با آغاز ماه نوامبر و چند روز پیش از شروع دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران، یک شرکت ترکیه‌ای سوخت‌رسان، اعلام کرد که دیگر به هواپیماهای ایرانی سوخت نمی‌فروشد. این امر سبب بروز مشکلاتی برای پروازهای ایران در استانبول شد تا جایی که یکی از پروازها نیز لغو شد. اکنون همزمان با اجرایی شدن تحریم‌های نفتی و بانکی، شرکت‌های بین‌المللی همکار در فرودگاه‌های لبنان نیز به شرکت ترکیه‌ای پیوسته و اعلام کرده‌اند فروش سوخت به ایرلاین‌های ایرانی را متوقف می‌کنند.

دولت لبنان؛ در حال بررسی تبعیت از تحریم‌ها

مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با ایسنا با تایید این خبر گفت: متاسفانه در روزهای گذشته صحبت‌هایی در این زمینه مطرح شده بود که در حال حاضر به مرحله اجرا رسیده و فعلا ایرلاین‌های ایرانی توان سوخت‌گیری در فرودگاه‌های لبنان را ندارند. در همین ارتباط تسنیم به نقل از دیلی استار گزارش داد یوسف فنیانوس- سرپرست وزارت حمل و نقل لبنان- گفته است این ممنوعیت، توقف در فرودگاه بیروت را شامل نمی‌شود. همچنین یک مقام ارشد فرودگاهی لبنان گفته است پس از وضع تحریم‌های واشنگتن علیه ایران، به شرکت‌های بین‌المللی اخطار داده شده است. این مقام فرودگاهی افزوده است: به «برخی» از عرضه‌کنندگان سوخت بر اساس تصمیمات داخلی این شرکت‌ها اطلاع داده شده؛ او همچنین اظهار کرده است: این اقدام در مقایسه با اقداماتی که ممکن است اتخاذ شود گام بسیار کوچکی است. اما در مقابل، فنیانوس تاکید کرده که «هیچکدام» از عرضه کنندگان اجازه کمک به سوخت گیری مجدد هواپیماهای تحریم شده را ندارند. فنیانوس افزوده است: این تصمیم مطمئنا توسط شرکت‌های آنها و نه توسط دولت لبنان، اتخاذ شده است. سرپرست وزارت حمل و نقل لبنان تایید کرد که دولت هنوز تصمیمی در این باره که آیا تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران را اجرا کند یا نه اتخاذ نکرده است. او افزود:(دولت لبنان) در حال بررسی تمام جوانب است؛ این کار اصلا آسان نیست. ما باید جنبه‌ها و نظرات بسیار زیادی را مورد بحث قرار دهیم. رسانه‌های لبنانی شرکت‌های منع‌شده از عرضه سوخت به هواپیماهای ایرانی را چهار شرکت «لیکوئیگاز، کورال اویل، توتال و دبلیو اچ الفمد» اعلام کردند. این تصمیم در حالی گرفته شده که لبنان در قیاس با ترکیه مقصد محدودتری برای مسافران ایرانی به شمار می‌رود؛ هر چند پروازهای برنامه‌ای میان دو کشور در طول سال‌های گذشته همواره برقرار بوده است.

مشکل سوخت‌رسانی در ترکیه حل نشده است

همچنین دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره آخرین وضعیت سوخت‌رسانی هواپیماهای ایرانی در ترکیه به ایسنا گفت: متاسفانه با وجود انجام مذاکرات هنوز این مشکل حل نشده و ایرلاین‌های ما نتوانسته‌اند در ترکیه سوخت مورد نیاز خود را دریافت کنند. به گفته اسعدی سامانی، حتی زمانی که شرکت‌های ایرانی این پیشنهاد را ارائه کردند که سوخت مورد نیازشان را به شکل نقدی خریداری کنند نیز شرکت ترکیه‌ای از این موضوع خودداری کرده است. هوشنگ صدیق، یکی از کارشناسان صنعت هوایی معتقد است، هرچند باید منتظر ماند تا تکلیف نهایی تحریم سوخت رسانی به هواپیماهای ایران در ترکیه مشخص شود اما در صورتی که این روند باقی بماند هواپیماهای ایران به دو دسته تقسیم خواهند شد. گروه نخست هواپیماهایی هستند که می‌توانند بدون نیاز به سوخت گیری از تهران تا استانبول را پرواز کرده و بازگردند و دسته دوم هواپیماهایی که این امکان را ندارند و در مسیر نیاز به سوخت گیری مجدد پیدا می‌کنند. به گفته این کارشناس در حال حاضر در ناوگان ایران هواپیماهایی مانند ایرباس 300 - 600 فعال هستند که می‌توانند بدون نیاز به سوخت‌گیری مسیر ایران - ترکیه - ایران را پرواز کنند و قطعا مشکلاتی که اخیرا شکل گرفته تاثیری در رفت و آمد آنها به وجود نمی‌آورد. از سوی دیگر هواپیماهایی مانند ایرباس 320 یا بوئینگ MD که بخش دیگری از ناوگان بین‌المللی ایران را می‌سازند نمی‌توانند بدون سوخت‌گیری مجدد به بسیاری از شهرهای کشور بازگردند. صدیق درباره چگونگی برنامه‌ریزی برای هواپیماهایی که نیاز به سوخت‌گیری خواهند داشت، گفت: اصلی‌ترین گزینه موجود برای این هواپیماها توقف در یکی از شهرهای نزدیک به ترکیه مانند تبریز یا ارومیه است. این هواپیماها می‌توانند در یکی از این شهرها سوخت مورد نیاز خود را تامین کنند و به سفر خود به دیگر شهرها مانند تهران ادامه دهند. او افزود: هر نشست و برخاست بین 500 تا 1000 دلار هزینه دارد. شرکت‌های ایرانی باید هزینه‌ای مضاعف را متحمل شوند که یا باید از سوی ایرلاین تامین شود یا مبلغی از آن به قیمت تمام شده بلیت اضافه شود.

ممنوعیت عبور از آسمان ترکمنستان و پاکستان

از سوی دیگر خبرها حاکی از آنست که آسمان ترکمنستان و پاکستان، به بهانه تحریم روی هواپیماهای ماهان بسته شده است. به گزارش اقتصادنیوز به نقل از جمهوری اسلامی، عدم صدور مجوز عبور، هواپیمای ماهان را مجبور به انتخاب مسیر طولانی‌تری برای رفتن به شانگهای کرد. این هواپیما به جای عبور از آسمان ترکمنستان، آسمان افغانستان را برگزید و از مسیر تاجیکستان و قرقیزستان به چین رفت.