چراغ راه‌اندازی بورس نفت نخستین‌بار در اواخر دهه ١٣٧٠ و در چارچوب سیاست‌های برنامه سوم توسعه کشور روشن شد و بعد از ١٦ سال هیات وزیران در سال ١٣٨٦ ایجاد بورس نفت را به وزارت اقتصاد تکلیف و به این ترتیب وزیر وقت اقتصاد که همزمان دبیر شورای عالی بورس نیز بود، سازمان بورس را به واگذاری عرضه فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران موظف کرد.
در نهایت در بیست و دوم تیرماه ١٣٩٠ نفت خام با حضور معاون اول رییس‌جمهوری روی تابلوی معاملات بورس کالا رفت اما در همان آغاز با شکست روبه‌رو شد. نفت خام در این بازار در ٩ مرحله دیگر عرضه شد و فقط در یک مرحله به فروش رفت. از هفدهم فروردین ١٣٩٣ نیز شرکت ملی نفت ایران با عرضه ٢ هزار و ٩٢٠ بشکه نفت خام در بورس انرژی به قیمت هر واحد سه میلیون و ٦٠ هزار ریال، این طرح را دوباره آغاز کرد. این عرضه برای مدتی با فراز و نشیب بسیار ادامه یافت تا اینکه به علت کاهش استقبال خریداران، به بن‌بست خورد و متوقف شد. با شکست عرضه نفت خام، مسوولان وقت سازمان بورس و اوراق بهادار به فکر ایجاد بستر جدیدی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی افتادند. طرح عرضه نفت خام در بورس مورد حمایت دولت بوده و با تاکید اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری در میانه تیرماه امسال بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. به گفته جهانگیری نفت خام ایران در بورس داخلی عرضه خواهد شد و بخش خصوصی می‌تواند به طور شفاف نفت بخرد و صادر کند. در این راستا، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار شرایط برای عرضه نفت خام در بورس را فراهم دانسته و ابراز امیدواری کرد با پیگیری‌های وزیران نفت و امور اقتصادی و دارایی، این طرح زودتر اجرایی شود. شاپور محمدی درباره طرح دولت برای فروش نفت خام در بورس، روز گذشته به ایرنا گفت: عرضه نفت کوره و سایر فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی از مدت‌ها پیش در حال انجام بوده، بنابراین فروش نفت خام در بورس انرژی نیز امکان پذیر است. همانند قراردادها و معاملات آتی سکه، امکان انجام معاملات آتی (غیرنقدی) نفت خام در بورس انرژی نیز فراهم است.
عرضه نفت در بورس در مرحله پیشنهاد
یک منبع آگاه در وزارت نفت با تاکید بر اینکه نفت خام در بورس در حد یک پیشنهاد است، به «اعتماد» گفت: در سال‌های قبل هم نفت خام در بورس عرضه شد اما به دلیل وضعیت بازار و شرایط خریداران موفق نبود. باید بررسی شود بخش خصوصی چقدر تمایل به خرید دارد. وی تاکید کرد: فعلا در این مورد تصمیم قطعی گرفته نشده است و به محض اینکه تصمیمی اخذ شد اطلاع‌رسانی می‌شود. رضا پدیدار، کارشناس ارشد بورس و انرژی هم با تاکید بر اینکه هنوز ساز و کار عرضه نفت خام در بورس فراهم نشده است، به «اعتماد» گفت: هنوز امور بین‌الملل نفت رسما تقاضا نکرده است. از سوی دیگر نوع و حجم نفتی که قرار است عرضه شود مشخص نیست. به گفته وی وزارت نفت و سازمان بورس هنوز هیچ فرمولی برای این موضوع تعیین نکرده‌اند. بنابراین نمی‌توان رفتار اشخاص حقیقی و حقوقی را بعد از عرضه پیش‌بینی کرد.
در سال‌های قبل هم نفت خام در بورس عرضه شد اما به دلیل وضعیت بازار و شرایط خریداران موفق نبود. باید بررسی شود بخش خصوصی چقدر تمایل به خرید دارد. فعلا در این مورد تصمیم قطعی گرفته نشده است و به محض اینکه تصمیمی اخذ شد اطلاع‌رسانی می‌شود.
لینک مطلب:
https://www.eranico.com/fa/content/88913
