دبیرکل کانون صرافان ایران نیز در توجیه این اقدام صرافی‌ها اعلام کرد «از آنجا که هیچ ‌دستورالعملی برای فروش ارز خریداری‌شده نداریم، خریدی صورت نمی‌گیرد.» با بروز این اتفاقات در بازار، بانک مرکزی و شورای عالی هماهنگی اقتصادی بیکار ننشستند و چند برنامه را در دستور کار خود قرار دادند. در واکاوی چرایی ریزش دلار دلایل مختلفی مطرح می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها اعطای اختیارات جدید به بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز است. در این بین اما وزیر ارتباطات به مساله‌ای اشاره می‌کند که ممکن است به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید. محمدجواد آذری‌جهرمی معتقد است نباید از نقش شبکه‌های اجتماعی در ریزش دلار غافل ماند. او هفته گذشته همزمان با ریزش بهای دلار در توئیتی اشاره کرد که «شاید این تجربه خوبی بود که نشان دهد برخی ایرادات مطروحه، ناشی از عدم وجود سیاست صحیح در نحوه استفاده از سیاست‌های نوین است نه نفس توسعه شبکه‌های اجتماعی.» هرچند این اظهارنظر وزیر ارتباطات با مخالفت‌هایی همراه شده است، اما نادیده‌گرفتن نقش شبکه‌های اجتماعی در رویدادهای اقتصادی موضوعی است که نمی‌توان در عصر حاضر آن را انکار کرد یا نادیده گرفت.

امروزه حضور پرررنگ شبکه‌های اجتماعی در بروز وقایع و اتفاقات جهان مساله‌ای انکارنشدنی است. درواقع سرزدن به شبکه‌های اجتماعی و مرور وقایع به عادت روزانه شهروندان کشورهای مختلف تبدیل شده است و این موضوع نقش زیادی در زندگی آنها بازی می‌کند. آنطور که خبرگزاری ایسنا گزارش داده، تازه‌ترین آمارها و گزارش‌های به‌دست‌آمده توسط موسسه تحقیقاتی «statista» نشان می‌دهد که تعداد کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی عضویت داشته و به‌طور روزانه و فعالانه از آنها‌ استفاده می‌کنند، از سال ۲۰۱۰ تاکنون شیب صعودی بسیار تندی را پشت سرگذاشته، به‌گونه‌ای که هر‌ساله میزان قابل‌توجهی از کاربران به عدد آن اضافه شده‌اند. بسیاری از تحلیلگران برآورد کرده‌اند با توجه به روند رو به رشد تعداد کاربران، پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۹میلادی عدد کنونی دو‌میلیارد و ۶۲‌میلیون کاربر به عدد دو‌میلیارد و ۷۷‌میلیون کاربر برسد و تا سال ۲۰۲۱میلادی نیز از مرز سه‌میلیارد نفر عبور کند و به رکورد جدیدی دست یابد. طبق این اعداد، می‌توان دریافت که منطقه آمریکای شمالی که شامل دو کشور کانادا و ایالات متحده می‌شود، میزبان بیشترین تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی بوده است، به‌گونه‌ای که در سال ۲۰۱۶میلادی، ۸۱‌درصد از کل جمعیت کشور ایالات‌متحده آمریکا حداقل یک پروفایل و حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند. ‌همچنین در سه‌ماهه دوم سال۲۰۱۶، کاربران آمریکایی ۲۱۵دقیقه در هفته را به استفاده از گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی اختصاص داده‌اند که این خود به وضوح نشان‌دهنده افزایش بی‌سابقه محبوبیت شبکه‌های اجتماعی در میان مردم جهان به‌ویژه آمریکا است. بسیاری از تحلیلگران، استقبال بی‌نظیر و افزایش صعودی استفاده از شبکه‌های اجتماعی را تا حد زیادی مرهون آمدن گوشی‌های هوشمند مجهز سیستم‌عامل پیشرفته و همچنین پشتیبانی از اینترنت همراه و بی‌سیم وای‌فای پرسرعت می‌دانند چراکه کاربران برای اتصال به اینترنت و برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان خود، دیگر نیازی نیست رایانه خود را روشن کنند، بلکه تنها با قراردادن انگشت خود روی گوشی هوشمند قادر خواهند بود به‌راحتی وارد پروفایل شبکه‌های اجتماعی شوند و در آن فعالیت کنند.

