برای فهم چرایی نوسانات اخیر نرخ ارز ضروری است پیش از بررسی و تبیین علت‌ها، تصویری از ساختار و اندازه بازار ارز ایران و ویژگی‌های خاص آن ارائه شود.در جدول زیر ورودی (عرضه) ارز در کشور و خروجی (تقاضا) آن در سال 95 و 9ماهه اول سال 96 به‌تفکیک اجزای آن‌ها (صادرات و واردات کالا و خدمات، حساب درآمدی، حساب انتقالات جاری، حساب سرمایه و اشتباهات و ازقلم‌افتادگی‌ها) بیان شده است:

در جدول بالا بزرگترین عنوان در بخش ورود ارز، صادرات نفتی است و در قسمت خروج ارز، واردات کالاهای غیرنفتی. صادرات نفتی کشور در سال 95 برابر 55.7 میلیارد دلار  تقریباً دو برابر صادرات غیرنفتی در این سال (28.2 میلیارد دلار) بوده است. با این میزان ارز ناشی از صادرات نفت، امکان تأمین ارز 90 درصد کالاهای غیرنفتی (61.7 میلیارد دلار) وجود داشته است.

با توجه به اینکه ورود و خروج سرمایه در تراز پرداختهای کشور به‌تفکیک بیان نمی‌شود و تنها خالص حساب سرمایه می‌آید، نمی‌توان حجم دقیق جریان ورودی و خروجی ارز کشور را به‌تفکیک بیان کرد اما بر اساس جدول فوق در سال 95 برابر 7.7 میلیارد دلار و 9ماهه اول سال 96 هم 8.6 میلیارد دلار کشور با کسری تراز پرداختها یا فزونی خروج ارز نسبت به ورود آن مواجه بوده است، به‌عبارت دیگر از ابتدای سال 95 تا آذر 96 ذخایر ارزی بین المللی کشور تقریباً 16.3 میلیارد دلار کاهش یافته است.