا 50 درصد قیمت واقعی ملک بودند. مجموعه این عوامل سبب شده است که با ورود به سال 97 این سوال پیش آید که امسال بخش مسکن چه شرایطی را پشت سر خواهد گذاشت، که در این گزارش نگاهی گفته های صاحبنظران این بخش خواهیم انداخت.

مجید کیان پور، عضو کمیسیون عمران مجلس معتقد است که در ابتدای سال 97 در بازار مسکن حبابی ایجاد خواهد شد که تا سال 99 پابرجا خواهد ماند. وی می گوید که آمارهای بانک مرکزی در سال 96 نشان داد که قیمت مسکن در این سال افزایش پیدا کرد و حباب مسکن نیز از همین زمان شکل گرفت و می توان گفت در سال 97 تداوم خواهد داشت.

از نگاه این کارشناس مسکن گران شدن مسکن در سال 96 نشانه رونق نیست، بلکه به دلیل بی برنامگی و سراسیمگی در بازار است. افزایش حجم خرید و فروش نشانه رونق است، اما گرانی ها نشانه این است که مردم نمی خواهند ارزش پول شان از بین برود.

وی با بیان اینکه گرانی مسکن برای دهک های پایین جامعه مشکلات بیشتری را فراهم می کند، می گوید که قیمت غیر واقعی ارز در ماه های پایانی سال 96 به گران شدن مسکن منجر شد. در حالی که برای برای سیاستگذاری در بخش مسکن در آینده می بایست بازارهای موازی بخش مسکن همچون ارز، طلا و سکه را کنترل کنیم.

مطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران معتقد است که بازار مسکن در سال 96 وارد فاز رونق شد. هر چند او می گوید که مشاوران املاک تمایل ندارند گرانی در بازار مسکن ایجاد شود، چرا که این شرایط رونق را از میان می برد.

وی می گوید شاخص های ثبت شده در سامانه ثبت املاک و مستغلات حاکی از این است که در انتهای سال 96 حجم معاملات با افزایش نسبت به مدت مشابه همراه بود. از سویی هم رشد قیمت مسکن از شاخص تورم عبور کرد. با این ترتیب به نظر می رسد در سال 97 قیمت مسکن 2 درصد بیشتر از شاخص تورم افزایش پیدا کند.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران می گوید در بخش اجاره بها نیز قیمت ها در سال 97 در حدود 2 درصد بیشتر از نرخ تورم رشد خواهد کرد، اما در هر دو بخش اجاره و معامله خرید و فروش جهش قیمتی رخ نخواهد داد.

بودجه عمرانی سال 97 نسبت به سال قبل خود 15 درصد کاهش پیدا کرده است. ایرج رهبر، نایب رئیس انجمن انبوه سازان تهران معتقد است در سال 97 امکان اینکه تولید مسکن افزایش پیدا کند، وجود ندارد. چرا که بودجه درنظر گرفته شده در لایحه بودجه کل کشور برای این سال رقم قابل توجهی نخواهد بود که با آن بتوان تولید مسکن را افزایش داد.

از نگاه رهبر لازم است ساختار مدیریتی در بخش ساخت و ساز مسکن تغییر پیدا کند. چرا که با اصلاح این ساختار می توان بیکاری را کاهش داد و با رونق ساخت و ساز در کشور زمینه ایجاد اشتغال را فراهم کرد. از طرفی باید همچون کشور آلمان بودجه ای را صرف نگه داری از ساختمان ها کنیم.

نایب رئیس انجمن انبوه سازان مسکن تهران همکاری دولت با بخش خصوصی را انگیزه سرمایه گذاری در بخش مسکن می داند و از دولت می خواهد که با دریافت عوارض دولتی رکود مسکن را بیشتر کرد. وی معتقد است که رشد 15 درصدی قیمت و افزایش 6 درصدی حجم معاملات مسکن در فصل زمستان 96 انگیزه خوبی برای سرمایه گذاری ایجاد کرده است و در صورتی که قیمت ها از نرخ تورم بیشتر باشد این انگیزه تقویت خواهد شد.

