سالهاست به موضوع تولید ملی و ضرورت توجه به آن تاکید می‌شود و باوجود برگزاری نشست‌ها، سمینارها و میزگردهای بسیار، همچنان پای تولید بومی و داخلی در بسیاری از بخش‌ها لَنگ می‌زند که این نارسایی خود معلول عوامل بسیاری است.

توسعه و تقویت تولید ملی یا داخلی یا حمایت از کالای ایرانی، عبارات و واژگانی است که از حیث معنا و مفهوم در یک قالب می‌گنجد و به واقع هر آنچه نسبت به حمایت حداکثری از کالای ایرانی یا تقویت بُنیة تولیدی به توفیقات بیشتری نائل شویم به همان میزان در شکوفایی و توسعه پایدار اقتصادی، ضریب موفقیت‌ها افزون‌تر خواهد شد.

فارغ از مزایا و دستاوردهای حمایت از کالای ایرانی که در طی روزهای گذشته به کَرات به ابعاد آن پرداخته شده، نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که برخی از فعالان حوزه صنعتی، با وارداتِ قطعاتِ مُنفَصِلِه به سَرِ هَم بَندی پیچ و مهره یا به تعبیری مونتاژ کاری مبادرت می‌ورزند و محصول حاصِلِه را تحت عنوان تولید ملی ، رَوانه بازار می‌کنند ، رَویه و رویکردی که شوربختانه باید به آن عنوان خود فریبی یا دیگر فریبی را اطلاق کرد، زیرا واضح است که چنین محصولاتی از اصل و اساس در قالب تولید داخلی نمی‌گنجد و زمانی می‌توان یک محصول را تولید بومی نام نهاد که قطعات منفصله آن نیز در داخل کشور تولید و عرضه شود؛ در این میان برخی از کارشناسان و فعالان حوزه صنعتی حتی کالاهایی که برخی  از قطعات مورد نیاز آن، از آن سوی مرزها وارد کشور می‌شود را در قالب تولیدِ ملی نامگذاری می‌کنند.

احمد رستمی، یکی از فعالان عرصه صنعت و تولید در غرب استان تهران، با اشاره به ضرورت دوری جستن از رویه مونتاژ کاری در میان برخی از تولیدکنندگان اظهار کرد: اهمیت تولید داخلی تنها به عرضه کالا و بیرون آمدن محصولی از یک واحد تولیدی بزرگ، متوسط یا کوچک خلاصه نمی‌شود ، بلکه آنچه حائز اهمیت است به استقلال کشور از حیث اقتصادی و صنعتی و عدم وابستگی به فلان کمپانی یا تولیدکننده خارجی معطوف می‌شود.

وی افزود: زمانی که بر ضرورت تولید داخلی و حمایت از کالای ایرانی تاکید می‌شود ، مواردی همچون عدم خروج ارز از کشور ، توسعه فرصت‌های شغلی، رونق تولید، بالا رفتن فضای رقابتی میان تولیدکنندگان و فرهنگ استفاده و مصرف کالای داخلی مد نظر قرار می‌گیرد در غیر این صورت، بَستَنِ پیچ و مهره و نصب قطعات منفصله وارداتی به یکدیگر، دستاوردهای مذکور را در پِی نخواهد داشت و به تبع نمی‌توان آن را در زُمرِة تولیدات داخلی محسوب کرد.

این فعال حوزه صنعت و تولید در غرب استان تهران بیان کرد: این موضوع را (مونتاژ کاری) حتی در برخی صنایع بزرگ تولیدی ایران نیز شاهد هستیم  اما نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که فلسفه تولید داخلی و حمایت از کالای ایرانی، تنها یک نام و عبارت نیست؛ بلکه اهمیت آن به دستاوردها و توفیقاتی معطوف می‌شود که در سِیرِ تولید برای کشور حاصل می‌شود در غیر اینصورت، یدک کشیدن عنوان کالای ایرانی در پوشش مونتاژ کاری افتخاری نیست که برخی آن را مایع بالندگی کشور قلمداد کنند و اساسا نظر مقام معظم رهبری نیز به موضوع تولید داخلی، مونتاژ کاری نبوده و نیست.

ضرورت واردات تکنولوژی و دانِشِ فنی روزِ دنیا

چندی پیش، مجتبی خسرو تاج، معاون وزارت صنعت،معدن و تجارت راهکار فاصله گرفتن از فرهنگ مونتاژ کاری را در اِتِکای به تکنولوژی و دانش روز دنیا بیان کرد. وی معتقد است؛ یکی از دلایل  بروز این نارسایی (مونتاژ کاری) را باید در ضعف آکادمیک کشور (در برخی حوزه ها) جستجو کرد.

