محمدرضا فرزین، سخنگوی ستاد طرح تحول اقتصادی با اشاره به این که طرح تحول بانکی آخرین و پیچیده ترین طرح از ۷ طرح تحول اقتصادی است، گفت: جمع بندی اولیه طرح تحول بانکی در ۵ محور نهایی شده است، وی تصریح کرد: تحول بانکی نیاز به قانون جدید ندارد. محمدرضا فرزین گفت: جلسات مربوط به بررسی طرح تحول نظام بانکی هر هفته در دفتر رئیس جمهور تشکیل می شود و نسخه نهایی شده در دبیرخانه که از ابتدای سال ۹۰ با حضور جمع گسترده ای از صاحبنظران اقتصادی و بانکی کشور جمع بندی شده بود، در این جلسات مورد بررسی قرار می گیرد. فرزین در گفت وگو با فارس گفت: ۳ دیدگاه درباره اصلاح نظام بانکی وجود دارد.
دیدگاه اول، طرح بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی

به گفته دبیر ستاد تحول اقتصادی دیدگاه اول متعلق به بانک مرکزی است، دیدگاه بانک مرکزی در تحول نظام بانکی که در جلسات دبیرخانه ارائه می شد، نگاهی جامع به تحول بانکی بود. فرزین تصریح کرد: در این لایحه مدیریت بانک ها دو سطحی پیشنهاد شده است، شامل هیئت مدیره (غیر اجرایی) و هیئت عامل (اجرایی) و از طرف دیگر تشکیل نهادی تحت عنوان کمیته حسابرسی در بانک ها برای نظارت بر حسن اجرای مصوبات هیئت مدیره دیده شده است.

پیشنهاد ۴ نوع سپرده در طرح بانک مرکزی

وی گفت: در لایحه پیشنهادی برخی از عقود حذف و برخی عقود جدید پیش بینی شده، 4 نوع سپرده با ماهیت حقوقی جدید شامل جاری، پس انداز (قرض بدون بهره)، قرض الحسنه و سرمایه گذاری (وکالت) پیش بینی شده است و اختیارات بانک مرکزی برای انجام اقدامات نظارتی در قبال مؤسسات اعتباری مختلف افزایش یافته است.

اصلاحات ساختاری و قوانین بانکی در دیدگاه وزارت اقتصاد

فرزین دیدگاه بعدی را متعلق به وزارت امور اقتصادی و دارایی عنوان و خاطرنشان کرد: دیدگاه بعدی متعلق به وزارت امور اقتصادی و دارایی بود که بسته ای تحت عنوان طرح تحول بانکی نیز تهیه کرده بود. وی ادامه داد: این بسته با اصلاحاتی در ساختار بانک های موجود شروع و در نهایت به اصلاح قوانین و مقررات و اصلاح عملکرد منتهی می شد. فرزین اظهار داشت: در حوزه اصلاحات ساختاری تأکید اساسی بر تقویت نظارت، افزایش عقود و به کارگیری ابزارهای نوین مالی اسلامی در سیستم بانکی بود. در حوزه عملکرد تأکید اساسی بر تقویت منابع بانک ها، الزامات کفایت سرمایه تناسب نسبت دارایی و بدهی، افزایش سرمایه بانک ها، فروش اموال مازاد بانک ها و کاهش هزینه بهینه منابع در بانک ها است.

برجسته شدن پیشنهاد یک اقتصاددان

وی گفت: اما یکی از بحث های دیگر که جلسات زیادی را به خود اختصاص داد طرح پیشنهادی آقای دکتر بیدآباد بود. ایشان مطالعات و تحقیقات فراوانی در خصوص نظام بانکداری انجام داده اند و معتقدند که ضعف اساسی نظام بانکداری کشورمان آن است که در آن ارتباطی بین بازده بخش هیئتی اقتصاد و نرخ بهره بخش پولی وجود ندارد و این دو باید به هم وصل شود. فرزین افزود: بنابراین معتقدند که توسعه بانکداری مشارکت در سود و زیان (Profit&Loss System) یا (PLS) باید محور اصلاح نظام بانکی باشد. برای اینکار ایشان تمامی موارد اجرایی را نیز پیش بینی کرده و در قالب آن بانک ها واسطه سپرد ه گذار و مجری می شوند و گواهی مشارکت منتشر و در قالب عقد جعاله سرمایه گذار را تجهیز می کنند.

جمع بندی اولیه در 5 محور

فرزین درباره جمع بندی اولیه اظهار داشت: جمع بندی اولیه ما در دبیرخانه چندین محور دارد که البته تا نهایی شدن در جلسات تحول اقتصادی نمی تواند نهایی فرض شود. فرزین گفت:در طرح جمع بندی شده اولین موضوع آن است که ما برای اصلاح نظام بانکی کمتر به قانون جدید نیاز داریم و قوانین موجود به اندازه کافی دست دولت و بانک مرکزی را برای اصلاحات باز گذاشته است. بالاخص در قانون برنامه پنجم مواد قانونی فراوانی از جمله ماده 97، 86 و 87 قانون تقریباً کل اختیار اصلاح نظام بانکی را به دولت داده است. وی ادامه داد: موضوع اساسی دیگر در آمیخته شدن عملیاتی غیر انتفاعی با عملیات انتفاعی در نظام بانکداری کشور است به گونه ای که امکان جداسازی منابع قرض الحسنه و سایر منابع وجود ندارد. فرزین توضیح داد: به عبارت دیگر ما از عقد قرض الحسنه استفاده مناسب در نظام اقتصادی کشور نداریم و به گونه ای کارکرد یکسانی را برای قرارداد قرض در سپرده های جاری با قرض الحسنه در سپرده های پس انداز قائل شده ایم. از طرف دیگر عقد قرض به امور اجتماعی توجه دارد در حالی که سایر عقود مبنایی صرفاً اقتصادی دارند. وی ادامه داد: یکی از دیگر اصلاحاتی که در طرح تحول بانکی مدنظر است، تخصصی کردن بانک هاست به عبارت دیگر باید در سمت منابع و مصارف بانک ها محدودیت هایی ایجاد نمود که هر بانکی اجازه استفاده از هر روشی برای تأمین منابع و سپرده پذیری نداشته باشد و از طرف دیگر ارائه تسهیلات نیز در قالب عقود معینی باشد. لذا علاوه بر تخصصی کردن بانکی می توان از بانک های منطقه ای نیز در استان های کشور استفاده کرد. فرزین ادامه داد: یکی از دیگر محورهای طرح تحول بانکی، گسترش بانک های توسعه سرمایه گذاری است.