این استیضاح در شرایطی انجام می‌شود که تیم مدیریتی این وزارتخانه سرگرم بازگشایی مدارس هستند که به نظر می‌رسد با توجه به اضافه شدن پایه دوازدهم به دوره متوسطه دوم و ساماندهی نیروی انسانی آن هم در شرایط سخت جایگزینی و تامین نیرو پس از بازنشستگی چند هزار معلم، به تنهایی کاری دشوار و نفس‌گیر باشد.

تلاش برای بازگشایی بدون دغدغه مدارس به قدری حائز اهمیت است که این روزها بسیاری از کارشناسان آموزش و پرورش زمان استیضاح وزیر آموزش و پرورش را مناسب نمی‌دانند و حتی اگر بر اصل استیضاح به علت ناکامی‌های یک ساله وزیر دولت دوازدهم در عمل به وعده‌های ابتدایی‌اش اصرار می‌کنند اما اذعان دارند همه محورهای استیضاح بحق و صحیح نیست و نمی‌تواند گره گشای مشکلات انباشته آموزش و پرورش از سالیان گذشته باشد.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد با توجه به ضرورت در اولویت قرار گرفتن حل مسائل اقتصادی از سوی دولت و مجلس، طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش که ارتباطی با مسائل حال حاضر کشور ندارد جای تامل دارد و در شرایط حساس کنونی می‌تواند تبعاتی به همراه داشته باشد، زیرا اگر نمایندگان مجلس دوباره به بطحائی رای اعتماد ندهند، این وزارتخانه عریض و طویل برای چندماه بدون متولی خواهد ماند و عملا به خواب خواهد رفت و به این ترتیب ماه‌ها طول می‌کشد تا وزیر جدیدی بتواند برنامه‌هایش  را از سر بگیرد و اقدام موثری انجام دهد. ضمن آنکه فرصت اجرای برنامه‌ها و سیاست‌ها را از وزیر فعلی گرفته‌ایم، هرچند در این میان نمی‌توان از انتظارات بحق فرهنگیان برای بهبود وضعیت معیشتی‌شان گذشت.

بطحائی در روز اول خدمتش سه وعده جدی به مردم داده و گفته بود «در آستانه دوره جدید خدمتم در آموزش و پرورش سه قول جدی به مردم و همکارانم می‌دهم. نخست اینکه از همین امروز تحول در نظام آموزش و پرورش را بر اساس سند تحول بنیادین با جدیت آغاز می‌کنم.  دوم اینکه برای تربیت نسلی متدین، اخلاقی، کارآفرین و با نشاط همه تلاش خود را بکار می‌گیرم و سوم اینکه به عنوان نماینده یک میلیون و ۷۰۰ هزار معلم شاغل و بازنشسته فرهیخته در هیئت دولت، همه همت و تلاش خود را برای ارتقای معیشت و منزلت آنها بکار می‌گیرم.»

وزیر آموزش و پرورش طی ۳۶۵ روز گذشته تلاش زیادی برای گفتمان سازی اجتماعی و نشاط افزایی در مدارس انجام داد و شاید جنجالی‌ترین تصمیمش در این دوران نیز به حذف آزمون‌های دوره ابتدایی بویژه برای ورود به پایه هفتم مدارس خاص و حذف مدارس دوره اول متوسطه سمپاد برمی‌گردد. علیرغم اینکه این طرح از منظر کارشناسان آموزشی و تربیتی قابل دفاع بود اما در نهایت نتوانست شورای عالی انقلاب فرهنگی را با خود همراه کند و باوجود آنکه حذف آزمون‌ها به تصویب رسید اما مدارس سمپاد دوره اول سر جای خود باقی ماندند.

وی این اقدام را در راستای بازگشت نشاط به مدارس معرفی کرد. او همچنین تکالیف نوروزی را از مدارس حذف و داستان نویسی و خاطره گویی را جایگزین آن کرد و در ماه‌های اخیر بارها از حذف مافیای کنکور نیز صحبت به میان آورد هرچند هنوز برای حذف آن گامی جدی برنداشته است.

