معمولا برای گرفتن وام از بانک مسکن باید از قبل سپرده‌ای در این بانک داشته باشید. با باز کردن حساب صندوق پس‌انداز یکم و نگهداری موجودی در آن یک سال بعد می‌توانید از بانک تسهیلات خرید منزل مسکونی بگیرید. اما اگر شما برای خرید ملک عجله داشته باشید چه‌کار باید بکنید؟ یا اگر شما برای گرفتن وام از قبل سپرده‌ای در بانک نداشته باشید چه راه‌حلی دارید؟ اگر برای گرفتن وام سپرده‌ای از قبل ندارید بانک به شما می‌گوید که باید امتیاز وام فرد دیگری را بگیرید. یعنی کسی که از قبل در بانک سپرده‌گذاری کرده و صاحب‌امتیاز وام شده می‌تواند این وام را به شما انتقال دهد. بالطبع فرد انتقال‌دهنده بابت پولی که از قبل در حساب خوابانده و از هزینه فرصت آن این امتیاز وام را به شما می ‌فروشد تا شما بدون نیاز به سپرده ‌گذاری و به‌ سرعت وام دریافت کنید. این کار از طریق اوراق انجام می‌شود.

ساختار اوراق تسهیلات مسکن چیست؟

این اوراق توسط بانک مسکن منتشر می‌شود. این بانک «حساب سپرده سرمایه‌گذاری ممتاز» را ایجاد می‌کند. به طوری که سپرده گذاران این حساب علاوه بر دریافت سود سپرده کوتاه مدت عادی، از اوراق تسهیلات مسکن نیز بهره‌مند می‌شوند. اوراق گواهی حق تقدم مسکن پیشتر در شعب بانک مسکن و تحت یک بازار غیر مسنجم معامله می‌‌شود که پس از پذیرش این اوراق در فرابورس، در عمل معامله این اوراق شکلی رسمی و ضابطه‌‌مند به خود گرفت.

اوراق گواهی حق تقدم مسکن یکی از انگیزه‌‌هایی است که بانک مسکن به سپرده‌گذاران خود برای افزایش جذابیت سپرده‌ گذاری در این بانک اعطا می‌کند؛ به این صورت که نرخ سود سپرده کوتاه مدت در بانک‌های عادی تجاری سالانه معادل ۷ درصد است؛ در حالی که سپرده ‌گذاران در حساب سپرده‌ کوتاه ‌مدت بانک مسکن در ازای سپرده ‌گذاری خود، دو درصد سود بیشتر معادل ۹ درصد در سال کسب می‌کنند. این در حالی است که بانک مسکن در صورت سپرده‌ گذاری حداقل به مدت سه ماه و به شرط آنکه میانگین سپرده سرمایه‌ گذار، حداقل معادل ۲۷ میلیون تومان باشد، پس از سه ماه برای هر ۲۷ میلیون تومان، سه برگه امتیاز تسهیلات مسکن و از ماه‌‌های پس از آن، هر ماه یک برگه امتیاز به سپرده‌ گذار اعطا می‌کند.

وضعیتی که باعث می‌شود سپرده‌ گذار در پایان یک سال، علاوه بر سود ۹ درصدی، ۱۲ برگه امتیاز تسهیلات مسکن در اختیار داشته باشد. اما کارکرد این برگه‌های امتیاز تسهیلات مسکن علاوه بر دارا بودن ارزش‌ زایی و قابلیت معامله و واگذاری به غیر این است که هر شخص با خرید یک برگه از این اوراق می‌تواند نسبت به اخذ تسهیلات خرید از بانک مسکن اقدام کند.

هم اکنون این اوراق از قابلیت نقدشوندگی و شفافیت بالاتری به لحاظ معاملاتی نسبت به ادوار گذشته برخوردار هستند. تنها تفاوت اوراق پذیرفته شده در فرابورس با اوراق پیشین قابل معامله در شعب این است که هر یک از اوراق فعلی، امکان اخذ ۵۰۰ هزار تومان تسهیلات را برای خرید فراهم می‌کند که به همین دلیل قیمت این اوراق در فرابورس، نصف قیمت معامله اوراق در شعب است. به بیان دیگر خرید این اوراق می‌تواند حداکثر تا ۴۰ برگه برای خرید یک واحد مسکونی اختصاص دهد.

مشخصات اوراق تسهیلات مسکن

این اوراق قابلیت معامله در فرابورس را دارند. هر برگه از این اوراق نماینده ۵ میلیون ریال تسهیلات خواهد بود این اوراق پانزدهم هر ماه توسط بانک مسکن به دارندگان حساب سپرده ممتاز اختصاص داده می‌‌شود و بعد از طی مراحل قانونی و سپرده شدن نزد مرکز سپرده‌گذاری، نماد معاملاتی آن در اول ماه بعد در فرابورس بازگشایی و قابلیت معامله پیدا می‌کند. سقف‌های تسهیلاتی احداث، خرید و تعمیر واحد مسکونی از محل اوراق تسهیلات مسکن به ترتیب ٣۵٠ میلیون ریال، ٣۵٠ میلیون ریال و ١٠٠ میلیون ریال و در چارچوب ضوابط بانک مسکن است.

