کارت سوخت به عنوان طرح هوشمند سهمیه بندی بنزین و مبارزه با قاچاق سوخت یکی از موضوعات مورد توجه مسئولان و رسانه‌ها در چند ماه اخیر بوده که صحبت‌های محمود واعظی، رییس دفتر ریاست جمهوری مبنی بر احیای کارت سوخت باعث شد تا بسیاری از مسئولان حوزه سوخت و پرداخت نسبت به آن واکنش نشان دهند و نسبت به تامین و چگونگی توزیع بیش از ۵ میلیون کارت سوخت هوشمند ابراز نگرانی کنند؛ همین موضوع سبب شد تا طرح‌های جایگزینی برای احیای کارت سوخت به منظور اجرای طرح سهمیه بندی بنزین توسط شرکت‌های پرداخت و فعال در حوزه پخش سوخت به شرکت ملی پخش ارائه شود که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به استفاده از کارت اعتباری بانک به جای کارت هوشمند سوخت اشاره کرد که توسط شرکت‌های پرداخت نیز به آن تاکید شده است.

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص کارت ملی سوخت، گفت: در حال حاضر ۱۰ میلیون خودرو در کشور کارت سوخت ندارند و برای صدور کارت سوخت برای این خودروها با احتساب این که هزینه تمام شده هر کارت برای درخواست کنندگان ۳۳ هزار تومان است بالغ بر ۳۳۰ میلیارد تومان می‌شود، تصمیم بر این است که با استفاده از زیرساخت و ظرفیت دولت الکترونیکی، کارت ملی سوخت به کارت بانکی متصل می‌شود تا به جای طی شدن فرآیند طولانی ثبت نام و دریافت کارت هوشمند سوخت از کارت بانکی به جای کارت سوخت استقاده شود.

۲۳ میلیون کارت سوخت در دست مردم

آمار وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات حاکی از آن است که در کشور ۲۳ میلیون کارت سوخت برای خودرو و موتور سیکلت‌ها صادر شده که در دست صاحبان خودروها به دلیل سهمیه بندی بنزین در دوره قبلی است و در دوره جدید با توجه به این که خودروهای جدیدی بدون کارت سوخت به دست صاحبان آن‌ها رسیده است، صدور ۱۰ میلیون کارت سوخت الزامی است که هزینه بالایی را برای کشور آنهم در زمان تحریم و به دلیل افزایش قیمت بسیار بالای کارت‌های هوشمند به دنبال دارد که باعث شده تا صدور ۱۰ میلیون کارت و توزیع آن علاوه بر ایجاد تعویق در زمان سهمیه بندی، تامین این تعداد از کارت هوشمند را غیر ممکن کرده باشد و علاوه بر آن تعویض تکنولوژی و بروزرسانی کارتخوان‌های سوختی و سیستم مدیریت سوخت را الزامی کرده باشد.

بر اساس آمار مسئولان دولتی روزانه چهل میلیون لیتر سوخت از کشور قاچاق می‌شود که با قیمتی پایین خریداری و با قیمتی بالاتر توسط دلالان به کشورهای همسایه از جمله پاکستان به فروش می‌رسد؛ این در حالی است که یارانه سوخت برای دولت ۲۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه به دنبال دارد که تقسیم آن و پرداخت به هر ایرانی رقمی در حدود ۴۰ هزار تومان است؛ بر همین اساس نیاز است تا سهمیه سوخت به عنوان یک حق ملی به تمامی افراد در کشور تعلق گیرد تا افرادی که خودرو ندارند بتوانند از این سهمیه به عنوان رایانه استفاده کنند؛ شنیده‌های حاکی از توافق دولت برای اجرای طرح با استفاده از کارت بانکی و تصمیم گیری‌های نهایی است اما اجرای طرح نیاز به موافقت مجلس نیز خواهد داشت.

احیای زیرساخت کارت سوخت غیر ممکن است

در همین خصوص علیرضا ترابیان، مدیر بخش سوخت شرکت به پرداخت ملت در گفتگو با خبرنگار ایبِنا گفت: حذف شدن کارت سوخت فعلا قطعی نیست اما دولت پیشنهاد جایگزین سازی کارت بانکی با کارت سوخت را به صورت جدی در حال دنبال کردن است اما این طرح نیز نیاز به اجرای زیرساخت‌های فنی خاصی دارد که از جمله آن بروزرسانی و تعویض سخت افزارهای سوختی محسوب می‌شود که این مسئله در یک بازده زمانی کوتاه مدت بسیار سخت و هزینه‌های سنگینی به دنبال دارد؛ اجرای کارت سوخت به احتمال بسیار زیاد از ماه‌های ابتدایی سال ۱۳۹۸ شروع شود و در این مدت زمانی جایگاه‌های سوخت به تجهیزات پرداخت جدید مجهز شوند تا عملیات استفاده از کارت بانکی به جای کارت سوخت ممکن باشد.

