پتروشیمی ها سالانه حدود 13 میلیارد دلار برای کشور درآمد ارزی کسب می کنند که در شرایط کنونی که با التهاب ارزی مواجه ایم، توجهات بیش از پیش به آن‌ها دوخته شده است. پس از آغاز نوسان های شدید در بازار ارز و راه‌اندازی سامانه نیما، دولت پتروشیمی ها را مکلف کرد تا دلار صادراتی را با نرخ 4200 تومان در این سامانه به فروش برسانند. اعلام این نرخ با اعتراض پتروشیمی‌ها روبرو شد، مدیران پتروشیمی اعلام کردند با توجه به اینکه نرخ دلار در بازار آزاد بیش از این میزان است، فروش ارز صادراتی به نرخ 4200 تومان باعث زیان آن‌ها می‌شود.

در نهایت پس از نشست مشترک مدیران عامل پتروشیمی‌ها و هلدینگ‌ها با جهانگیری معاول اول رئیس جمهوری قرار شد که با اختصاص خوراک به نرخ دلار 3800 تومانی، نظر پتروشیمی‌ها برای عرضه ارز صادراتی به قیمت 4200 تومانی جلب شود.
بر این اساس، با ایجاد حاشیه سود 500 تومانی برای پتروشیمی ها، انتظار می رفت که این شرکت‌ها بدون اعتراض و یا نگرانی، ارز صادراتی خود را در این سامانه به فروش برسانند.

** لزوم اعلام جزئیات عرضه ارز توسط پتروشیمی‌ها
با وجود اینکه گزارش‌ها از عرضه مداوم ارز صادراتی توسط پتروشیمی‌ها به سامانه نیما به نرخ 4200 تومان حکایت دارد اما برخی اخبار از تخلف برخی پتروشیمی‌ها و گران‌فروشی آنها حکایت می کند. با وجود پیگیری ها، تاکنون نام هیچ شرکت پتروشیمی متخلفی اعلام نشده و همه آنها عدم فروش ارز به نرخ مصوب را تکذیب می‌کنند. به نظر می رسد تنها راه برای آگاهی از تخلفات احتمالی پتروشیمی‌ها، اعلام جزئیات عرضه ارز توسط پتروشیمی‌ها در سامانه نیماست.‌ همان طور که در هفته های اخیر، فهرست شرکت‌های دریافت کننده ارز دولتی اعلام و در این باره شفاف‌سازی شد و همگان دانستند کدام شرکت‌ها برای واردات موبایل، خودرو و ... ارز دولتی گرفتند، لازم است درباره جزئیات عرضه ارز توسط پتروشیمی‌ها در سامانه نیما نیز اطلاع رسانی شود؛ زیرا این شرکت‌ها، خوراک را با تخفیف زیاد و به نرخ دلار 3800 تومان دریافت می کنند و وظیفه دارند که ارز صادراتی را در سامانه نیما به فروش برسانند. اکنون از یک سو شاهد اصرار منتقدان به گران‌فروشی ارز توسط پتروشیمی‌ها و از سوی دیگر انکار پتروشیمی‌ها هستیم که تنها راهکار برای خروج از این وضعیت و بهبود نظام توزیع عرضه، شفاف سازی و اطلاع رسانی درست و دقیق توسط نهادهای ذیربط است.

** ادعای گرانفروشی برخی پتروشیمی‌ها
سید فرید موسوی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به تازگی مدعی شده «اخبار نگران کننده‌ای از سوی واردکنندگانی که ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی به آنان اختصاص داده شده بود، منتشر شده است مبنی بر اینکه ارزها را با قیمت بیش از 4200 تومان دریافت کرده و مبالغی را خارج از سامانه نیما پرداخت کرده‌اند.» «شرکت‌های پتروشیمی نباید هیچ تخلفی کنند زیرا علاوه بر اینکه خوراک شرکت های پتروشیمی ارزان است، این شرکت ها مسئولیت ملی و اجتماعی نیز در قبال مردم دارند.» وی خاطرنشان کرده بود: 3.5 میلیارد دلار ارز در چند ماه گذشته بابت صادرات محصولات پتروشیمی حاصل و دود 2 میلیارد دلار آن از طریق سامانه نیما به واردکنندگان اختصاص داده شده که 90 درصد ارزها به 10 شرکت پتروشیمی تعلق دارد.
این نماینده مجلس تصریح کرده بود: چنانچه پتروشیمی‌ها در این زمینه تخلفی داشته باشند، با آنها برخورد جدی می شود زیرا بیشتر شرکت های پتروشیمی زیرمجموعه نهادهای عمومی غیردولتی وابسته به صندوق های بازنشستگی هستند.

