مدتی است بحث کمبود شیرخام و شیرخشک در کشور میان کارخانه‌های لبنی و دامداران حسابی جنجال به راه انداخته  و با واکنش‌های متعددی روبرو شده است. بسیاری از مسئولان بر این باروند که موضوع کمبود شیرخشک در کشور صحت ندارد و کارخانه‌های لبنی تنها به بهانه افزایش قیمت شیرخام این موضوع را مطرح می‌کنند و  درنهایت رئیس ستاد تنظیم بازار را بر آن داشتند تا ممنوعیت صادرات شیرخشک را یک شبه اجرا کند، اما غافل از آنکه این امر تنها راه را برای قاچاقچیان باز می‌کند تا بتوانند سودهای هنگفتی را از این آشفته بازار نوسان ارز به جیب بزنند.
 
این درحالی است که کارخانه‌های لبنی تا دو سال پیش به بهانه های مختلفی حاضر به خرید شیرخام مانده روی دست دامدار نبودند و حال جای این  سوال مطرح  است که پس از مصوبه ستاد تنظیم بازار مبنی بر افزایش قیمت شیرخام و سایر محصولات لبنی چه اتفاقی در تولید شیر خام افتاده که کارخانه‌ها موضوع کمبود را مطرح می کنند؟
 
با وجود آنکه مدیرعامل اتحادیه دامداران معتقد است که تولید شیرخام چیزی نیست که بتوان به یکباره آن را کاهش و یا افزایش داد، به نظر می‌رسد این ماجرا از آن جا آغاز شد که دامداران امسال از تحویل شیرخام مازاد بر نیاز خود برای تبدیل به شیرخشک به کارخانه‌های لبنی امتناع کردند و آن را به صورت مستقیم به واحدهای تولید شیرخشک تحویل دادند. البته ماجرا تنها به این جا ختم نمی‌شود چرا که با اجرای قانون انتزاع، کلیه امور مربوط به صادرات و واردات محصولات کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شد،اما تصمیم یکباره وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر ممنوعیت یک شبه صادرات شیرخشک بدون نظرخواهی از وزیر جهاد کشاورزی و وداردات شیرخشک با ارز دولتی نشان می دهد که  این روزها یک سر طناب تنظیم بازار از دست سیاست گذاران دولتی رها شده است که انتظار می رود هر چه سریع‌تر با واگذاری امور کامل این قانون به وزارت جهاد کشاورزی، از چنین موضوعاتی که می‌تواند ضربه مهلکی بر پیکره تولید وارد کند، جلوگیری شود؟
 
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت واردات شیرخشک، دلایل ممنوعیت صادرات و اثرات سو آن بر تولید با خبرشویم:

حسین نعمتی رئیس اتحادیه دامداران ایران، با تکذیب مباحث مطرح شده پیرامون کمبود شیر خام در کشور، اظهار کرد: هم اکنون کمبودی در تولید شیرخام وجود ندارد و تنها نوسان نرخ ارز در امر صادرات و واردات شیر خشک‌ تاثیر گذاشته است. وی با انتقاد از مطرح کردن موضوعاتی همچون کمبود شیر خام  از سوی صنایع لبنی،افزود: اگر کارخانه های لبنی با دامن زدن بر موضوعاتی نظیر کمبود شیرخام بخواهند دامداران را اذیت کنند، بی‌شک‌تولید شیر‌خام در کشور کاهش می یابد.
 
به گفته نعمتی استمرار افزایش قیمت نهاده های دامی و‌ ایجاد برخی مشکلات از سوی صنایع برای دامداران،زنگ خطری برای کاهش تولید شیر خام در کشور به شمار می‌رود. این مقام‌ مسئول با بیان اینکه ممنوعیت صادرات شیر خشک بهانه ای بیش نیست، گفت: علی رغم آنکه تغییری در میزان تولید شیر خام‌ در کشور نداشتیم، اما کارخانه های لبنی به بهانه های مختلف موضوع کمبود را مطرح می‌کنند. وی در پایان درباره آخرین وضعیت واردات شیرخشک تصریح کرد: در سال های اخیر شیر خشک‌های وارداتی به دلیل قیمت مناسب توسط صنایع لبنی مورد استفاده قرار می‌گرفت که هم اکنون به دلیل نوسان نرخ واردات شیر خشک توجیه اقتصادی ندارد و در سال حمایت از تولید داخل، اختصاص ارز 4200 تومانی به واردات ضربه مهلکی بر صنعت دامداری وارد می‌کند.
 
کمبودی در تامین شیرخام نداریم/ممنوعیت صادرات شیرخشک بهانه‌ای بیش نیست

علیرضا عزیزاللهی مدیر عامل اتحادیه دامداران در‌گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی با اشاره  به اینکه کاهش یا افزایش تولید شیر خام موضوعی نیست که به سهولت قابلیت اجرا داشته باشد،اظهار کرد: با توجه به مشخص بودن جمعیت دام کشور ،نمی توان به فوریت تولید شیر خام را کاهش یا افزایش داد.
 
به گفته وی موضوع کاهش تولید شیر خام در کشور صحت ندارد و تنها برخی افراد به سبب منافع خود این مباحث را مطرح می‌کنند. عزیزاللهی با اشاره به اینکه تولید شیر خام طبق روال معمول در حال انجام است، بیان کرد: البته در برخی مواقع کاهش یا افزایش فصلی داریم ،اما در شرایط کنونی طبق روال همه ساله در فصل بعد از زایش به طور طبیعی حجم تولید شیرخام افزایش می‌یابد.
 