نماد معاملاتی این اوراق شامل نام ماه و دو رقم آخر سال صدور می‌باشد. به عنوان مثال نماد امتیاز تسهیلات مسکن مهر ٩٠  مربوط به اوراقی است که در مهر ماه ٩٠ منتشر شده است. مدت اعتبار اوراق صادره از تاریخ صدور به مدت دو سال است که این مدت با نظر بانک مسکن و در شرایط خاص حداکثر تا دو دوره ۶ ماهه قابل تمدید است. لذا اوراقی که از زمان اعتبار آنها زمان کمتری باقی مانده است دارای قیمت متفاوتی هستند، بنابراین نماد معاملاتی جداگانه‌ای برای هر ماه به این اوراق اختصاص می‌یابد.

نحوه خرید اوراق گواهی حق تقدم مسکن

برای اینکه اوراق تهیه کنید دو راه کلی دارید. اول اینکه خودتان حساب سپرده ممتاز در بانک مسکن داشته باشید و بابت سپرده خودتان اوراق بگیرید. اما اگر برای خرید ملک و گرفتن وام عجله دارید باید آن را از افراد دیگری که اوراق دارند بخرید. اوراق در بازار فرابورس معامله می‌شوند. می‌توانید به یک شعبه بانک مسکن مراجعه کنید و آن‌ها تمام کارهای لازم را برای شما انجام می‌ دهند. قیمت خریدتان هم از طریق بانک تفاوتی با حالت اول ندارد. نحوه خرید اوراق در فرابورس توسط خودتان نیز به این صورت است که در ابتدا کپی شناسنامه و کارت ملی خریدار لازم است تا در اسرع وقت نسبت به گرفتن کد بورسی از طریق یکی از کارگزاری‌ها اقدام شود سپس بعد از گرفتن کد بورسی، خرید اوراق می‌تواند توسط خود شما یا کارگزاری صورت بگیرد.

زمان تشکیل پرونده و مراحل بانکی معمولا از دو هفته تا یکماه طول می‌کشد. مبلغ وام دریافتی نیز روز محضر به صورت چک بانکی توسط نماینده بانک مسکن به خریدار آپارتمان تحویل داده می‌شود. این اوراق به صورت برگه‌های یک میلیون تومانی و پانصد هزار تومانی صادر می‌شود. خریدار این اوراق نیز می‌تواند با ارائه این اوراق به بانک مسکن از وام مسکن جهت خرید آپارتمان و ساخت آن استفاده کند.

کارمزد خرید اوراق تسهیلات مسکن

سرمایه‌گذار هنگام خرید و فروش این اوراق، مبلغی به عنوان کارمزد معاملات پرداخت می‌کند.

نرخ کارمزد اوراق تسهیلات مسکن

کارمزد خرید:   ۰.۴۹ درصد

کارمزد فروش: ۰.۲۴ درصد

تاریخ اوراق مسکن چیست؟

موضوعی که ممکن است در ابتدا کمی برایتان نامفهوم باشد این است که برای هر ماه اوراق جداگانه‌‌ای وجود دارد. وقتی به لیست قیمت‌ها نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید که مثلاً قیمت اوراق شهریور ۹۵ با قیمت اوراق مهر ۹۶ و دیگر اوراق تفاوت دارد. اوراق عملاً تاریخ انقضا دارند. یعنی وقتی اوراقی منتشر شد برای استفاده از آن و دریافت وام تا ۲ سال مهلت وجود دارد و بعد از آن اوراق باطل می‌شود و بانک دیگر بابت آن وامی نمی‌دهد. بنابراین اگر اوراقی مهر ۹۶ منتشر شده است تا مهر ۹۸ اعتبار دارد. بنابراین هرقدر اوراقی جدیدتر باشد مدت اعتبار آن بیشتر است و ارزش بیشتری دارد.

کدام اوراق تسهیلات مسکن را بخریم؟

پاسخ ساده است. ارزان‌ترین اوراق را بخرید. اوراق تاریخ‌‌های مختلف به لحاظ کارکرد هیچ تفاوتی باهم ندارند. با این‌ حال در یک مورد حتماً با بانک هماهنگ باشید. از زمانی که اوراق را می‌خرید تا زمان استفاده در بانک ممکن است مدتی زمان صرف شود و در صورتی ‌که اوراق شما به زمان ابطال خیلی نزدیک باشد ممکن است پیش از استفاده در بانک باطل شود. بنابراین این زمان را در نظر بگیرید