مجتبی خسروتاج - رییس سازمان توسعه تجارت - به ارائه توضیحاتی درباره وضعیت صادرات و واردات کشور پرداخت و به سوالات و انتقادات رییس کمیسیون اقتصادی مجلس پاسخ گفت.

وی با بیان این که حجم واردات در سال ۱۳۹۶ به ۵۴ میلیارد دلار رسیده اظهار کرد: با توجه به صادرات ۴۷ میلیارد دلاری، تراز تجاری ما حدود ۷ میلیارد دلار منفی است.

خسروتاج در عین حال تاکید کرد: البته در بخش‌های صنعت و معدن شاهد رشد ۲۲ درصدی در صادرات بوده‌ایم اما به دلیل کاهش در صادرات میعانات گازی و پتروشیمی اهداف صادراتی در کل محقق نشده است.

رییس سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه ۵۷ درصد واردات سال گذشته مربوط به کالاهای واسطه‌ای می‌شد، اظهار کرد: ۱۵ درصد از واردات سال گذشته مربوط به کالاهای سرمایه‌ای بوده و ۱۷ تا ۱۸ درصد آن به کالاهای مصرفی مربوط می‌شده است و ۱۰ درصد از واردات نیز به کالاهای دیگری که در این سه گروه قرار نمی‌گیرند، اختصاص داشته است.

خسروتاج افزود: طبق اطلاعات به دست آمده در سال گذشته ۲۴ هزار میلیارد تومان حقوق ورودی گمرکات بوده است که اگر این رقم را به ۵۴ میلیارد دلار واردات صورت گرفته تقسیم کنیم نرخ تعرفه حدود ۱۲.۰۳ بوده است که نسبت به سال قبل آن به طور میانگین حدود یک درصد افزایش داشته است.

وی همچنین یادآور شد: حجم واردات در سال گذشته نسبت به مدت مشابه آن در سال قبل ۱۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.

از ابتدا اوضاع تجاری بر اساس نظام تعرفه‌ای بوده است

معاون صادراتی وزارت صمت همچنین یادآور شد که از ابتدای انقلاب محاسبات تجاری ایران بر مبنای نظام تعرفه‌ای بوده است و حقوق گمرکی بوده که مورد توجه قرار می‌گرفته است.

وی ادامه داد: ممکن است که مصرف کنندگان مایل باشند کالایی را با هزینه بیشتر خریداری کنند اما متاسفانه در این مدت از سوی برخی رسانه‌ها هم نسبت به این موضوع کارشناسی برخورد نکرده اند. به عنوان مثال زمانی بحث واردات مربا مطرح می‌شود اما اگر بررسی کنیم مشخص می‌شود که ممکن است مربای وارداتی نوعی باشد که در داخل کشور تولید ندارد. به هر صورت صادرات باید در اولویت باشد و برای وارد کنندگان نیز این امکان وجود داشته باشد که کالای مورد نظر خود را در بازار ارائه کنند.

برای افزایش تولید باید به ظرفیت‌های خالی توجه کرد

رییس سازمان توسعه تجارت که در گفت‌وگوی ویژه خبری حاضر شده بود، اظهار کرد: زمانی که بحث از افزایش تولید داخلی می‌شود یکی از رویکردها آن است که ظرفیت‌های خالی موجود مورد توجه قرار گیرد چرا که این ظرفیت‌های خالی می‌تواند میلیاردها تومان درآمدزایی داشته باشد و حجم تولیدات داخل را به مراتب افزایش دهد. بر همین اساس یکی از بحث‌های اساسی ما تسهیل شرایط برای افزایش تولید در این بخش‌ها محسوب می‌شود.

تعرفه‌های واردات ۵ تا ۵۵ درصد

خسروتاج با تاکید بر اینکه در حال حاضر تعرفه‌های وارداتی بین ۵ تا ۵۵ درصد تعریف شده و حتی در بخش خودرو بیش از این رقم اعمال می‌شود گفت: اگر این گونه عنوان می‌شود که این تعرفه‌ها موثر نیست باید به این نکته توجه داشت که مصرف کننده به موضوع قیمت، کیفیت و مطلوبیت هم توجه دارد. به عنوان مثال اگر گفته می‌شود که در بازار با وجود تولیدات داخلی در حوزه شوینده‌ها شاهد حضور کالای خارجی هم هستیم باید به این نکته توجه داشت که ممکن است برخی مشتریان علاقه‌مند به خرید یک برند خارجی باشند. حال ممکن است این خرید بر اساس تبلیغات صورت گرفته باشد اما اگر قرار است کالای داخلی جایگزین آن شود، باید از نظر قیمت و کیفیت قابلیت رقابت را داشته با شد.

وی ادامه داد: سیاست‌گذاری‌های ما باید به گونه‌ای باشد که مصرف کننده بتواند تصمیمی عقلایی بگیرد.

چرا وزارت صمت گزارش نمی‌دهد!؟

اما در بخشی از این برنامه محمدرضا پورابراهیمی - رییس کمیسیون اقتصادی مجلس - نسبت به این موضوع که وزارت صنعت، معدن و تجارت از دولت قبل تاکنون از ارائه گزارشاتی مبنی بر اینکه چه میزان از واردات صورت گرفته مربوط به کالاهایی می‌شود که تولید داخلی دارند خودداری کرده است، توضیح داد: هر کالایی که وارد کشور شود، به تفکیک ارزش و وزن بر روی سایت گمرکات اعلام می‌شود. از سوی دیگر در بند ۳ تبصره ۷ آمده است که وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است تا پایان خردادماه سال جاری این لیست را تهیه کند. 

وی همچنین در پاسخ به انتقادات برخی نمایندگان مجلس از جمله رییس کمیسیون اقتصادی مبنی بر تاکید وزارت صنعت، معدن و تجارت بر بحث تعرفه‌های وارداتی اظهار کرد: دولت در این بخش با تهیه لایحه‌ای که در حضور نمایندگان مجلس بود، مجاز شده بود در موارد محدود به ممنوعیت ورود کالاها رای دهد اما این موضوع در کمیسیون تلفیق مجلس به رای گذاشته شد و رای نیاورد.

خسروتاج ادامه داد: به هر صورت تمام مسئولان در حمایت از تولید داخل متفق‌القول هستند اما در اجرا ممکن است نظرات متفاوتی وجود داشته باشد. حال اینکه ما چگونه فضای رقابت را فراهم کنیم امری است که به دو عنصر قیمت و کیفیت ارتباط پیدا می‌کند، چرا که بدون توجه به این دو بخش هیچ گاه نمی‌توان تولید را به مصرف کننده ارائه کرد.

ممنوعیت استفاده دستگاه‌های دولتی از ۵۰۰ قلم کالای وارداتی

خسروتاج در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ممنوعیت دستگاه‌های دولتی برای خرید و واردات کالاهایی که نمونه داخلی دارند، اشاره کرد و گفت: این لیست در سال‌های مختلف منتشر شده است و در سال گذشته حدود ۵۰۰ قلم کالایی در این بخش به دستگاه‌های دولتی اعلام شده است.

وی در پایان گفت: اکنون نگاه تمام دنیا به این سمت می‌رود که تولید و تجارت در کنار یکدیگر قرار گیرند. به عبارت دیگر اگر کشاورزی و صنعت در کنار خود بحث تجارت را هم داشته باشند، شرایط بهتری ایجاد خواهد شد. البته در نظر گرفتن تمام این موارد به صورت یکپارچه ممکن است امری دشوار باشد اما به هرحال لازم است این موارد در  کنار یکدیگر دیده شود.