بازگشت کارت سوخت این روزها دوباره در‌هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است؛ زمزمه‌هایی نیز شنیده می‌شود که پس از سه سال، جایگاه‌های عرضه بنزین و نفت‌گاز موظف به استفاده از کارت سوخت هستند. این موضوع را در جدیدترین اظهارنظر، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مطرح کرد و گفت: «اکنون بیش از ۱۱ سال از آغاز نصب تجهیزات سامانه هوشمند سوخت روی جایگاه‌های عرضه می‌گذرد. این تجهیزات عمر مفید خود را سپری کرده و قدیمی شده‌اند، اما از آنجا که ارائه بنزین با کارت سوخت الزامی است، ما موظف هستیم با وجود هزینه‌های گزاف میلیاردی، از این تجهیزات نگهداری کرده و قطعات مورد نیاز آنها را تامین کنیم.»

وی با اشاره به تک‌نرخی شدن قیمت بنزین در سال ۹۴، متذکر شد: «با تک نرخی شدن بنزین، فرصتی فراهم شد تا  تجهیزات کارت سوخت در جایگاه‌ها را تغییر دهیم. در این مدت، کارشناسان فنی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بررسی‌های فراوانی درباره تجهیزات موجود در دنیا انجام دادند تا مناسب‌ترین قطعات قابل جایگزین را انتخاب کنیم، این بررسی‌ها مراحل نهایی خود را طی می‌کنند و منجر به امضای قرارداد و تفاهم‌نامه خواهند شد.»

موسوی‌خواه با تاکید بر این‌که مطابق قانون، سوخت‌گیری با کارت سوخت انجام می‌شود، تصریح کرد: «از سال ۹۴ این فرصت فراهم شده تا روی ۱۰۲ نازل و حدود ۴۶ جایگاه عرضه سوخت در اصفهان، قم و تهران، تجهیزات جدید به صورت آزمایشی استفاده شوند که این مرحله تکمیل شده است و از پایان خردادماه این تعداد جایگاه و نازل به سیستم جدید کارت سوخت مجهز خواهند شد.»

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با بیان این‌که پس از نصب تجهیزات جدید کارت سوخت، امکان استفاده همزمان کارت سوخت و کارت بانکی فراهم می‌شود، عنوان کرد: «همه جایگاه‌های عرضه سوخت موظف به عرضه بنزین با کارت سوخت هستند.» مدیرکل روابط‌عمومی شرکت ملی پخش نیز در روزهای گذشته از ارتقای دستگاه‌های نازل در جایگاه‌های سوخت خبر داد و گفت: «با ارتقای دستگاه‌ها، سوخت‌گیری و پرداخت هزینه همزمان در جایگاه‌های عرضه سوخت صورت خواهد گرفت.»

فاطمه کاهی با اشاره به نصب تجهیزات استفاده از کارت‌ سوخت در دستگاه‌های نازل از سال ۸۵ و بهره‌برداری از آنها از سال ۸۶ عنوان کرد: «۱۱ سال است که این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و فرسوده شده‌اند، اما ارائه بنزین با کارت سوخت الزامی است و هنگامی که متقاضی برای سوخت‌گیری به جایگاه می‌رود یا باید از کارت سوخت خودش یا کارت سوخت جایگاه دار استفاده کند.»

به گفته وی، «طبق بررسی‌های کارشناسی که در این زمینه انجام شد، قرار شد در دستگاه‌ها سخت‌افزاری روزآمد که هم امکان پرداخت پول از طریق عابربانک را دارد و هم مقدار سوخت و اطلاعات تراکنش سوخت را ارسال می‌کند، نصب شود.»

مالکان خودروها کارت سوخت بگیرند

پیش از این، دی ماه سال گذشته سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد که «استفاده از کارت سوخت الزامی می‌شود.» به گفته زیبا اسماعیلی، «افرادی که فاقد کارت سوخت هستند، باید به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل نسبت به اخذ کارت سوخت اقدام کنند.»

وی توضیح داد: «با توجه به این که قانون مصوب مجلس تاکید کرده است که سوخت‌گیری فقط با کارت سوخت امکان‌پذیر است و کارت سوخت جایگاه‌دار فقط برای موارد ضروری استفاده خواهد شد، مالکان خودروهایی که به هر دلیل فاقد کارت سوخت هستند، باید به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل نسبت به اخذ کارت اقدام کنند.» اسماعیلی متذکر شد: «البته برای زمان ازسرگیری استفاده از کارت سوخت زمان مشخصی تعیین نشده است.»

21 میلیون کارت در کشور فعال است

گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر با گذشت بیش از ۱۱ سال از آغاز طرح توزیع کارت هوشمند سوخت، بیش از ۲۱ میلیون کارت در کشور فعال است. استفاده از کارت هوشمند سوخت در هنگام خرید بنزین و سایر فرآوده‌های نفتی یکی از الزامات سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۴ بود تا با کاربردی کردن استفاده از آن، اهدافی همچون سامان بخشیدن به عرضه فرآورده‌های نفتی، مدیریت مصرف و کنترل قاچاق صورت گیرد. موضوعی که در زمان خود از آن به عنوان پروژه عظیمی یاد می‌شد و در ابتدا امر بیش از 17 میلیون مشترک در سراسر کشور را در بر می‌گرفت، پس از تک نرخی شدن بنزین و با مرور زمان کم‌رنگ و تنها به کارت‌های صاحبان جایگاه ختم شد.

