به‌دنبال افزایش قیمت نهاده‌های مورد نیاز صنعت طیور و نایاب‌شدن ذرت و سویا در بازار، بسیاری از واحدهای تولیدی جرئت جوجه‌ریزی ندارند. این عدم جوجه‌ریزی در ماه‌های آینده در قالب کمبود عرضه گوشت سفید و تخم‌مرغ در بازار، آثار خود را نشان خواهد داد. به گفته فعالان صنعت طیور، ایجاد وقفه در عرضه دلار دولتی و بازگشایی سامانه ارزی دولت پس از تصمیمات گرفته‌شده برای تک‌نرخی‌شدن ارز دلیلی است که سبب شده است در روند واردات نهاده‌های مورد نیاز صنعت طیور اختلال ایجاد شود. این اختلالات، بر عرضه نهاده‌های مورد نیاز صنعت طیور و تولید گوشت مرغ و تخم‌مرغ تأثیر گذاشته و در آینده با کمبود تولید در این بخش مواجه خواهیم شد.

بخش عمده نهاده‌های مورد نیاز صنعت طیور از خارج از کشور وارد می‌شود. سویا که حضور پررنگی در جیره غذایی طیور دارد و تأمین‌کننده پروتئین لازم برای مرغ‌هاست یا از طریق سویاهای واردشده برای کارخانه‌های روغن‌کشی در قالب کنجاله سویا در اختیار صنعت مرغداری قرار می‌‎گیرد یا این نهاده به‌طور مستقیم از خارج از کشور وارد می‌‎شود. ذرت هم از کشورهای دیگر به ایران وارد می‌شود. ناصر نبی‌پور، رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران، از کمبود ذرت و سویا در بازار خبر می‌دهد.  به گفته او، سویا یکی از اقلام عمده مصرف مرغداری‌ها است. در هفت ماه گذشته بهای سویا حدود بیش از صد درصد افزایش قیمت یافته است. در مهرماه قیمت این نهاده ‌هزار و 360 تومان بوده است و درحال‌حاضر نرخ سویا به‌ازای هر کیلوگرم به دو‌هزار و 700 تومان رسیده است.  نبی‌پور ادامه می‌دهد: بهای ذرت هم 180 تومان در 48 ساعت گذشته افزایش یافته است. این نهاده در مهر ماه 760 تومان قیمت داشت که درحال‌حاضر به یک‌هزار و 200 تومان رسیده است.

توقف جوجه‌ریزی
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران از توقف جوجه‌ریزی ازسوی واحدهای پرورشی به‌دلیل نبود نهاده‌های مورد نیاز صنعت طیور خبر می‌دهد.  او می‌گوید: سویا بخش مهمی از جیره مرغ را تشکیل می‌دهد و جایگزینی برای آن وجود ندارد. 25 تا 30 درصد جیره طیور سویاست و اگر نباشد واحدهای پرورشی دچار مشکل می‌‎شوند. این در حالی است که مرغداران اگر ذرت نباشد، گندم را به هر قیمتی می‌خرند و وارد جیره واحدهای پرورشی می‌کنند.  نبی‌پور با اشاره به اینکه کمبود جوجه‌ریزی بر تولید گوشت مرغ و تخم‌مرغ به‌طور قطع اثرگذار خواهد بود، افزایش قیمت جوجه گوشتی از 700 تا 800 تومان قبلی به دو‌هزار و 700 تا دو‌هزارو 800 تومان فعلی را ناشی از کمبود نهاده در بازار معرفی می‌کند.  او عنوان می‌کند: مرغداران استان گلستان حاضرند سویا را به بهای هر کیلو سه‌هزار تومان خریداری کنند اما این نهاده در بازار وجود ندارد.  به گفته رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران، شرکت پشتیبانی امور دام تزریق نهاده به بازار را به صورت قطره‌‌چکانی انجام می‌دهد. چندی پیش یک‌هزار و 600 تن ذرت در کشور توزیع شده که این میزان عرضه تأمین‌کننده نیاز دو روز مرغداری‌های کشور هم نیست.  او اضافه می‌کند: احتمالا شرکت پشتیبانی امور دام ذخیره سویا دارد اما معلوم نیست چرا این ذخایر را وارد بازار نمی‌کند.

زیان 700 تومانی مرغداران به‌ازای هر کیلو مرغ
برخلاف نبی‌پور که از افزایش قیمت جوجه یک‌روزه خبر می‌دهد، محمدعلی کمالی‌سروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی، در گفت‌وگو با «شرق» به کاهش قیمت‌های جوجه یک‌روزه اشاره می‌کند. او می‌‎گوید: به دلیل تمایل‌نداشتن مرغداران به جوجه‌ریزی، قیمت جوجه یک‌روزه کاهش یافته و به حدود 700 تا 900 تومان رسیده است. قیمت دو‌هزار و 600 تومانی مربوط به ماه گذشته بوده است. کمالی عنوان می‌کند: درحال‌حاضر مرغداران با زیان مواجه می‌شوند. مرغداران روی هر کیلوگرم مرغ حداقل 700 تومان زیان می‌دهند. صنعت مرغداری در این دوره 110‌میلیون قطعه جوجه‌ریزی کرده است که 250 تا 260‌هزار تن گوشت از آن تولید می‌شود. او درباره تدابیر دولت برای مقابله با افزایش قیمت نهاده‌های صنعت طیور می‌گوید: ما جلسات متعددی با دولت داشتیم. مکاتبات زیادی هم در یکی، دو ماه گذشته انجام دادیم. در آخرین جلسه‌ای که 10 روز قبل داشتیم به ما قول دادند در هشت تا 10 روز آینده، کشتی نهاده‌ها در ایران پهلو خواهد گرفت. شرکت پشتیبانی امور دام این مسئله را اعلام کرد و ما فهرستی از نیازهای صنعت را به آنها تحویل دادیم تا پس از رسیدن محموله در اختیار مرغداران قرار دهند.