بطحائی در ۱۲ ماه گذشته در راستای سیاست مدرسه محوری  که در سندتحول بنیادین نیز بر آن تصریح شده است و همچنین برای بازگرداندن اعتماد به جامعه معلمی انتخاباتی برای معرفی و انتصاب دو تن از معلمان به عنوان اعضای هیئت مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان ترتیب داد و چهار برنامه با عناوین انتخاب و انتصاب مدیران مدارس، نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای مدیران، کنترل و تضمین کیفیت مدارس و تفویض اختیارات را طراحی کرد و کلید زد. چهاردهمین وزیر آموزش و پرورش اما هنوز نتوانسته آنطور که وعده داده بود اقدام قابل توجهی در ارتقای معیشت معلمان انجام دهد، البته طبق اعلام دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش طرح رتبه بندی معلمان آماده و به‌زودی به دولت ارسال می‌شود تا پس از تصویب در آنجا به عنوان لایحه تقدیم مجلس شود. 

وزیر اسبق آموزش و پرورش:

استیضاح؛ همزاد وزرای آموزش و پرورش

در همین راستا محمود فرشیدی، وزیر اسبق آموزش و پرورش گفت: با توجه به تجربه‌ای که سال‌ها در آموزش و پرورش داشتیم معمولا استیضاح‌ها به نفع آموزش و پرورش نبوده‌اند و نتیجه‌ای عاید دستگاه تعلیم و تربیت نکرده است. از همان لحظه‌ای که به وزیر آموزش و پرورش رای اعتماد می‌دهند، شمشیر استیضاح بالای سرش است و همزاد وزرای آموزش و پرورش بوده است.

وی افزود: از مجلس انتظار می‌رود با توجه به شان دوراندیشانه‌اش به ریشه‌یابی و حل مشکلات توجه کند. در این کابینه گزینه بهتری منصوب نخواهد شد. بخصوص اینکه در آستانه سال تحصیلی هستیم و همه تلاش‌های طول تابستان به ورود بانشاط ۱۳ میلیون دانش آموز و یک میلیون همکار فرهنگی به مدارس معطوف شده است.

وزیر اسبق آموزش و پرورش با بیان اینکه اگر امروز اقتصاد و معیشت دغدغه‌هایی را ایجاد کرده باز هم انتظار می‌رود دولت خودش تغییراتی را در تیم اقتصادی‌اش ایجاد کند اظهار کرد: همچنین این توقع از مجلس هست که به دولت کمک کند. تاکید رهبری این است که سران سه قوه اولویت را بر حل مسائل اقتصادی قرار دهند. اگر قرار است وزرایی استیضاح شود باید آنهایی باشند که بحث ثروت‌های میلیاردی درباره آن‌ها مطرح است، تا بطحائی که در زمینه مسائل اقتصادی و مالی نکته منفی از او نشنیده‌ایم.

فرشیدی ادامه داد: تا جایی که مطلع هستم رهبری، وزیر فعلی را تکریم کردند و درباره وی گفتند که «او فردی فعال و موثر در صحنه است.». بطحائی سال‌ها در آموزش و پرورش خدمت کرده است. وی با اشاره به اینکه محورهای استیضاح غالبا در اختیار وزیر نیست و برخی هم خلاف است گفت: یکی از محورها درباره عدم اجرایی شدن سند تحول است. بطحائی سند را از زیر میز به روی میز آورد و مطرح کرد و اکنون هم زیرنظام‌های سند تصویب شده است. هرچند مشکلاتی وجود دارد اما تمرکزش روی اجرای سند بوده است. در سنوات گذشته این موضوع به دست فراموشی سپرده شده بود.

این استیضاح به نفع دانش آموزان، معلمان و نظام تعلیم و تربیت نیست

وزیر اسبق آموزش و پرورش ادامه داد: محورهایی چون تضعیف دانشگاه فرهنگیان و عدم رتبه بندی هم لزوما درست و بجا نیستند. زیرا اجرای رتبه بندی نیازمند حمایت و تامین اعتبار است. عدم دقت در کتب درسی یکی دیگر از بندهای استیضاح است که با توجه به تنوع و حجم بالای کتب اجتناب ناپذیر بوده و فقط مربوط به این دوره نبوده است. یکی دیگر از بندها عدم پرداخت مطالبات فرهنگیان است و از اول هم می‌شد پیش بینی کرد که مطالبات از محورهای همیشگی استیضاح وزیر آموزش و پرورش باشد.

