پس از بروز مشکلاتی در زمینه توزیع ارز کاغذ از جمله شفاف نبودن خرید و فروش آن و سوء استفاده از ارز دولتی برای واردات، بررسی مجدد اهلیت دریافت‌کنندگان ارز به کارگروهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محول شد. این روزها اما با گلایه ناشران مواجه‌ایم که کاغذ را کیلویی 10 هزار و 500 تومان خریداری می‌کنند اما در مقابل متوسط قیمت کتاب تا 50 درصد گران شده است. در این پیوند، «پروین نباتی» مدیرکل دفتر صنایع شیمیایی و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت روز چهارشنبه  افزود: از یازدهم اردیبهشت امسال بررسی ثبت سفارش‌های کاغذهای روزنامه، چاپ، تحریر، مکانیکی حجیم شده (بالکی) و LWC (نوعی کاغذ پوشش‌دار سبک در مجلات، کاتالوگ‌ها، لاورقی‌ها و چاپ تجاری) از نظر پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز و تایید آنها، به دفتر صنایع شیمیایی و سلولزی وزارت صنعت محول شد.

وی بیان داشت: زمانی که موضوع تخصیص ارز کاغذ به عهده وزارت صنعت بود، بحث اهلیت داشتن یا نداشتن افراد مطرح نبود و هر کس که کارت بازرگانی داشت، می توانست ارز بگیرد، اما با بروز تدریجی مشکلات، کارگروهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد تا اهلیت واردکنندگان کاغذ را بررسی کند که وزارت صنعت نیز در آن یک عضو دارد. نباتی افزود: با هماهنگی بخش های نظارتی مرتبط وزارتخانه و انجمن ها و تشکل های صنعتی و وارداتی مربوطه، محدوده قیمت این کاغذها تعیین و مبنای تایید یا رد ثبت سفارش های دریافتی در دستور کار این دفتر قرار گرفت. وی بیان داشت: تا تاریخ دهم مردادماه گذشته در مجموع 852 فقره ثبت سفارش برای این نوع کاغذها به وزن 389 هزار تن و ارزش 289 میلیون دلار از دفتر صنایع شیمیایی و سلولزی وزارتخانه برای برخورداری از مابه التفاوت نرخ ارز تایید و برای انجام سایر مراحل اداری کار از جمله تخصیص و تامین ارز به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال شد.

** ابطال بسیاری درخواست‌ها
مدیرکل دفتر صنایع شیمیایی و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: درخواست های زیادی افزون بر چند صد فقره، به دلیل قیمت های زیاد و غیرمتعارف و همچنین اظهار سایر کاغذها در تعرفه کاغذهای مورد اشاره در سیستم ابطال شد. وی ادامه داد: در این زمینه تخصیص های قبلی نیز توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مورد بررسی مجدد قرار گرفت و تخلف های احتمالی پیگیری می شود؛ بر این اساس باید به زودی شاهد نتیجه کار و آرام شدن بازار کاغذ باشیم. نباتی خاطرنشان کرد: بدیهی است ثبت سفارش های تایید شده با توجه به امکانات ارزی کشور و اولویت کالاهای ضروری و حساس بتدریج در حال تخصیص ارز است و با همکاری بانک مرکزی شاهد ورود سریعتر این کاغذها به کشور خواهیم بود. وی یادآور شد: شاید بخشی از مشکلات مربوط به مشکلات ترخیص کالا از گمرک باشد، زیرا به دلیل تغییرات نرخ ارز و بهم خوردن اولویت‌های ارزی، همه کاغذهای وارداتی ترخیص نشده باشد.

** کشف بیش اظهاری
همچنین مدیرکل دفتر امور اقتصادی، سیاست ها و مقررات تجاری وزارت صنعت در این زمینه به ایرنا گفت: کارگروه یاد شده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با هدف گره زدن مصرف کنندگان به واردکنندگان ایجاد شده و در حقیقت وظیفه تشخیص اهلیت افراد به این کارگروه محول شده است؛ زیرا آنان مصرف کنندگان واقعی را می‌شناسند. «محمدرضا کلامی» خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم موضوع «تخصیص ارز» متفاوت از «تامین ارز» است، بنابراین شاید ارز به واردکنندگان تخصیص یافته، اما هنوز از سوی بانک مرکزی تامین نشده باشد. وی یادآور شد: بررسی های وزارت صنعت نشان داده که برخی واردکنندگان «بیش اظهاری» داشته اند، البته همیشه این طور بوده که وقتی اختلاف قیمت ارز داشته‌ایم برخی افراد به سوء استفاده‌های اینچنینی می‌پردازند.