** عرضه 1.2 میلیارد یورو به بازار ارز توسط هلدینگ خلیج‌فارس
برای پیگیری ادعای تخلف و گران فروشی پتروشیمی ها به سراغ بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور رفتیم و شرایط را از آنها جویا شدیم. جواد گلی رئیس روابط عمومی و امور بین الملل هلدینگ خلیج فارس، درباره عرضه ارز صادراتی، گفت: بر اساس اسناد موجود و استعلام از شرکت‌ها و مجتمع‌ها و پتروشیمی‌ها، هیچ ارزی توسط پتروشیمی های زیرمجموعه این هلدینگ خلیج فارس بالاتر از نرخ مصوب و خارج از سامانه نیما فروخته نشده است. وی ادامه داد: در سه ماه نخست امسال مبلغ 1.2 میلیارد دلار ارز صادراتی توسط هلدینگ خلیج فارس در کشور عرضه شده است.

** امکان تخلف وجود ندارد
مرتضی عزیزی مدیرعامل شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: شرکت های پتروشیمی به طور مستقیم با بانک مرکزی برای عرضه ارز صادراتی در سامانه نیما در ارتباط هستند و امکان تخلف آنها و عدم عرضه ارز توسط این شرکت ها وجود ندارد. وی بیان داشت: این شرکت ها در بورس حضور دارند و نمی توانند تخلف کنند، زیرا باید خوراک دریافت کرده و سود سهام بپردازند و صورت مالی آنها شفاف است.

** فروش ارز صادراتی هلدینگ ساتا به نرخ مصوب
ابراهیم محمود‌زاده رییس سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) که جزو دارندگان بزرگ مجتمع های پتروشیمی کشور است، نیز پیشتر درباره رویکرد پتروشیمی‌ها نسبت به نوسان نرخ ارز، گفته بود: پتروشیمی‌ها باید این آمادگی را داشته باشند که با سیاست‌های اقتصادی کشور و نظام خود را تطبیق داده و مطالبات خود را پیش از تصویب این سیاست‌ها به دولت اعلام کنند. وی افزود: پتروشیمی‌های زیرمجموعه ساتا تاکنون کالای خود را با نرخ مشخصی صادر کرده و دلار حاصل از آن را دریافت و در بازار ارز به فروش می‌رساندند. رییس سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح افزود: در مذاکره با دولت، به این نتیجه رسیدیم که در زمینه تغییر نرخ خوراک و انتخاب صرافی‌های خریدار ارز پتروشیمی‌ها، توجه بیشتری شود و در این شرایط، دولت را پشتیبانی خواهیم کرد. محمودزاده با بیان اینکه ثبات نرخ دلار برای همه بهتر است گفت: با توجه به قیمت 4200 تومانی دلار و اینکه در گذشته تضمین‌های لازم برای جلوگیری از زیان حاصل از نوسان‌های ارز در پتروشیمی‌ها به‌ خوبی دیده شده بود، امیدواریم امروز نیز دولت با بسته‌های تشویقی از زیان بیش از حد پتروشیمی‌ها جلوگیری کند.

** عدم پاسخگویی سایر هلدینگ‌های پتروشیمی
در ایران شرکت‌ها و هلدینگ‌های متعددی متولی صنعت پتروشیمی هستند که تلاش برای تماس با آنها و پیگیری نحوه عرضه ارز صادراتی توسط آنها در سامانه نیما به نتیجه نرسید.