روزهای تهیه لایحه بودجه‌کشور و سازمان برنامه و بودجه فرا رسیده است. در حال حاضر بررسی کلیات و تبصره‌های بودجه در دولت شروع شده، اما از جلسات خبر می‌رسد که تاکنون منابع درآمدی لایحه سال آینده و ارقامی که منجر به افزایش یا کاهش این درآمدها می‌شود هنوز نهایی و مصوب نشده است.

قطعی نشدن منابع و متغیرهای کلیدی بودجه روند بررسی را با کندی مواجه کرده که نشان از در پیش بودن روزهای خطیر، سخت و پیچیده اقتصاد است.

صادرات نفت تحت تاثیر تحریم

یکی از منابع بودجه مربوط به صادرات نفت است. در ماه‌های اخیر به دلیل تحریم‌های ظالمانه صادرات نفت از ۲ میلیون ۴۱۰ هزار بشکه در روز برای نیمه نخست سال، اکنون به حدود یک میلیون بشکه کاهش یافت. متغیرهایی مانند قیمت نفت و میزان صادرات تابع شرایط بیرونی بوده و نمی‌توان برای آن تصمیم قطعی گرفت.

آنگونه که از قرائن بر می‌آید صادرات نفت برای سال آینده حدود 1 تا 1.5 میلیون بشکه پیش بینی می‌شود. این شرایط باعث شده لایحه بودجه با سناریوهای متعدد با حداقل ریسک برای شرایط اضطراری در حال تهیه باشد.

در حال حاضر با شرایط موجود 30 تا 40 هزار میلیارد تومان کسری منابع در لایحه بودجه سال 98 وجود دارد که باید جبران شود.

زنگنه یک میلیون بشکه صادرات نفت را برای سال آینده تعهد کرد

برخی منابع آگاه گفتند، زنگنه در جلسات تاکید کرده که نمی‌تواند بیشتر از یک میلیون بشکه در روز برای سال آینده را تعهد کند.

از طرفی نیز دیگر مالیات به عنوان منبع پایدار بودجه، انعطاف‌پذیری لازم برای جبران کمبودهای ناشی از کاهش ارزهای نفتی را ندارد. با این حال چانه‌زنی‌ها به منظور تحقق درآمد پایدار مالیاتی ادامه دارد. طبق پیش‌بینی‌ها این افزایش از 10 تا حداکثر 15 درصد بیشتر نخواهد بود.

 آیا نگاه دژپسند به مالیات تغییر کرده است؟

دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی که به گفته خودش طراح برنامه اقتصاد بدون نفت است و سال‌ها به عنوان مسئول تدوین بودجه به افزایش و ارتقا درآمدهای مالیاتی در بودجه تاکید داشت، اکنون در مقام وزیر اقتصاد که باید تامین کننده منابع بودجه باشد، نظر متفاوتی دارد.

یک مقام مسئول در سازمان برنامه و بودجه در این باره می‌گوید: دژپسند معتقد است افزایش مالیات امکان‌پذیر نیست و در برابر برخی ارقام مقاومت می‌کند.

جلسه مالیاتی‌ها برای حذف معافیت‌ها و افزایش درآمد

برخی منابع آگاه خبر دادند، امروز در سازمان برنامه و بودجه جلسه‌ای با حضور مسئولان سازمان مالیاتی در جریان است تا بتوانند تکلیف میزان افزایش درآمدهای مالیاتی را تعیین کنند و محور این جلسه در رابطه با حذف معافیت‌ها، دریافتی معوقات مالیاتی و فرار مالیاتی استوار است.

آمار عملکرد بودجه سال جاری نیز نشان می دهد بودجه در بخش مالیات با عدم تحقق روبرو بوده که امیدواریم تا پایان سال جبران شود.

یک کارشناس سازمان برنامه و بودجه در رابطه با پیش‌بینی اوضاع درآمدی به فارس گفت: متاسفانه سازمان مالیاتی مطابق قانون با شرکت‌ها رفتار نمی‌کند، چرا که باید مالیات عملکرد و سود سهام شرکت‌ها را به نسبت چند دوازدهم دریافت کند، اما این اتفاق نیفتاده و با عدم تحقق درآمد مالیاتی روبرو هستیم.