کلامی گفت: گاهی اوقات نیز در بررسی گمرک و تطابق قیمت های اظهاری از سوی واردکنندگان با قیمت‌های جهانی، بیش اظهاری ها مشخص می‌شود که در این صورت مازاد ارز از آنان دریافت می‌شود. وی همچنین به محدودیت‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای تامین ارز به عنوان عامل دیگری که می تواند به آشفته بازار کاغذ دامن بزند، یاد کرد.

** 17 متقاضی واردات کاغذ معرفی شدند
در این زمینه، نماینده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کارگروه ساماندهی کاغذ گفت: تا امروز 17 متقاضی واردات کاغذ برای دریافت ارز رسمی از سوی این کارگروه به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی شدند. «همایون امیر زاده» افزود: این 17 نفر می‌توانند 21 هزار تن کاغذ چاپ و نشر و 22 هزار تن کاغذ روزنامه وارد کنند که در حال انجام فرآیند کار در وزارت صنعت و بانک مرکزی هستند. وی خاطرنشان کرد: افراد یاد شده که نخستین گروهی بودند که موفق به دریافت این ارز می‌شوند، سه هفته پیش معرفی شدند. «بررسی صلاحیت این افراد در کارگروهی با مسئولیت وزارت ارشاد و با حضور نمایندگان حوزه مطبوعات، چاپ و نشر، حوزه نظارتی و نمایندگانی از وزارت صنعت، بانک مرکزی، سازمان حمایت، تعزیرات حکومتی، انجمن واردکنندگان کاغذ و همچنین نماینده وزیر انجام می‌شود.»

رئیس مرکز روابط عمومی وزارت ارشاد بیان داشت: هفته آینده با برگزاری جلسه بعدی این کارگروه، افراد دیگری در مرحله دوم برای دریافت ارز یارانه ای واردات کاغذ معرفی می‌شوند. وی تاکید کرد: قیمت تعیین شده در ستاد تنظیم بازار برای کاغذ روزنامه 4100 تومان و کاغذ تحریر 5100 تومان برآورد شده، اما به دلایلی همچون احتمال افزایش هزینه‌های حمل و نقل، امکان تغییر قیمت وجود دارد؛ اما این قیمت ها تا اطلاع ثانوی در محموله هایی که وارد کشور می‌شوند، اعمال می‌شود. امیر زاده اظهار داشت: قیمت‌های یاد شده بر مبنای نرخ‌های پارسال و قیمت‌های ابتدای امسال است و هر قیمتی خارج از این قاعده، گرانفروشی تلقی شده و مشمول ضوابط و مقررات تنظیم بازار، تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌شود.

وی یادآوری کرد: تغییر رفتار بازار درخصوص قیمت ها، تابعی از مولفه هایی همچون مسئولیت پذیری واردکنندگان، اطمینان از توزیع درست کالا، عرضه و تقاضا، تخصیص و تامین ارز، هزینه‌های حمل و نقل و سود بازرگانی است. پیشتر «ابوالفضل روغنی گلپایگانی» رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا درباره واردات کاغذ به کشور گفته بود: اگر خرید و فروش کاغذ به صورت شفاف انجام می‌شد، دیگر شاهد سوء استفاده از ارز دولتی برای واردات آن نبودیم. دولت از شامگاه بیستم فروردین که سیاست جدید ارزی را در پیش گرفت، واردات کاغذ را مشمول تخصیص یارانه ارزی کرد تا با نرخ 3800 تومان به این بخش اختصاص یابد، با این حال انتشار پس از انتشار فهرست ارز تخصیصی به واردات کاغذ از سوی بانک مرکزی، فعالان این صنعت اعلام کردند بسیاری از کسانی که ارز بابت واردات کاغذ دریافت کرده اند، در این صنعت شناخته شده نیستند یا اینکه برخی انحصار واردات آن را در اختیار دارند.

با اصلاح سیاست های ارزی در مصوبه چهاردهم مرداد ماه هیات دولت، کاغذ همچنان در فهرست کالاهای اساسی قرار دارد که دولت تامین ارز مورد نیاز آن را تقبل کرده است.