پاتریک وینتور دبیر سرویس دیپلماسی گاردین نوشت: رهبران اروپایی درصدد پیدا کردن یک رخنه نوری در اظهارات دونالد ترامپ در مورد توافق هسته ای با ‌ایران هستند تا به این استدلال کنند که برجام همچنان زنده است و می تواند در ماه های آینده از نابودی کامل ‌نجات پیدا کند.

این نشریه انگلیسی زبان ادامه داد: اما تصمیم دونالد ترامپ در مورد تجدید مجدد لغو معافیت و بازگرداندن تحریم های نفتی ‌ضروت دارد که در 12 می اجرایی شود. اما حذف این معافیت ها فورا به تحمیل تحریم ها منجر نخواهد شد. ‌بدین معنا که این تحریم ها بر شرکت های اروپایی از جمله بانک ها؛ 180 روز بعد از این که تجارت آن ها ‌در نفت ایران به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند نشان داده خواهد شد.

در سال 2012م وزارت امور ‌خارجه آمریکا؛ مقادیر قابل توجه را در چارچوب بشکه های روزانه نفت تعیین کرده بودند که در دولت ‌اوباما قرار بر این بود که در هر دوره 80 روزه باید 20 درصد خرید نفت از ایران کاهش پیدا کند. و اگر ‌شرکت یا کشورهایی به این مسئله پای بند نباشند با تحریم های ایالات متحده آمریکا روبرو می شدند.

‌ریچارد نفیو عضو سابق مذاکره کننده آمریکا گفت: « با خروج آمریکا از برجام تا یازدهم ژوئیه تحریم ها علیه ‌ایران در حوزه های بیمه، کشتیرانی، حمل و نقل و تامین مالی و فاینانس برنمی گردد. بنابراین آنچه که واضح ‌است ترامپ تمام تحریم ها را فورا تحمیل می کند و حتی گفته که تحریم های جدیدی را هم اضافه می کند. ‌اما اگر رئیس جمهور آمریکا برای نابودی ضرب الاجل لغو معافیت ها به حذف گام به گام تحریم ها روی ‌می آورد دیپلمات های اتحادیه اروپا به مدت شش ماه وقت دارند که با ایران مذاکره کنند به این شرط که ‌خودداری آمریکا برای تمدید لغو تحریم ها زمینه تمدید برنامه هسته ای ایران را فراهم نکند. ‌

اما در کل برجام برای چنین تفسیرهایی محدودیت دارد چون که آن یک معاهده نیست بلکه یک توافق ‌سیاسی است. یکی از مسئولان سابق دولت اوباما در این مورد گفت: « اعضای توافق بدون هیچ مقررات یا ‌دستورالعمل رسمی می توانند از برجام خارج شوند. یکی از اعضای توافق به سادگی می تواند پای بندی خود ‌به تعهداتش را متوقف کند.»

در این راستا اتحادیه اروپا ترجیح داده اند تمام انرژی خود را بر خطرات و ‌تهدیدات خروج آمریکا برای صلح خاورمیانه متمرکز کنند.

جک استراو وزیر امور خارجه پیشین انگلیس که ‌به طور گسترده با جناح میانه رویان تهران موافق است بر این عقیده است که این امر ممکن است که ‌اتحادیه اروپا به تجارت خود با ایران از طریق بلوکه کردن ( مسدود) تحریم های آمریکا علیه بانک های ‌اروپایی که مشغول تجارت با ایران هستند را ادامه دهد. همچنین این امکان وجود دارد که اتحادیه اروپا ‌قانونی را تصویب کند که تحریم های آمریکا بر نهادها و شرکت های اروپایی که مشغول تجارت با ایران ‌هستند را پوچ و باطل بداند.

اتحادیه اروپا در اعتراض به تحریم های ایران و لیبی در سال 1996 که توسط ‌کنگره به تصویب رسیده بود به همین اقدام فوق مبادرت ورزید. در این راستا اتحادیه اروپا یک «مقررات ‌مسدوسازی» را مبتنی بر این که تحریم های آمریکا که دارای اثرات فراسرزمینی هستند اشتباه است را ‌تصویب کردند. بنابراین بانک های اتحادیه اروپا که هیچ منافعی در آمریکا ندارند احتمالا نسبت به جریمه ‌های گسترده ای که از سوی وزارت خزانه داری آمریکا بر آن ها تحمیل خواهد شد می توانند از خود ‌محافظت کنند.

ریچارد نفیو بر این عقیده است که شانس اروپا برای اعمال ایفای نقش میانجیگر صادق بین ‌ترامپ و ایران همچنان وابسته به میانه رویان در تهران است. در واقع ترکیبی بی ثباتی اقتصادی و خسارت ‌های ناشی از خروج از برجام به شدت به مواضع میانه رویان در داخل کشور خسارت خواهد زد و به طور ‌حتم تندرویان را تقویت می کند.

همچنین جک سالیوان مشاور ارشد اوباما در طول مذاکرات با ایران هم ‌گفت: « خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران ؛ زمینه گسترش اعتراضات علیه دولت در ایران را فراهم می ‌کند.»

با این وجود روحانی همانند اعضای اتحادیه اروپا و دیگر امضاکنندگان توافق هسته ای بر این تاکید می ‌کنند که جدا از آمریکا باید توافق حفظ شود. حسن روحانی در روز سه شنبه در اظهاراتی بیان کرد: « اگر ‌آمریکا توافق را ترک کند ایران برای دو یا سه ماه با مشکلاتی روبرو خواهد شد اما ما از این راه عبور خواهیم ‌کرد.». بسیاری از دیپلمات های این سخنان را تحسین خواهند کرد.