فرشیدی با بیان اینکه طبیعی است هر شخصی مسئولیت بپذیرد دچار کم و کاستی‌هایی در اجرا خواهد بود که باید مراقبانه و پرستارانه آن را برطرف کرد گفت: هر شخصی که از موقعیت خود سوء استفاده می‌کند را باید کنار گذاشت. اما نقد نماینده‌ها به عملکرد نباید لزوما به معنای کنار گذاشتن افراد باشد زیرا در این شرایط و در زمان فعلی به نفع دانش آموزان، معلمان و نظام تعلیم و تربیت نیست. یکی از بندها مربوط به انتخابات است، آموزش و پرورش در این زمینه بسیار آسیب‌پذیر است. ورود فرهنگیان به تبلیغات انتخابات ممکن است در چند پردیس رخ داده باشد اما نوشتن آن به پای استیضاح چندان صحیح و در جای خود نیست.

کارشناس آموزش و پرورش:

بدون وزیر ماندن آموزش و پرورش مدتی امور را معطل نگه می‌دارد

اما مهدی بهلولی، کارشناس آموزش و پرورش، نظر دیگری دارد و با اشاره به اینکه با توجه به تجربه یکساله حضور بطحائی بر مسند وزارت، بنده موافق استیضاح هستم گفت: البته انگیزه و دلایل برخی نمایندگان مجلس در این باره لزوما صحیح و خواسته های بحقی نیست. معتقدم استیضاح در زمان فعلی بدون مشکل هم نیست و یقینا بدون وزیر ماندن آموزش و پرورش مدتی امور را معطل نگه می‌دارد. برخی رویکردهای وزیر وتیم همراهش مورد تایید است که حذف آزمون‌ها از جمله آنهاست. هرچند وی قدرت لازم را نداشت تا در مقابل شورای عالی انقلاب فرهنگی بایستد و تمام قد از تصمیمش دفاع کند.

این معلم و کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه ماه‌هاست معوقات بیمه تکمیلی باقی مانده و عزمی برای تقویت بیمه تکمیلی وجود ندارد عنوان کرد: افزایش حقوق سالانه معلمان حدود ۱۰ درصد بود و احکام با چهارماه تاخیر به دستشان رسید. یا اینکه ضریب سختی کار برای معلمان حذف شد و گفتند که طبق دستور دیوان محاسبات بوده است، چرا برای احقاق دیگر حقوق مغفول معلمان از سوی دیوان محاسبات، اصرار نشد؟.

بهلولی با انتقاد از برخی محورهای استیضاح گفت: نگاهم درباره سند تحول با نمایندگان مجلس همسو نیست، اینکه چرا سند تحول اجرا نشده به تنهایی در اختیار آموزش و پرورش نیست و اجرای آن عزم ملی می‌خواهد. برقراری عدالت  آموزشی هم بودجه می‌خواهد و فقط در اختیار یک شخص نیست. با همه محورهای استیضاح موافق نیستم اما معتقدم وزیر باید بتواند حقوق ما را استیفا کند. امروز دیگر نمی‌شود با حقوق دو میلیونی زندگی کرد.

هرچند استیضاح از جمله ابزار نظارتی و قانونی نمایندگان مجلس است و خواسته همیشگی مردم بویژه جامعه فرهنگیان تقویت عملکرد نظارتی مجلس بر دولت و استیفای حقوق آنهاست اما باید مراقبت کنند تا روند ساماندهی مدارس و ورود ۱۳ میلیون دانش آموز به عرصه تعلیم و تربیت با اختلال و کندی مواجه نشود و هدف نهایی این استیضاح، بهبود عملکرد دستگاه تعلیم و تربیت و حرکت به سمت بالنده‌تر شدن آن باشد و نه کند شدن حرکت این قطار که باید به سلامت از ایستگاه اول در مهر ماه عبور کند.