این در حالی است که هنوز ۳۴ روز به شروع دور جدید تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران زمان باقی مانده است. از سوی دیگر گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که رشد اقتصادی در بهار امسال به ۱/۸ درصد کاهش یافته است که ۱/۱ درصد آن را صنعت نفت تشکیل می‌دهد. بر این اساس، کاهش صادرات نفت ایران نزول درآمدهای نفتی را به همراه می‌آورد. رهایی از اقتصاد تک‌محصولی و حرکت به سمت اقتصاد غیرنفتی موضوعی است که نه اکنون، بلکه همواره کارشناسان و فعالان اقتصادی به آن تاکید دارند. زیرا وابستگی به یک صنعت همواره اقتصاد را در معرض تهدید قرار می‌دهد. اقتصاد ایران نیز بیش از چهار دهه است که روی درآمدهای نفتی می‌چرخد و هرگاه که این صنعت دچار مشکل می‌شود، سایر صنایع نیز از آن تاثیر می‌پذیرند. حال با خروج آمریکا از برجام، شرایط سخت‌تر از یک یا دو سال قبل شده است و مسئولان باید تلاش دوچندانی را برای نجات اقتصاد در پیش بگیرند. مذاکره با سایر کشورها موضوعی مهم است، اما به هر حال آمریکا متحدان خود را در سراسر دنیا دارد و کشورهایی نظیر کره‌جنوبی استقلال خود را فدای اطاعت از آمریکا کرده‌اند. همچنین شرایط اقتصادی درون ایران به‌ گونه‌ای است که اگر آمریکا کوچک‌ترین مشوقی برای متحدان ایران در نظر بگیرد، احتمال آنکه این کشورها راه خود را از ایران جدا کنند بسیار بالاست. با این حال، اتحادیه اروپا، به‌ویژه سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه حمایت خود را از ایران اعلام کرده‌اند و باید دید که مسئولان ایرانی آیا این فرصت طلایی را غنیمت می‌شمارند یا خیر؟ در شرایط کنونی لازم است که ایران بالاخره از اقتصاد نفتی جدا شود و توسعه متوازن صنایع را در دستور کار قرار دهد. زیرا ظرفیت‌های عظیمی در کشور قرار دارد که توجه به آنها می‌تواند تحول اقتصادی و تجاری را به همراه داشته باشد. به‌ویژه آنکه در موقعیت عالی جغرافیایی قرار دارد و از منابع عظیم و نیروی کار متخصص برخوردار است. همچنین نباید ظرفیت تولیدی کشور را برای 80 میلیون نفر در نظر گرفت، امروز ایران مشتریان 400 میلیون نفری در منطقه دارد که اگر کشورهای اروپایی و قاره آمریکا را به آن اضافه کنیم باید بیش از اینها ظرفیت را در نظر گرفت. به عنوان مثال ما 16 کشور در همسایگی خود داریم که صادرات برق و گاز به همین کشورها می‌تواند بخش عمده‌ای از نیاز ارزی کشور را تامین کند. این کشورها به دلیل کمبود انرژی حاضرند حتی با مبلغی گران‌تر از ایران انرژی وارد کنند. در واقع در این دوره ایران می‌تواند با قدرت‌نمایی در حوزه انرژی، مدیریت منطقه را در دست بگیرد که البته این موضوع هم نیاز به بازاریابی و مذاکرات گسترده دارد. در این حوزه هم ایران رقیبانی دارد که اگر عرضه باکیفیت‌تر و مطلوب‌تری نداشته باشد ظرفیت‌های منطقه‌ای را هم از دست می‌دهد.

* عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی