کارشناسان معتقدند این تصمیم‌ها در عمل رانتی عظیم پدید می‌آورد کما اینکه هم‌اکنون بورس کالا ناخواسته و در چارچوب دستورالعمل‌های ابلاغی چنین رانتی را به خریداران بورسی داده و به‌رغم وعده‌های داده شده در مورد عرضه سایر کالاهای زنجیره فولاد، خریداران کالاهای بورسی هنوز آن‌طور که باید از عرضه کالا در بورس استقبال نکرده‌اند. چنین مواردی سبب شده تا فضای بازار نیز ملتهب شده و پای سازمان تعزیرات برای احتکار و گران‌فروشی به بازار آهن باز شود و از این‌رو تولید‌کنندگان از ادامه فعالیت با این روش نگران هستند و برای حل این مشکل سراغ انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران به‌عنوان تشکل صنفی خود و همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی رفته‌اند.

حتی واکنش‌های زیادی نیزدر این خصوص از نمایندگان مجلس شاهد بودیم که خواستار عقب‌نشینی دولت در عرصه قیمت‌گذاری کالاهای بورسی بودند و در همین راستا شورای‌عالی بورس نیز دستور توقف معاملات بورس کالا را تا مشخص شدن شرایط معاملات بورس کالا داده است.چندی پیش جلسه‌ای با حضور مدیران کارخانه‌های بزرگ فولادی، انجمن فولاد، معاونان وزارت صمت و سازمان حمایت برگزار شد که در این جلسه مواردی به منظور تنظیم بازار از سوی حاضران پیشنهاد شد.

به‌نظر می‌رسد که هدف وزارت صنعت، ‌معدن و تجارت از ورود به حوزه قیمت‌گذاری فولاد، ممانعت از رشد بی‌رویه و کنترل بازار این کالا است اما متاسفانه به‌رغم تمامی تلاش‌ها، قیمت‌های بازار هم‌اکنون تفاوت فاحشی با نرخ‌های بورس داشته و در واقع بازار راه خود را بر اساس قیمت‌های آزاد پیدا کرده است.طبق آمارهای استخراج شده از سوی انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران، در سال‌جاری میزان تولید کل محصولات فولادی شامل تیرآهن، میلگرد، ورق گرم و سرد و پوششدار و سایر محصولات فولادی معادل ۶ میلیون و ۹۸۳ هزار تن بوده که این میزان نسبت به سال قبل ۱۰درصد رشد داشته و میزان تولید فولاد میانی شامل بیلت و بلوم و اسلب نیز ۸ میلیون و ۲۷۹ هزار تن بوده که رشد ۱۷ درصدی داشته است. به تفکیک شمش بیلت و بلوم به میزان ۴ میلیون و ۴۸۸ هزار تن در چهار ماهه نخست امسال تولید شده که با رشد ۱۹ درصدی همراه بوده و اسلب نیز با تولید ۳ میلیون و ۷۹۱ هزار تنی در مدت ۴ ماهه امسال رشد ۱۵ درصدی را تجربه کرد. این در حالی‌است که در این مدت میزان مصرف ظاهری تقریبا معادل میزان تولید بوده و در تمام بخش‌ها شاهد رشد صادرات نیز بودیم به‌طوری‌که میزان مصرف ظاهری کل محصولات فولادی ۶ میلیون و ۴۵۵ هزار تن در ۴ ماهه ابتدای سال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳ درصد کاهش داشته است.

 در همین راستا میزان مصرف بیلت و بلوم نیز ۳ میلیون و ۲۳۷ هزار تن اعلام شده که از رشد ۱۴ درصدی برخوردار بوده و مصرف اسلب نیز ۲ میلیون و ۵۷۱ هزار تن بوده که آن‌هم در ۴ ماهه ابتدای امسال ۲۳ درصد رشد مصرف داشته است. در همین حال میزان صادرات محصولات فولادی در چهار ماهه نخست امسال معادل ۸۹۸ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۲۱ درصد رشد داشته و بیشترین رشد میزان و ارزش مربوط به ورق گرم بالای ۳میلی‌متر بوده و کمترین صادرات در حوزه محصولات فولادی مربوط به ورق سرد بوده و تیرآهن نیز کمترین رشد را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. بیلت و بلوم نیز در ۴ ماهه نخست امسال به میزان یک میلیون و ۲۶۶ هزار تن صادر شده که حاکی از رشد ۳۵ درصدی بوده و اسلب نیز به میزان یک میلیون و ۲۲۱ هزار تن صادر شده و رشد ۲ درصدی را تجربه کرد.