حسام عقبایی، نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران پیش بینی می کند در نیمه اول سال 97 و تا پایان تابستان با افزایش حجم 10 درصدی معاملات رو به رو خواهد شد.

عقبایی ضمن این پیش بینی افزایش حجم معاملات در بخش مسکن، بر این باور است که بازار ارز و طلا این پتانسیل را دارد که بر بخش مسکن تاثیر بگذارد. بنابراین شرط تحقق افزایش حجم معاملات مسکن را تغییر نکردن شرایط در بازار ارز و طلا می داند.

نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تصریح می کند که در سال 97 رشد قیمت ها در بازار اجاره بها متناسب با افزایش قیمت مسکن صورت بگیرد و رشد بیشتر از آن را غیر منطقی می داند.

عقبایی می گوید زمان آغاز نقل و انتقال های مستاجران از ماه دوم سال شروع می شود و در آستانه تابستان تا پایان شهریور بیشترین زمان جابه جایی مستاجران است.

علی چگنی، مدیر کل دفتر برنامه ریزی مسکن که پیش بینی می کند در سال 97 قیمت مسکن بالاتر از نرخ تورم باشد، این طور می گوید که حجم معاملات، قیمت ها و رشد پروانه های ساختمانی از سال 96 بهتر خواهد بود. احتمال می رود که افزایش قیمت ها اندکی از نرخ تورم بالاتر باشد، اما شدید نخواهد بود. از سویی در سال 96 رشدی در بخش صدور پروانه های ساختمانی وجود داشته است که بر این اساس پیش بینی می شود که در سال 97 تولید و سرمایه گذاری در بخش مسکن رونق بگیرد.

وی می گوید که قیمت مسکن چندین سال با ثبات نسبی همراه بوده است، که با افزایش معاملات در سال 96 قیمت ها افزایش پیدا کرد. اما پیش بینی اینکه در سال 97 قیمت ها افزایش زیادی پیدا کند وجود ندارد. حتی علی رغم اینکه برخی فروشندگان افزایش 40 تا 50 درصدی را مدنظر داشتند به دلیل اینکه عرضه به اندازه کافی وجود دارد، ظرفیت برای افزایش قیمت ها به شکل وحشتناک وجود ندارد.

مدیر کل دفتر برنامه ریزی مسکن تعداد 2 میلیون و 500 هزار واحد خالی در بازار مسکن را ظرفیت بالقوه ای می داند که می تواند وارد چرخه عرضه شوند و جلوی افزایش قیمت را بگیرد. از سویی چگنی می گوید که ظرفیت کنونی اقتصاد به حالتی نیست که بتواند افزایش قیمت را تحمل کند.

مهدی سلطان محمدی که معتقد است مسکن در انتهای سال 96 از فاز رکودی خارج شده است، می گوید که چند عامل در این مقطع زمانی موجب افزایش قیمت مسکن شد. در وهله اول طولانی شدن دوره رکودی در سال های قبل و کاهش عرضه سبب شد که قیمت افزایش پیدا کند. از سویی فاصله طولانی میان زمان عرضه و تقاضای مسکن است که طی آن عرضه کننده نمی تواند از سرعت تقاضا سبقت بگیرد بنابراین شاهد افزایش قیمت در سال 96 بودیم.

وی می گوید نوسان های ارزی که در سال 96 ایجاد شد تاثیری بر بازار مسکن نداشت، چرا که باعث شد توجه ها به سمت ارز جلب شود و بخش مسکن تا حدی دچار وقفه شود. تنها در صورتی این نوسان ها در آینده به نقطع بالاتری به تعادل برسد شاهد تاثیر مثبت آن به صورت غیر مستقیم در بخش مسکن خواهیم بود.