شاپور محمدی، درباره طرح دولت برای فروش نفت خام در بورس، افزود: عرضه نفت کوره و سایر فراورده‌های نفتی در بورس انرژی از مدتها پیش در حال انجام بوده، بنابراین فروش نفت خام در بورس انرژی نیز امکان پذیر است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: همانند قراردادها و معاملات آتی سکه، امکان انجام معاملات آتی (غیرنقدی) نفت خام در بورس انرژی نیز فراهم است. محمدی با بیان اینکه از نظر بازار سرمایه مانعی در عرضه نفت خام در بورس وجود ندارد، اضافه کرد: امکان فروش داخلی و نیز فروش خارجی، ارزی و ریالی نفت وجود دارد. وی یادآور شد: تاکنون با بانک مرکزی و وزارت خانه‌های نفت و وزارت امور اقتصادی و دارایی مذاکره و مکاتبه‌هایی را در این باره انجام داده‌ایم. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به تاخیر چند ساله برای آغاز این طرح اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد اکنون بیش از هر زمان دیگری، شرایط اجرای آن فراهم شده است.

حمایت دولت از عرضه نفت خام در بورس

با وجود اینکه طرح عرضه نفت خام در بورس، بارها مطرح اما ناکام مانده است اما این بار با تاکید اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در میانه تیرماه امسال بر عرضه نفت خام در بورس به بخش خصوصی، بار دیگر توجهات به این طرح معطوف شده است. جهانگیری در این باره گفت: نفت خام ایران در بورس داخلی عرضه خواهد شد و بخش خصوصی می‌تواند به طور شفاف نفت بخرد و صادر کند. تلاش ما این خواهد بود که برای کاهش فروش نفت کاری کنیم که شعار آمریکا را به شکست بکشانیم و در دولت در این زمینه برنامه‌ریزی شده است.

«علی کاردر» مدیرعامل شرکت ملی نفت در این باره گفته بود: اجرای این طرح را با عرضه میعانات گازی که مشابه نفت خام است، آغاز خواهیم کرد. هر گاه عرضه میعانات گازی که راحت‌تر است به نتیجه برسد، می‌توان عرضه نفت خام را آغاز کرد. وی با بیان اینکه شرکت ملی نفت تمایل به عرضه نفت خام در بورس دارد، افزود: اما مسایلی وجود دارد که باید رفع شود.

ناکامی چند ساله ورود نفت خام به تالار بورس

ایده راه اندازی بورس نفت نخستین بار در اواخر دهه 1370 و در چارچوب سیاست‌های برنامه سوم توسعه کشور مطرح شد. هیات وزیران در سال 1386 ایجاد بورس نفت را به وزارت اقتصاد تکلیف کرد و به این ترتیب وزیر وقت اقتصاد که همزمان دبیر شورای عالی بورس نیز بود، سازمان بورس را به واگذاری عرضه فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران موظف کرد با وجود همه چالش‌ها، در بیست و دوم تیرماه 1390 نفت خام با حضور معاون اول رییس جمهوری روی تابلو معاملات بورس کالا رفت اما در همان آغاز با شکست روبرو شد. نفت خام در این بازار در 9 مرحله دیگر عرضه شد و فقط در یک مرحله به فروش رفت. از هفدهم فروردین 1393 نیز شرکت ملی نفت ایران با عرضه 2 هزار و 920 بشکه نفت خام در بورس انرژی به قیمت هر واحد سه میلیون و 60 هزار ریال، این طرح را دوباره آغاز کرد. این عرضه برای مدتی با فراز و نشیب بسیار ادامه یافت تا اینکه به علت کاهش استقبال خریداران، به بن بست خورد و متوقف شد.

با شکست عرضه نفت خام، مسوولان وقت سازمان بورس و اوراق بهادار به فکر ایجاد بستر جدیدی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی افتادند. مدیر پیشین امور بین الملل شرکت ملی نفت پیش از این از آماده شدن زیرساخت‌های عرضه روزانه 100 هزار بشکه نفت خام صادراتی در بورس خبر داده و گفته بود: اجرای این طرح در انتظار تایید سازمان بورس است. به گفته وی حتی برای نرخ نفت خام عرضه شده در بورس نیز مدل قیمتی تهیه شده است و در اختیار سازمان بورس قرار دارد تا پس از تصویب این سازمان اجرا شود.