فرشبافی و تجارت فرش ایرانی از جمله بخش‌های مهمی است که از سالیان قدیم در کسب و کار دورترین روستاها تا شهرهای بزرگ وجود داشته و حتی نام شناخته شده‌ای در جهان برای خود فراهم کرده است. با وجود موفقیت‌های بسیاری که در تجارت فرش ایرانی در داخل و بازرهای خارجی کسب شده اما چند سالی به دلیل تحریم آمریکا، این بخش نیز تحت تاثیر قرار گرفته و مشکلات برای صادرات آن ایجاد کرده است؛ از جمله خود آمریکا که با 30 درصد بزرگترین وارد کننده فرش دستبافت ایران محسوب می‌شود.

ششم تیرماه امسال دفتر کنترل دارایی ‌های خارجی وزارت خزانه ‌داری آمریکا(OFAC) مجوز واردات پسته، فرش و خاویار ایران را به این کشور لغو کرد. طبق این بیانیه، هر شرکتی که در حال تجارت با ایران در این زمینه ‌هاست باید تا 6 آگوست آن را متوقف کند؛ در غیر این صورت با اقدامات تنبیهی دولت آمریکا مواجه می‌شود. براین اساس این موضوع در آیین گشایش نخستین نمایشگاه فرش دستبافت تبریز در تهران، از مباحث مورد توجه فعالان این صنعت بود. متولیان امر و فعالان این عرصه با اشاره به ویژگی های این هنر صنعت تاکید کردند که فرش ایرانی به عنوان شناسنامه و پرچم دوم ایران در عرصه جهانی بوده و عبور از چالش‌های پیش رو اگرچه کمی سخت اما با همراهی دولت، شدنی است.

** منزلت فرش ایرانی را پایین نیاوریم
رییس مرکز ملی فرش ایران در شروع به کار این نمایشگاه گفت: چینی‌ها، پاکستانی‌ها و افاغنه به دنبال این بودند که جایگاه فرش دستبافت ایرانی را به لحاظ کم توجهی‌ها در داخل کشور، از جلوه بیندازند اما حقیقت آنکه نمادهای فرش ایرانی متعلق به مردم ایران است و هرگز نتوانستند و نخواهند توانست این جایگاه را تسخیر کنند. فرشته دست پاک افزود: فرش دست بافت ایرانی در تسخیر ایرانیان بوده و با همت فعالان این عرصه روند و روال خود را طی خواهد کرد. وی این را هم اضافه کرد که ایران فاصله بسیار زیادی با هند در حوزه صادرات فرش دارد اما قول داد این روند بهتر شود.

** معافیت فعالان چرخه فرش دست بافت از مالیات بر ارزش افزوده
رییس مرکز ملی فرش ایران همچنین با یادآوری ایجاد فراکسیون فرش و صنایع دستی در مجلس شورای اسلامی از دو سال گذشته تاکنون، نوید داد که فعالان چرخه تولید فرش دستبافت از بافنده تا کسانی که در حوزه عرضه، خرید و فروش و صادرات آن فعالیت دارند از مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌شوند. به گفته وی، این مطالبه در قالب لایحه‌ای به مجلس ارایه شده و از سوی اتحادیه فرش دستبافت پیگیری می‌شود. دست پاک همچنین از تلاش مرکز ملی فرش ایران برای نامگذاری روز یا هفته‌ای به نام فرش دستباف در تقویم کشور خبر داد و گفت: تاریخ فرش کشور از ابتدا تا به امروز بررسی و بهترین روز یا هفته به همین نام نامگذاری شود. وی درباره اعطای جوایز صادراتی به صادرکنندگان فرش دستباف نیز افزود: امسال می‌توانیم از محل جوایز صادراتی 1300 میلیارد تومانی سهم قابل توجهی در حوزه فرش دستباف داشته باشیم.

دست پاک در عین حال از ایجاد شورای عالی فرش به ریاست وزیر صنعت، معدن و تجارت، دبیری رییس مرکز ملی فرش و با حضور تعدادی از رییسان اتحادیه‌های فرش خبر داد.

** ضرورت حفظ منزلت اجتماعی بافندگان فرش
وی درباره ضرورت حفظ منزلت اجتماعی بافندگان فرش دستباف گفت: کسانی که در این حوزه کار می‌کنند، نیازمند حمایت اند؛ از این به بعد گفتمان و نگاه خود را نسبت به بافندگان فرش دستباف تغییر دهیم. دست‌پاک تاکید کرد: منزلت اجتماعی بافندگان فرش را پایین نیاوریم و از آنها به عنوان محروم یاد نکنیم؛ اینها نیازمند توجه‌اند تا از چرخه اقتصاد و اشتغال خارج نشوند. وی گفت: کم شدن تعداد بافنده های فرش دستباف را به حساب این بگذاریم که فناوری تاثیر خود را بر دنیا می گذارد.

