از ۱۶ مردادماه سال جاری بسته جدید ارزی دولت در دستور کار قرار گرفت که در راستای اصلاح سیاست اولی بود که از فروردین ماه به مرحله اجرا در آمد. بر این اساس قرار شد تا تمامی ارز ناشی از صادرات غیرنفتی وارد سامانه نیما و البته بازار ثانویه شده و در آن تمامی واردکنندگان مورد تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت نیاز ارزی خود را تامین کنند.

بررسی آخرین وضعیت معاملات ارزی در سامانه نیما از این حکایت دارد که در فاصله سپری شده از زمان اجرای بسته جدید ارزی، صادرکنندگان بالغ بر دو میلیارد و ۳۸۷ هزار میلیون دلار ارز در سامانه فروختند و در مقابل واردکنندگان بیش از یک میلیارد و ۸۹۰ میلیون یورو بابت تامین نیاز واردات خریداری کرده‌اند. در این بین اختلاف حدود ۵۰۰ میلیون یورویی وجود دارد که مربوط به فروش از سمت صادرکنندگان بوده، ولی هنوز در اختیار واردکننده قرار نگرفته است.

همچنین بررسی روند  فروش  ارز حاصل از صادرات از نیمه مردادماه تاکنون نشان دهنده آن است که بالاترین حد فروش به فاصله زمانی بین ۱۵ تا ۲۰ شهریور ماه بر می‌گردد که در یک روز بیش از ۲۳۰ میلیون یورو فروش انجام شده و در بقیه روزها حداکثر فروش تا ۱۴۰ میلیون یورو بوده است. اما در مقابل عرضه‌ای که صادرکنندگان داشته‌اند، حجم خرید واردکنندگان پایین‌تر بوده؛ به طوری‌که حداکثر مبلغ خریداری شده در یک روز تا ۹۰ میلیون یورو ثبت شده که مربوط به فاصله ۱۲ تا ۱۴ شهریور ماه و همچنین ۱۸ تا ۲۰ همین ماه است.

در رابطه با قیمتی که معاملات بازار ثانویه بر اساس آن انجام می‌شود نیز باید یادآور شد که از چندی پیش بانک‌مرکزی انجام معاملات بر پایه دلار را حذف و یورو را جایگزین آن کرده است. نحوه نرخ‌گذاری در این بازار هم توافقی و بر اساس عرضه و تقاضا انجام می‌شود. جریان تغییرات قمیتی در بازار ثانویه در فاصله نیمه مردادماه تا سوم شهریوماه نشان می‌دهد که متوسط نرخ فروش  یورو بین ۹۴۰۰ تا بیش از ۱۰ هزار تومان متغیر بوده، در عین حال که متوسط نرخ خرید تا ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان بوده است.

آنطور که اخیرا همتی-رئیس کل بانک مرکزی – اعلام کرد صادرات ارزی که صادرکنندگان به نیما آورده‌اند تا ۸۰ درصد از سمت پتروشیمی‌ها و ۲۰ درصد دیگر مربوط به سایر صادرکنندگان غیر نفتی بوده است. وی البته تاکید کرده که باید مابقی صادرکنندگان در مسیر آوردن ارز خود به بازار ثانویه حرکت کنند.

در حالی یورو در بازار ثانویه تا حدود ۱۱ هزار تومان در روزهای اخیر قیمت خورده که در مدت اخیر قیمت ارز در بازار آزاد به شدت رشد داشته و دلار تا ۱۷ هزار و یورو تا ۲۰ هزار تومان هم معامله شده است. البته بانک مرکزی تاکید دارد که ۹۷ درصد معاملات ارزی در سامانه نیما در حال انجام است و فقط سه درصد در بازار آزاد شکل می‌گیرد.