در مقایسه با مدت مشابه سال قبل و در این بین صادرات آهن‌اسفنجی به ممنوعیتی که وزارت صنعت، معدن و تجارت ایجاد کرد بسیار محسوس بوده و ۶ درصد افت را نشان می‌دهد و میزان حجمی صادرات نیز در مدت یاد شده ۲۸۵ هزار تن بود. در همین حال واردات محصولات فولادی نیز در تمام بخش‌ها منفی بوده و در آمار‌ها تنها محصولی که از رشد واردات در ۴ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده، بیلت و بلوم به میزان ۱۵ هزار تن بوده که حاکی از رشد ۲۰۰ درصدی است.بنابراین بر‌اساس آمار‌ها به‌نظر نمی‌رسد که کمبودی در حوزه فولاد در کشور وجود داشته باشد و از آنجا که در حوزه مصرف نیز شاهد اتفاق واقعی نیستیم،در صورت آزاد‌سازی قیمت‌ها نیز نمی‌توان انتظار رشد قیمت را داشت و با توجه به اینکه قیمت فولاد در بازار هم‌اکنون بر‌اساس نرخ آزاد تعیین می‌شود حتی در صورت فروش محصولات بورسی بر اساس نرخ بازار ثانویه انتظار کاهش قیمت در سطح بازار نیز دور از ذهن نخواهد بود.

در همین حال باید دید جلساتی که در روزهای گذشته برگزار شده و در روز‌های آتی نیز بین فولاد‌سازان و وزارت صنعت برگزار خواهد شد در نتیجه سرنوشت معاملات بازار‌آهن چه تاثیری خواهد داشت. از سویی فولاد‌سازان قیمت شمش را در حال‌حاضر پایین‌تر از نرخ قراضه می‌دانند و تحمل شرایط فعلی را برای واحد‌ها و سهامدار مضر و از سویی حاضر هستند تا با تعهد به عرضه بازار فولاد را کنترل کرده و سامان دهند.در همین حال به گفته نایب‌رئیس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران در نشستی که بعد‌از‌ظهر روز شنبه با حضور مدیران کارخانه‌های بزرگ فولادی، انجمن تولید‌کنندگان فولاد و معاونان وزارت صمت و سازمان حمایت برای اصلاح دستورالعمل تنظیم بازار فولاد برگزار شد، توافق‌هایی صورت گرفت که مقرر شد اصلاحاتی در نحوه قیمت‌ها و معاملات بورس کالا صورت گیرد.حمیدرضا طاهری‌زاده افزود: در این جلسه مقررشد که طی نشستی میان انجمن تولید‌کنندگان فولاد با فولادسازان خصوصی و دولتی میزان سهم هر تولید‌کننده برای عرضه در بورس کالا و همچنین صادرات تعیین شود اما اولویت با عرضه‌های داخلی باشد.

وی در مورد فرمول قیمت‌گذاری فولاد در بورس کالا تصریح کرد: بر اساس پیشنهاد فولاد‌سازان عرضه‌ها در بورس کالا باید به قیمت فوب صادراتی جنوب کشور، حدود ۵۰۰ دلار با نرخ ۴۲۰۰ تومانی منوط شود و سقف رقابتی نداشته باشد.نایب‌رئیس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران تاکید کرد: همچنین مقرر شد طی مدت یک هفته میزان سهمیه عرضه‌ها از سوی فولاد‌سازان در بورس کالا و همچنین صادرات تعیین شود و درخواست نهایی باید به تصویب و ابلاغ وزارت صنعت، معدن و تجارت برسد.وی خاطرنشان کرد: همچنین مقررشد عرضه فولادسازان بزرگ و خریداران آهن اسفنجی بر اساس کنترل انجمن فولاد ایران صورت گیرد.طاهری‌زاده همچنین افزود: قیمت پایه در بورس کالا برای میلگرد، تیرآهن و ورق گرم به ترتیب به 1.11 برابر شمش، 1.14برابر ورق سود و 1.1 برابر پروفیل باید اصلاح شود.باید دید درهفته‌های آتی این تصمیمات چه سمت و سویی پیدا می‌کند اما آنچه مهم است اینکه تعاملات بین واحد‌های فولادی و وزارت صمت بیشتر شده و با برگزاری جلسات متعدد نگاه‌های مشترکی نیز بین آنها ایجاد شده و بستر تعامل فراهم شده است، گرچه این روند اعتراضی به نحوه فروش در بورس کالا منوط به فولاد نیست و هم‌اکنون در حوزه‌های آلومینیوم و مس نیز روند مبادلات با دلار ۴۲۰۰ تومانی متوقف و در انتظار تصمیمات جدید به‌سر می‌برد.