دوازدهم تیر امسال مسعود کرباسیان؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد ساز و کارهای لازم برای عرضه ارز توافقی تدارک دیده شده است و ظرف ۴۸ ساعت آینده بازار ثانویه ارزی تشکیل می‌شود. در عین حال، یک روز بعد ولی الله سیف؛ رییس کل بانک مرکزی از ایجاد رسمی این بازار خبر داد و گفت: با پیگیری اقداماتی که در رابطه با ساماندهی بازار ارز انجام شد، خوشبختانه بازار ثانویه کار خود را شروع کرد که ارز آن از محل ۲۰ درصد صادرات کالاهای غیرنفتی که عمدتا شامل بخش خصوصی و اقلام خُرد است تامین می‌شود.

سیف گفت: روال بازار ثانویه اینگونه است که وارد کننده با صادرکننده تفاهم می‌کند و با ثبت این تفاهم در سامانه جامع تجارت این کار می‌تواند عملیاتی شود در مرحله بعدی وارد کننده با مراجعه به بانک گواهی ثبت آماری خود را می‌گیرد و سپس با مراجعه به صادرکننده مربوط، توافق نهایی خود را انجام می‌دهد؛ این توافق هم در سامانه جامع تجارت ثبت و عملیاتی می‌شود.

وی افزود: با این اقدام بازار ثانویه ارز می‌تواند ساماندهی شود، البته با فعال شدن این بازار و آرامشی که در این بازار ایجاد می شود می توانیم برای رفع بعضی از ابهامات موجود اقدامات دیگری را نیز انجام دهیم. سیف ادامه داد: در بازار ثانویه نیز نرخ ارز متناسب با عرضه و تقاضا خواهد بود و بر همان اساس عمل می شود. البته تبادل ارز برای مصارف دیگر نیز به تدریج به بازار ثانویه محول خواهد شد، اما در شروع به واردات کالا و خدمات اختصاص دارد. همچنین اینکه کسانی که بخواهند ارزی بیشتر از آنچه که دولت به آنها تخصیص می‌دهد دریافت کنند نیز برای تامین آن از بازار ثانویه، در مراحل بعدی تعریف خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: در ارتباط میان صادرکننده و وارد کننده، صرافی‌ها نیز می توانند ایفای نقش کنند و ممکن است یک صادرکننده کل ظرفیتی که برای عرضه به این بازار دارد از طریق صرافی‌ها عرضه کند که هیچ مانعی در اینباره وجود ندارد و می‌تواند مبنای کار باشد. البته قیمت‌گذاری آن تابع عرضه و تقاضا و هیچ محدودیتی نخواهد داشت.

سیف افزود: در بازار ثانویه، ارز به صورت فیزیکی تحویل نمی‌شود؛ بلکه از حساب های صادر کننده به مقصدی که وارد کننده برای واردات کالا نیاز دارد پرداخت می‌شود. در همین حال، مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی از آغاز به کار بازار ثانویه ارز از امروز سه‌شنبه خبر داد.

مهدی کسرایی پور؛ مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی با اعلام این خبر، افزود: با انجام معاملات مربوط به ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی و اختصاص ارز آن به واردات کالاهای مصرفی در سامانه نیما، به طور خودکار اطلاعات مربوط به نرخ توافق شده‌ مبادله ارز در سامانه اطلاعات بانک مرکزی موسوم به سنا قابل دسترس خواهد بود.

وی درباره ساز و کار تعیین نرخ و مبادله ارز در بازار ثانویه گفت: صادر کنندگان می‌توانند ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی را با واردکنندگان کالاهای دسته سوم مبادله کنند. مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی، گفت: دو طرف می‌توانند هم از سامانه های تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت استفاده کنند که در این صورت ارز و ریال و امتیاز واردات صادرکننده مورد مبادله قرار می‌گیرد و یا اینکه این امکان در سامانه نیما نیز وجود دارد که این بخش از صادرکنندگان بتوانند ارز خود را در سامانه نیما به نرخ رقابتی که به صورت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود بفروشند.

کسرایی پور گفت: صرافی‌ها نیز به عنوان واسطه بین واردکننده و صادرکننده عمل می‌کنند و برای نرخ توافقی بازار ثانویه سقفی تعیین نشده است. وی پیش‌بینی کرد: ایجاد بازار ثانویه بتوانند نرخ‌های بازار غیر رسمی را کنترل کند. یکی از مسائلی که در هفته‌های اخیر و پس از آغاز به کار سامانه نیما مطرح بود، بحث شفافیت بود به نحوی که برخی معتقد بودند به دلیل نرخ گذاری یکسان ارز در این سامانه و اختصاص آن به تمامی واردکنندگان، در هفته های اخیر میزان ثبت سفارش ها به بالاترین حد خود رسیده و برخی با ثبت سفارش کالاهای غیرضرور، از نوعی رانت ارزی برخوردار شدند. کارشناسان با تاکید بر لزوم ایجاد نرخ دوم ارز، از دولت خواستند در این زمینه اقداماتی را داشته باشد که حاصل آن راه اندازی بازار ثانویه ارز در کشور و آغاز به کار آن در روز جاری است.