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی اضافه می‌کند: با ورود یکی از کشتی‌های شرکت پشتیبانی، هیچ نهاده‌ای در اختیار ما قرار نگرفت که بین مرغداران توزیع کنیم.  او ادامه می‌دهد: 15 روز قبل شرکت پشتیبانی هزارو 600 تن سویا با قیمت یک‌هزار و 950 تومان در اختیار ما قرار داد که بین مرغداران توزیع کردیم. البته این رقم برای تأمین نیاز 110‌میلیون قطعه جوجه حاضر در سالن‌ها کافی نیست.

کاهش واردات عامل افزایش قیمت
کمالی کاهش واردات را دلیل اصلی افزایش قیمت نهاده‌ها در بازار معرفی می‎کند. به گفته او، کارخانه‌های روغن‌کشی باید دانه‌های سویایی را که وارد کرده‌اند تبدیل به روغن کنند و کنجاله را در اختیار مرغداران قرار دهند یا کنجاله وارد شود. متأسفانه در واردات تعلل شده است. او ادامه می‌‎دهد: واردکننده‌ها هم که دیدند کمبود وجود دارد و قیمت ارز هم تغییر کرده است، از واردکردن سویا به بازار خودداری کردند. توزیع قطره‌‌چکانی نهاده، زمینه افزایش قیمت را فراهم کرد. هدف واردکنندگان از این توزیع تدریجی، بالابردن قیمت‌ها و کسب سود بیشتر بود. مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی نگاهی هم به گشایش‌های ارزی دولت داشته و بیان می‌کند: گشایش ارزی برای واردات حدود یک ماه به طول انجامید. تا سامانه کنترل ارز را راه‌اندازی کنند و در ارتباط با ارز تصمیم بگیرند، حدود یک ماه زمان صرف شد، در نتیجه در واردات سویا و ذرت هم تأخیر ایجاد شد. همین موضوع بازار را دچار اختلال کرد. او اضافه کرد: درحالی‌که واردکنندگان، سویا را با ارز مبادله‌ای به قیمت سه‌هزار و 700 تومان وارد کردند، این نهاده را بر مبنای قیمت چهار‌هزار و 200 تا چهار‌هزار و 500 تومان به مرغداران فروختند.

شرکت پشتیبانی اولین مجموعه‌ای که قیمت دان را افزایش داد
حسنعلی ملکی‌روشن، مدیرعامل سابق اتحادیه مرغداران همدان، هم در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: واردکنندگان نهاده‌های طیور، هنوز یک کیلو ذرت با دلار چهارهزارو 200 تومانی به کشور وارد نکرده‌اند، زیرا خریدهای امروز، سه ماه بعد وارد کشور می‌شود، اما آنها قیمت نهاده‌ها را پس از تغییر نرخ ارز، بالا برده‌اند و هیچ نظارتی از سوی دستگاه‌های ناظر بر عملکرد آنها نیست.

به گفته ملکی‌روشن، تولیدکنندگان ناگزیر هستند که دان را با مصیبت از تولیدکنندگان خریداری کنند. درحال‌حاضر ذرت 40 درصد افزایش قیمت داشته و سویا هم با 60 درصد افزایش نرخ در بازار مواجه بوده است. او با اشاره به اینکه برای افزایش قیمت هیچ دلیلی به تولیدکنندگان ارائه نشده است، شرکت پشتیبانی امور دام را یکی از مقصران وضعیت فعلی اعلام می‌کند.  مدیرعامل سابق اتحادیه مرغداران همدان عنوان می‌کند: شرکت پشتیبانی امور دام که باید خودش از تولیدکننده حمایت کند، اولین مجموعه‌ای است که قیمت‌ها را بالا برده. این شرکت هر کیلو سویا را ‌هزاروصد تومان عرضه کرد تا سایر واردکنندگان بتوانند این نهاده را به قیمت یک‌هزار و 800 تومان به فروش برسانند.

او تأکید می‌کند: چرا وقتی مرغ 500 تومان گران می‌شود، تعزیرات حکومتی وارد عمل می‌شود یا قیمت جوجه یک‌روزه را کنترل می‌کنند، اما کسی نمی‌گوید که چرا شرکت پشتیبانی که ذرت 900 تومانی را هزارو صد تومان کرده است، گران‌فروش است.  به اعتقاد ملکی‌روشن، اگرچه شرکت پشتیبانی امور دام قیمت خرید مرغ را افزایش داده است، اما این خریدها از دلالان و کشتارگاه‌ها انجام می‌شود، به همین دلیل سودش به بخش تولید بازنمی‌گردد و تولیدکننده از جیب خود به مردم یارانه می‌دهد.