نقش فضای مجازی در اقتصاد

حضور شبکه‌های اجتماعی در خانواده‌های ایرانی روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود، حتی رقابت شدیدی برای آگاهی از آنچه در طول روز به‌ویژه در عرصه اقتصاد کشور اتفاق می‌افتد در بین عموم مردم ایجاد شده که فرصت افزایش ساعات مطالعه را از آنها گرفته است. در وقایع اخیر بازار نیز شبکه‌های اجتماعی نقش زیادی را برعهده داشتند. در همین راستا، کمپین «نخریدن» که اخیرا از سوی علی کریمی، فوتبالیست معروف کشورمان به‌راه افتاد با واکنش‌های زیادی همراه شد. کریمی در پستی اینستاگرامی از مردم درخواست کرده بود که به مدت یک ماه از خریدن هر آنچه در بازار گران شده است، خودداری کنند تا با یک اتحاد ملی دست دلالان کوتاه شود. پست اینستاگرامی این فوتبالیست مشهور سروصدای زیادی در بین عموم مردم و مسئولان کشور به‌پا کرد. یکی از افرادی که به این پست واکنش نشان داد رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر بود که در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد «سیاست‌های دولت در بازار طلا و ارز نتیجه نداده و نوسانات موجود هم گواه آن است.» به‌گفته ابراهیم محمدولی، «اگر به‌جای امنیتی‌کردن بازار ارز پاسخگوی تقاضای مردم بودیم و سیستم عرضه و تقاضا را بر اساس نیاز، تنظیم می‌کردیم، امروز شاهد این وضعیت نبودیم؛ اما ایجاد کمپین برای نخریدن طلا هم نمی‌تواند بازار را کنترل کند، چراکه ناشی از عوامل دیگری است.» او ادامه داد: «اینکه از سوی برخی از سلبریتی‌ها گفته می‌شود که کمپین نه به گرانی راه بیندازید و در پی آن به طلا هم اشاره می‌شود که نخرید تا ارزان شود، نشان می‌دهد اطلاعات فنی در مورد طلا در جامعه کم است، چرا که طلا عوامل مختلفی دارد و مهم‌ترین عامل نوسان آن نرخ‌های جهانی است و از آن نشأت می‌گیرد؛ بنابراین اینکه گفته می‌شود نخرید تا ارزان شود ممکن است با کاهش تقاضا در مقطع کوتاهی شاهد کاهش قیمت جزئی باشیم اما نمی‌تواند اثر چندانی روی قیمت طلا بگذارد.» چندی پیش نیز به‌دنبال ورود نرخ دلار به کانال 18‌هزارتومانی که به‌گفته کارشناسان متاثر از مسائل سیاسی بود، گروه‌های قیمتی در شبکه‌های اجتماعی تشکیل شدند که تحلیل‌هایی را در این زمینه ارائه می‌کردند. اما دیری نگذشت که به‌واسطه دلایل مختلف نرخ ارز ریزش کرد و هیجان دوباره‌ای را در بازار به‌وجود آورد. کارشناسان احتمال تصویب FATF، ارتباط بانکی اروپا، اعلام‌کردن واردات ارز بدون محدودیت همراه با مسافران، اعطای اختیارات جدید به بانک مرکزی، تزریق ارز به بازار و... را از جمله دلایل این موضوع اعلام کردند. در این میان، آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات در توئیتی به نقش شبکه‌های اجتماعی در ریزش دلار اشاره کرد که خیلی از رسانه‌ها از آن به‌عنوان طعنه وزیر به مخالفان شبکه‌های اجتماعی نام بردند. او در توئیتی نوشت: «آیا در تیتر فردای روزنامه‌ها و طرح دیدگاه‌های صاحب‌نظران، به نقش شبکه‌های اجتماعی در همدلی ملی و سقوط دلار پرداخته می‌شود؟ شاید این تجربه خوبی بود که نشان دهد برخی ایرادات مطروحه ناشی از عدم وجود سیاست صحیح در نحوه استفاده از رسانه‌های نوین است نه نفس توسعه شبکه‌های اجتماعی.» توجه به نقش موثر فضای مجازی در دنیای امروز موضوعی است که بارها مورد تاکید کارشناسان مختلف قرار گرفته است. آنها می‌گویند فضای مجازی می‌تواند نقش موثری در توسعه اقتصادی و به‌ویژه در حوزه کسب‌وکار ایفا کند که باوجود وقایع اخیر بهتر است برخی به جای انکار این موضوع به‌دنبال توسعه آن با تدوین استانداردهای لازم باشند.

رونق فناوری اطلاعات با وجود تحریم

در زمان تحریم اما نگرانی‌هایی از بابت رکود در این حوزه وجود دارد. با این حال وزیر ارتباطات پنجشنبه هفته گذشته در این زمینه تاکید کرد که حوزه فناوری اطلاعات برخلاف حوزه‌هایی چون مالیات و گمرک که با رکود مواجه شده‌اند دارای رونق است. او ادامه داد: با وجود تحریم‌ها، وزارت ارتباطات مبلغ شش‌هزار‌میلیاردتومانی که سالانه به خزانه کشور کمک می‌کرد را امسال بالاتر از هدف تعیین‌شده، تامین می‌کند.