معاون وزیر صنعت،معدن و تجارت می‌گوید: باید نظامِ علمی و دانشگاهی کشور در تقویت داده‌هایِ خود به ضریبی از توفیق نائل شود که ضعف‌ها و کاستی‌های صنعت و تولید داخلی را تشخیص داده و با واردات تکنولوژی و دانش فنیِ روز دنیا ،کمک حالِ تولید کننده داخلی باشد.

به زعم خسرو تاج می‌توان همچون حوزه‌هایی مثل هوا فضا، پتروشیمی، نانو و...که با اتکای به دانش فنیِ بومی، موفقیت‌های بسیاری را کسب کرده‌ایم در دیگر حوزه‌ها و عرصه‌های صنعتی و تولیدی چنین توفیقاتی را استمرار بخشیم.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: می‌توان به جای واردات قطعات منفصله و مونتاژ کاری با واردات فناوری و تکنولوژی روز دنیا، تولید داخلی را با تحولات چشمگیر و سازنده ای همراه کرد و این امر ضرورتی است که با مدیریت واردات ، تسهیل و قابل حُصول خواهد شد.

پشت پرده واردات قطعات منفصله و مونتاژ کاری چیست؟

برخی از صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی  افزایش مونتاژکاری در صنعت کشور را ناشی از نگاه سود محورِ برخی از فعالان اقتصادی قلمداد می‌کنند. حسین محمودی اصل، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به تعرفه‌هایی که برای واردات کالا با هدف حمایت از تولید داخلی وضع می‌شود ، اظهار کرد: برخی تولیدکنندگان برای شکستن و دور زدن تعرفه‌ها، با وارداتِ خُرد و قطعاتِ مُنفصله که به مراتب تعرفه بسیار کمتری برای آن تعریف شده، به سَرِ هَم بندی آن و پیچ و مهره کردن این قطعات در داخل کشور مبادرت می‌ورزند.

محمودی اصل با بیان اینکه ضرورت چاره اندیشی و مقابله با آن با اتخاذ تدابیر هوشمندانه احساس می‌شود، گفت: برخی از تولیدکنندگان گاهی یک قطعه را به 5 قسمت تقسیم می‌کنند و با وارد کردن آن از مبادی متعدد به داخل کشور، آن را به یکدیگر پیچ و مهره می‌کنند ، روشی که در عمل حمایت از تولید داخلی و وضع نظام تعرفه ای در راستای تقویت تولید داخلی و پشتیبانی از کالای ایرانی را خنثی و بی اثر می‌کند.

واردات تکنولوژی و دانش پیشرفته از چین در اولویت قرار گیرد

در طول سالیان اخیر،کشور چین به یکی از مبادی اصلی واردات به ایران مبدل شده و آنقدر بخش قابل توجهی از فعالان اقتصادی و تاجران به واردات محصولات بی‌کیفیت از این کشور اقدام کرده‌اند که کالاهای چینی در ایران به محصولاتی بی‌کیفیت  معروف شده‌اند. این در شرایطی است که چین یکی از کشورهای صنعتی جهان به شمار می‌رود و کالاهای این کشور در بسیاری از بازارهای قدرتمند و صاحب نام دنیا، عرضه و به فروش می‌رسد ، اما مشکل اینجاست که واردکنندگان ایرانی در انتخاب محصولات چینی به خرید تولیدات بی‌کیفیتِ کشور مذکور علاقه‌مند هستند که البته ریشه این امر را نیز باید در سودجویی این افراد جستجو کرد.

در همین ارتباط، علی دهقانی، رایزن بازرگانی ایران در چین، اظهار کرد: باید واردات تکنولوژی و فناوریِ بِروزِ چین در اولویت فعالان تولیدی و اقتصادی قرار گیرد و در صورت پیشِه کردن چنین رویه‌ای، حتی الامکان از رویکرد مونتاژ کاری فاصله خواهیم گرفت. مجموعه اظهارات و مرقومات فوق نشان می‌دهد برای حمایت از کالای ایرانی باید تمامی بخش‌های جامعه با همسویی و همگرایی هر چه بیشتر نسبت به حمایت از کالای ایرانی و توسعه تولید داخلی، هِمت گُمارند، امری که حصول آن مستلزم نگاه مسئولانه به کشور، آینده این مرز و بوم و تعصب ملی و برنامه‌ریزی دقیق و مدون است.

به طور قطع  در چنین شرایطی نه تنها بستر واردات تکنولوژی و فناوری روز دنیا هموارتر خواهد شد، بلکه می‌توان با اتکای به جوانان این مرز و بوم، در ایجاد و عرضه تکنولوژی بومی نیز موفق عمل کرد، در غیر اینصورت ساخت فلان یخچال یا فلان خودرو با واردات قطعات منفصله آن از خارج، تحت عنوان تولید ملی، مسیر اشتباهی است که خسارات جبران ناپذیری برای آینده کشور در پِی‌خواهد داشت.