عدم وصول درآمد شرکت‌ها ابزاری برای چانه زنی

وی بیان کرد: از طرفی عدم وصول مالیات شرکت‌ها در طول سال ابزاری برای سازمان مالیاتی است که بتواند در فصل تهیه بودجه سال آینده در رابطه با میزان افزایش وصول مالیات‌ها چانه زنی کند. به طوری که با پایین نشان دادن وصولی بتوان رشد کمتری را متوجه این بخش کند. اما در سنوات گذشته شاهد بودیم که در دو ماه پایانی سال به یکباره بیش از 98 درصد درآمدهای این بخش محقق شده است.

راهکار افزایش مالیات چیست؟

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند گره کمبود منابع دولت در شرایط کنونی به دست افزایش درآمدهای پایدار همچون مالیات بدست می‌آید و در این زمینه معتقدند: 1- توسعه پایه‌های مالیاتی 2- کاهش معافیت‌های مالیاتی 3- مالیات بر عایدی سرمایه 4- مالیات مجموع درآمد 5-مبارزه مستمر و کارآمد با فرار مالیاتی می‌تواند برای سال آ‌ینده بخشی از کمبودها و هزینه‌های دولت را جبران کند.

حسین احمدی به راهکارهای افزایش درآمدها و کاهش کسری بودجه دولت اشاره کرده و معتقد است مطمئن‌ترین راه برای تامین منابع بودجه درآمدهای پایدار از جمله درآمدهای مالیاتی است. در شرایط کنونی که تحریم مانع صادرات نفت شده و از طرفی باید بتوانیم طبق قانون سطح اتکاء این درآمدها را در بودجه (هزینه‌های جاری) کم کنیم. بنابراین ناخواسته در مسیری قرار گرفته‌ایم که می‌توان این هدف را دست‌یافتنی دانست.

اطلاعات پاشنه آشیل مالیات ستانی

این کارشناس مسائل اقتصادی و بودجه معتقد است، در صورتی که بتوان اطلاعات جامعی از حساب‌های بانکی، مالی،‌ دارایی و املاک فعالان اقتصادی گردآوری کرد، می‌توان جلوی فرار مالیاتی که حداقل 10 تا 30 هزار میلیارد تومان عنوان می‌شود را گرفت به شرطی که نظام منسجم و کارآمدی در سازمان مالیاتی برای استفاده از این داده‌ها وجود داشته باشد.

صندوق مکانیزه راهی برای شفافیت و افزایش درآمد مالیاتی

وی عنوان کرد: روز گذشته نیز لایحه استفاده از صندوق‌های مکانیزه فروش نهایی شده که می‌تواند در شفافیت و افزایش درآمدهای مالیاتی نقش ایفا کند، از طرفی علاوه بر آن نهایی شدن طرح عایدی سرمایه گزینه دیگری برای افزایش منابع باشد.

افزایش درامد مالیاتی از طریق مبارزه با فرار مالیاتی

جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور دوم مهرماه همزمان با تصویب بخشنامه بودجه سال 98 گفته بود سازمان برنامه و بودجه در تامین جهت‌گیری‌های بودجه سال آینده سناریوهای مختلف را در نظر می‌گیرد و ضمن تلاش برای افزایش درآمدهای غیرنفتی نظیر افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق فرار مالیاتی برنامه‌ریزی لازم متناسب با هرگونه رویداد تدوین شود.

نرخ تسعیر ارز کالاهای اساسی تعیین شد

پیش‌تر نیز رئیس‌جمهور در سفر به آذربایجان شرقی خبر داد که کالاهای اساسی در سال 98 با ارز 4200 تومانی تامین خواهد شد.

بر این اساس بخشی از قیمت نرخ تسعیر ارز در سال آینده با این اظهارات نهایی شده است و فقط نرخ دیگر مصارف ارزی باید در روزهای آینده جمع‌بندی و نهایی شود. پیش‌تر برخی منابع آگاه عنوان کرده بودند پیشنهاد 6 تا 10 هزار تومانی در این زمینه وجود دارد.