مدیر بخش سوخت شرکت به پرداخت ملت با اشاره به تاکید برخی افراد برای احیای زیرساخت کارت سوخت، ادامه داد: معضل بسیار جدی در زمینه احیای کارت سوخت، عدم برخورداری بیش از ۴ میلیون خودرو از کارت سوخت و مشکلات در زمینه تهیه و تامین کارت‌های هوشمند مناسب برای کارت سوخت با توجه به وضعیت تحریم‌ها و هزینه تمام شده بالا برای درخواست کنندگان کارت سوخت و دولت را به دنبال دارد که اگر برای افرادی که کارت سوخت ندارند یا کارت سوختشان مفقود شده تامین و تحویل داده شود، همچنان آینده کارت سوخت خودروهای آینده نامشخص است.

سهمیه ۳۰ لیتری بنزین برای هر فرد

وی تاکید کرد:یارانه برای همه مردم است و سهمیه سوخت باید به هر فرد ایرانی پرداخت شود حتی اگر خودرو ندارند؛ یکی از راهکارهای سهمیه بندی و استفاده از این سهمیه برای افراد فاقد خودرو ایجاد بستری مانند بورس سوخت و عرضه سهمیه به افراد خریدار است و دومین راهکار پرداخت نقدی یارانه و استفاده افراد فاقد خودرو از آن برای خرید سایر نیازهای خودشان است که هر مورد در حال بررسی است.

علیرضا ترابیان خاطر نشان کرد: اطلاعات دریافتی تا به امروز حاکی از سهمیه ۳۰ لیتری بنزین برای هر فرد است که البته نیاز یک بار سوختگیری معمولی‌ترین خودرو موجود در کشور را برطرف نمی‌کند؛ بررسی‌های اطلاعات پرداخت تجهیزات به پرداخت در جایگاه‌های سوخت نشان از حداقل سوخت گیری یک بار برای هر خودرو در بازده‌ یک هفته دارد.

مدیر بخش سوخت شرکت به پرداخت ملت با بیان این که استفاده از کارت‌های بانکی برای سهمیه بندی بنزین و پرداخت هزینه سوخت در شبکه شتابی ترافیک شبکه را بسیار بالا خواهد برد، گفت: با اتصال کارت بانکی به جایگاه‌های سوخت براتی سهمیه بندی، ۹۰ درصد پرداخت‌ها الکترونیکی و از طریق کارت‌های عضو شبکه شتاب انجام خواهد شد که شرکت‌های PSP ترافیک بالای خریدهای سوختی را می‌توانند با گسترش زیرساخت تامین کنند اما باید شاپرک و بانک مرکزی زیرساخت‌های خود را ارتقا دهند تا ترافیک شبکه شتابی با مشکل روبرو نشود.

جایگزینی تجهیزات جایگاه‌های سوخت ۱۰۰ میلیون دلار هزینه دارد

مرتضی مقدسیان، مدیرعامل سابق بهسازان ملت و اولین مجری اجرای کارت سوخت در ایران به خبرنگار ایبِنا در همین خصوص گفت: در حال حاضر تمامی تجهیزات سخت افزاری جایگاه‌های سوخت به دلیل ۱۰ سال عمر در شبکه سوخت مستهلک شده در حالی که این سخت افزارها عمری بالغ بر ۳ تا ۵ سال دارند و باید با پایش‌های دوره‌ای نوسازی و تعویض می‌شدند و همین مسئله باعث شده تا امروز بیشتر این دستگاه فرسوده باشند و اجرای طرح سهمیه بندی سوخت و به کارگیری کارتخوان‌های سوختی جدید، در حدود ۱۰۰ میلیون دلار هزینه به دنبال داشته باشد.

اولین مجری اجرای کارت سوخت در ایران تاکید کرد: به منظور کاهش هزینه‌ها و استفاده از زیرساخت دولت الکترونیکی باید از کارت بانکی به عنوان جایگزین کارت سوخت استفاده کرد؛ آخرین پیشنهادها که در حال بررسی است، پیشنهاد می‌شود بهتر است به جای این که دوباره تجهیزات کارت سوخت نصب شود، مابه‌التفاوت قیمت سهمیه‌ای و آزاد را به کارت بانکی صاحب کارت واریز کنند.

پرداخت یارانه سوخت در کارت بانکی

حسن ریوندی، مدیرعامل شرکت سایان کارت در خصوص حذف کارت سوخت گفت:بر اساس پیشنهادها و نظریه‌های قابل انجام در دولت، با توجه به این که صدور مجدد کارت سوخت و تامین این کارت‌های هوشمند هزینه بسیار زیادی را به دنبال دارد و در عین حال نیز یک کارت به کارت‌های شهروندان اضافه شود، تصمیم گرفته شده است تا همانطور که کارت بانکی برای پرداخت بلیت مترو و اتوبوس متصل و قابل استفاده شده بود، بر اساس زیرساخت‌های الکترونیکی و هوشمند به عنوان راهکاری بسیار خوب از کارت‌های بانکی برای طرح سهمیه بندی بنزین استفاده شود که اتفاق بسیار خوبی خواهد بود.

مدیرعامل سایان کارت افزود: با استفاده از کارت بانکی عضو شبکه شتاب به جای کارت سوخت، سهمیه سوخت به صورت نقدی به افراد پرداخت خواهد شد تا این یارانه سوختی که حق تمامی افراد دارای خودرو یا فاقد خودرو است به صورت نقدی مورد استفاده قرار بگیرد و صاحبان خودرو از آن برای سوختگیری استفاده کنند؛ هنوز اطلاعاتی از میزان سهمیه در نظر گرفته شده وجود ندارد.