وقتی کارت سوخت متولد شد

دومین سال روی کار آمدن دولت نهم بود که ابزار الکترونیکی جدیدی برای سهمیه‌بندی و نظارت بر مصرف سوخت در کشور معرفی شد. اندر فواید این کارت از مواردی همچون کنترل میزان مصرف سوخت و سهمیه‌بندی و پیشگیری از قاچاق سوخت و همچنین کسب اطلاعات میزان مصرف منطقه‌ای نام برده شد. بنابراین از تیر ۱۳۸۶ برای تمامی خودروها در ایران کارت هوشمند سوخت صادر شد و تمامی جایگاه‌های سوخت مجهز به دستگاه‌های کارت‌خوان و پین پد شدند. (ایـنـجـــا)

احمدی‌نژاد در حالی موفق شد این طرح را به تصویب برساند که سه سال پیش از آن مجلس هفتم، دولت را موظف کرد تا از تغییر قیمت حامل‌های سوخت بپرهیزد و بر این اساس طرح تثبیت قیمت‌ها را تصویب کرده بود که دست دولت اصلاحات را می‌بست، اما وعده‌های وسوسه‌انگیز رییس دولت نهم مجلسی‌ها را هم به حمایت وا داشت. سر انجام 11 سال پس از اجرای این طرح قیمت بنزین از لیتری ٨٠ تومان به هزار تومان رسیده است.

در خرداد ماه سال ١٣٩٤ قیمت بنزین تک‌نرخی و هر لیتر هزار تومان شد و به نظر می‌رسید پس از آن جهت سهولت در جایگاه‌های سوخت، کارت‌های هوشمند از بین بروند اما به دلایلی از جمله داشتن یک پایگاه داده بزرگ از مصرف بنزین در کشور با این امر مخالفت شد.

از جمله مهم‌ترین مخالفان جمع‌آوری کارت سوخت، احمدی توکلی، نماینده پیشین و جنجالی مجلس شورای اسلامی بود. او در نامه‌ای سرگشاده که تیر ماه سال 1395 منتشر کرده بود، نوشت: «به دلایل مشروح با حذف کارت هوشمند سوخت شفافیت از بازار بنزین رخت برمی‌بندد، قاچاق دوباره جان می‌گیرد، تخلفات بسیاری از جایگاه‌داران ادامه می‌یابد و قدرت دولت برای اعمال سیاست‌های متعدد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و تجاری از بین می‌رود و بالاخره اطلاعات بسیار باارزشی که برای تسهیل خدمت‌رسانی، از جمله تعقیب مجرمان لازم است، همه از دست می‌رود. امیدواریم بدان راضی نشوید.»

تصویب دوباره استفاده از کارت سوخت

نمایندگان مجلس شورای اسلامی ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶ طرح یک فوریتی حفظ کارت سوخت را تصویب کردند که بر اساس اصلاح ماده ۱ قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت که به تصویب نمایندگان مجلس رسید، عرضه بنزین و گازوییل در بخش حمل و نقل با استفاده از کارت هوشمند سوخت امکان‌پذیر خواهد بود.

در خردادماه سال گذشته شورای نگهبان طرح اصلاح ماده (۱) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت را تایید کرد. این اقدام در ٢٧ خردادماه انجام شد و بر این اساس عبارت «از طریق عرضه بنزین و گازوییل در بخش حمل و نقل با استفاده از کارت هوشمند سوخت» جایگزین عبارت «از طریق عرضه بنزین و گازوییل در بخش‌های حمل و نقل، صنعت و کشاورزی با اولویت کارت هوشمند سوخت» شد.

براساس تبصره الحاق شده به این ماده دولت مجاز است به منظور ترغیب مصرف‌کننده به استفاده از کارت هوشمند سوخت مختص هر خودرو از سیاست‌های انگیزشی در چارچوب قوانین و مقررات استفاده کنند. درنتیجه کارت سوخت همچنان باقی خواهد ماند. در صورتی که دولت قصد داشته باشد در آینده نزدیک دوباره قیمت بنزین را افزایش دهد، استفاده از کارت هوشمند بنزین توجیه‌پذیر است و در غیر این صورت کاری عبث است.

همچنین مجلس شورای اسلامی پاییز سال گذشته قانون استفاده دوباره از کارت سوخت را تصویب و اعلام کرد مالکان خودروهایی که به هر دلیل فاقد کارت سوخت هستند، باید به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل نسبت به اخذ کارت اقدام کنند. این خبر اندکی پس از بحبوحه احتمال افزایش قیمت بنزین بر اساس لایحه بودجه‌ای بود که دولت تقدیم مجلس کرد و شائبه‌های دو نرخی شدن بنزین را پررنگ‌تر کرد.