** سال سخت فرش دستباف ایرانی
وی با یادآوری تحریم فرش دستباف ایران از سوی آمریکا، گفت: امسال ساخت سختی برای فرش دستباف ایران است اما همانند سال‌های گذشته تحریم‌ها را پشت سر می گذاریم زیرا معتقدیم با برخورداری از اتحادیه‌های بزرگ می‌توان بازار کشورهای دیگر را جایگزین آمریکا کرد. به گفته دست پاک، بین 6 تا 10 میلیون نفر از جمعیت کشور از طریق تولید فرش دستباف ارتزاق می‌کنند.

** فرشبافی، مهمترین اشتغالزایی بخش خصوصی
رییس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف تبریز نیز در گشایش این نمایشگاه گفت: مهمترین اشتغالزایی بخش خصوصی، فرش دستباف است که نزدیک به پنج میلیون نفر از جمعیت ایران از آن ارتزاق می‌کنند. اسماعیل چمنی افزود: تنها کالایی که در دنیا ثبت جهانی شده و متعلق به ایران است فرش دستباف بوده؛ ضمن آنکه در سال 2015 فرش تبریز به ثبت جهانی رسید و این متعلق به کل ایران است. وی به علاقمندی مردم جهان به فرش دستباف ایرانی اشاره کرد و گفت: اگر می‌خواهیم در اشتغالزایی و حوزه صادرات و ارزآوری و هنری صحبت کنیم باید در کنار فرش دستباف باشیم. چمنی به برخی از مشکلات فعالان این صنعت اشاره کرد و افزود: از مجموع جمعیت بافنده فرش دستباف کشور فقط 350 هزار نفر بیمه هستند که البته این رقم در چهار سال گذشته 550 هزار نفر بود که بیمه 200 هزار نفر در این مدت قطع شده است.

** دلیل کم رونق شدن بازار فرش ایران
نماینده مردم سراب در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم، تغییر سلیقه‌ها در بافت فرش را یکی از نکات مهم در دستیابی به بازارهای جهانی دانست و گفت: تعدادی از فرش های بافته شده اخیر در کشور با گره های تقلبی بوده و مقاومت خاص خود را نداشته که این مساله بازار فرش را کمی از رونق انداخته است. یوسف داودی تاکید کرد در مجلس باید قوانینی به نفع بافندگان تصویب شود و افزود: در ماه‌های گذشته لایحه ای توسط نمایندگان پیشنهاد و در صحن علنی نیز مطرح شد که یکی از موارد آن بیمه قالیبافان بود؛ این لایحه در مجلس تصویب شده اما ابلاغ آن توسط دولت باید صورت گیرد تا تامین مالی انجام شود.

وی تاکید کرد: باید قوانینی در مجلس مصوب شود که مشکلات قالیبافان را کم کند؛ فرشبافی جزو کارهای بسیار سخت است و محاسن و معایبی نیز دارد. این نماینده مجلس گفت: مبتلا شدن قالیبافان به بیماری های مختلف، یکی از مشکلات ما در گذشته بود که این مساله نیز در مجلس مطرح شده که تا شاغلان این حرفه که از مشاغل سخت بوده، به صورت جدی حمایت شوند.

** فرش، هویت و اقتصاد ایران
رضا علیزاده نایب رییس فراکسیون فرش و صنایع دستی مجلس شورای اسلامی نیز از فرش دستباف به عنوان هویت، فرهنگ، اقتصاد، تولید و صادرات نام برد و گفت: صنعت خودرو برای ما مزیت و اولویت نبود و پیامد آن تحویل خودروهای بی‌کیفیت به مردم بود؛ اگر فقط 10درصد هزینه‌ای که بابت صنعت خودرو هدر دادیم صرف حمایت صنعت فرش می‌شد این برند را حفظ می کردیم.

** فرش دستباف، هنر لاکچری ایرانی است
یکی از فعالان صنعت فرش نیز در این مراسم گفت: صنعت فرش دستباف هنر لاکچری ایرانی است؛ اینکه یک فرش 6 متری با قدمت 360 سال در آمریکا به قیمت 300 میلیارد تومان به فروش می‌رسد نشان‌دهنده جایگاه فرش ایران است. احد عظیم زاده همچنین درباره تحریم فرش دستباف ایرانی افزود: این نخستین بار نیست که دولت آمریکا فرش دستباف ایران را تحریم کرده است، چند سال پیش نیز این اتفاق افتاد اما تحریم‌ها را دور می‌زنیم؛ برای ما سخت نیست اما به شرطی که دولت از این هنر- صنعت حمایت کند. وی خواستار نشست‌های هم اندیشی برای بررسی مشکلات این هنر- صنعت شد و افزود: ایران بهترین تولیدکننده های فرش دستباف را در اختیار دارد اما حمایتی واقعی از آن‌ها نمی‌شود.

** ایران را با نام فرش ایرانی می‌شناسند
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف به آلمان نیز در آغاز به کار این نمایشگاه گفت: ایران را به نام فرش ایرانی در آلمان می‌شناسند و این باعث افتخار ماست. علی میرزازاده افزود: مردم آلمان، ایران را نمی‌شناختند اما فرش ایرانی را به نام پرشیا در موزه آلمان می‌توان مشاهده کرد.