این‌ مقام‌ مسئول ادامه داد: افزایش یا کاهش تولید شیر خام در کوتاه مدت میسر نیست و افرادی که در این مقطع کاهش تولید شیر خام را مطرح می کنند،اظهارات آنها مبتنی بر مستندات و داده‌های علمی نیست. وی با اشاره به اینکه افزایش قیمت شیرخام‌ ارتباطی به کاهش تولید ندارد، بیان کرد: با توجه به افرایش ۳۵ درصدی هزینه های تولید و ثبات قیمت شیرخام در چهار سال اخیر،ستاد تنظیم بازار با افزایش قیمت شیر موافقت کرد که همین امر برای کارخانه های لبنی بهانه ای شد تا موضوع کاهش تولید شیر خام را مطرح کنند.
 
عزیزاللهی افزایش قیمت شیر خام را ناشی از نوسان نرخ ارز،افزایش سوخت، انرژی و هزینه‌های کارگری در صنعت دامپروری اعلام کرد و افزود: با توجه به ثبات نرخ شیر خام در چهار سال اخیر، اگر ستاد تنظیم بازار قیمت شیر را افزایش نمی‌داد، بی شک صنعت دامپروری مختل می‌شد. این مقام مسئول در بخش دیگر سخنان خود با انتقاد از ممنوعیت صادرات شیر خشک بیان کرد: ممنوعیت صادرات جزء تصمیمات نادرستی است که ساختار تولید و تجارت را بر هم‌می‌زند چرا که تجار ماه ها بر روی بازارهای صادراتی کار می‌کنند و اتخاذ چنین سیاست‌هایی  منجر به از دست دادن بازارهای صادراتی و درآمدهای ارزی خواهد شد. مدیر عامل اتحادیه دامداران با بیان اینکه سایر کشورها نیز صادرات و واردات محصولات خوراکی را یک شبه ممنوع نمی کنند،گفت: تجارت در دنیا برحسب تعرفه صورت می گیرد تا انگیزه صادرکننده و واردکننده را تعدیل کند.
 
به گفته وی ممنوعیت صادرات شیر خشک‌ منطقی نیست و تنها موجب شده تا این محصول از مسیرهای غیر قانونی صادر شود. عزیزاللهی با اشاره به اینکه تنها با مکانیزم تعرفه باید صادرات و واردات را کنترل کرد، بیان کرد: ممنوعیت صادرات تنها شرایط را بدتر می کند و مطرح کردن موضوعاتی همچون کمبود تولید از سوی صنایع لبنی   وضعیت را به یک روال غیر معتدل تبدیل می‌کنند.
 
واردات شیرخشک برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است
 
سیاوش سلیمی دبیر انجمن تولیدکنندگان شیرخشک با اشاره به اینکه نیازی به واردات شیرخشک نداریم، اظهار کرد: با وجود آنکه سالانه 60 تا 70 هزارتن شیر خشک در داخل مورد استفاده قرار می گیرد، اما ظرفیت تولید بالای 150 هزارتن شیرخشک در کشور وجود دارد. به گفته وی واردات  شیر خشک بر جذب شیرخام دامداران از بازار و فعالیت واحدهای تولیدی ثاتیر منفی خواهد گذاشت.
 
سلیمی با اشاره به اینکه واردات شیرخشک برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است،بیان کرد: با توجه به آنکه واردات شیرخشک در لیست کالاهای گروه یک قرار دارد، از این رو امکان رقابت تولیدکنندگان داخل در چنین شرایطی وجود ندارد. وی با اشاره به اینکه واردات شیرخشک آسیب جدی به تولید شیرکشور وارد می‌کند، افزود: واردات شیرخشک با ارز دولتی بازار این محصول را بر هم می‌زند و بسیاری از تولیدکنندگان داخل را از پای در می آورد.
 
دبیر انجمن تولیدکنندگان شیرخشک در بخش دیگر سخنان خود با انتقاد از تصمیم یکباره وزیر صنعت ،معدن و تجارت بر سر ممنوعیت صادرات شیرخشک گفت: کارخانه‌های لبنی به بهانه‌های مختلف خواستار ممنوعیت صادرات شیرخشک از وزارت صنعت شدند و وزیر صنعت بدون نظر خواهی از وزیر جهاد کشاورزی به یکباره این موضوع را مطرح کرد که این امر با واکنش شدید دامداران و کارخانه‌های تولید شیرخشک روبرو شد. وی ادامه داد: کارخانه‌های لبنی همانند سال های گذشته عادت کردند که  پس از خرید شیرخام از دامدار آن را به صورت کارمزدی در اختیار واحدهای شیر خشک قرار دهند و امسال که دامداران از تحویل شیر به کارخانه های لبنی امتناع کردند، موضوع کمبود و ممنوعیت صادرات را نیز مطرح کردند و این در حالی است که کمبودی در داخل وجود ندارد.
 
سلیمی در پایان تصریح کرد: در شرایطی که صادرات شیرخشک به سبب نوسان نرخ ارز بدون حمایت دولت به بازارهای هدف صورت می‌گیرد، مطرح کردن موضوع ممنوعیت صادرات و واردات شیرخشک به بهانه کمبود در داخل، ضربه مهلکی بر پیکره این صنعت وارد می‌کند.