از سال ۱۳۹۰ که صندوق توسعه ملی به طور رسمی شکل گرفت و در قانون بودجه سهم آن از منابع ناشی از فروش نفت و فراوده های آن مشخص شد سالانه بنا به درصد تعیین شده منابع به آن واریز می‌شود و منابع آن در محل‌های تعریف شده در قانون در قالب تسهیلات بکارگرفته می‌شود. تسهیلات صندوق توسعه ملی به دو بخش ارزی و ریالی تقسیم می‌شود و مطابق با اساسنامه صندوق استفاده کنندگان از این تسهیلات را فعالان اقتصادی بخش خصوصی، تعاونی و بنگاه های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیر دولتی تشکیل می‌دهند.

آخرین گزارش از عملکرد صندوق توسعه ملی در پرداخت تسهیلات ارزی نشان می‌دهد که مبلغ کل تسهیلات ارزی پذیرش شده توسط صندوق (اعلام وصول شده) تا پایان شهریور امسال حدود ۴۰ میلیارد ۳۹۵ میلیون دلار بوده است که از این رقم حدود ۳۷ میلیارد و ۷۴۷ میلیون دلار به مرحله تخصیص رسیده و به عبارتی بانک مرکزی نامه مسدودی آن را صادر کرده است.

از مجموع تسهیلات ارزی که مسدود شده حدود ۲۲ میلیارد و ۴۱ میلیون دلار به طرح های بخش خصوصی، ۹۴ میلیون دلار برای طرح های بخش تعاونی و ۱۵ میلیارد ۴۴ میلیون دلار به طرح های بنگاه های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیر دولتی و تا ۵۶۹ میلیون دلار در سایر موارد تخصیص یافته است.

از کل مبلغ مسدود شده یعنی از ۳۷ میلیارد و ۷۴۷ میلیون دلار که برای پرداخت تسهیلات از طریق قراردادهای عاملیت ارزی است حدود ۱۶ میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار با همکاری بانک‌های عامل و بانک مرکزی به مرحله پرداخت قطعی به متقاضیان رسیده است.

اما علاوه بر این تسهیلات حدود ۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار برای اعطای تسهیلات در اجرای طرحهای ملی مربوط به حوزه آب، خاک و کشاورزی اختصاص پیدا کرده است. بررسی عملکرد این بخش از این حکایت دارد که هشت میلیارد دلار برای طرح‌های مهار و تنظیم آب‌های کشور، یک میلیارد ۵۰۰ میلیون دلار برای طرح‌های احیا و توسعه اراضی کشاورزی استان‌های خوزستان و ایلام، ۵۰۰ میلیون دلار برای طرح های آبیاری تحت فشار، ۵۰۰ میلیون دلار برای آبرسانی به روستاها و همچنین ۳۵۰ میلیون دلار برای تکمیل طرح انتقال آب به اراضی سیستان مسدود شده است.

همچنین سه میلیارد ۲۰۸ میلیون دلار برای اجرای بند (د) از تبصره (۴) قانون بودجه سال جاری اختصاص پیدا کرده است که طبق این بند قانونی دولت مجاز است حدود ۱۴ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان از منابع صندوق را برداشت کرده و به چند بخش اختصاص دهد از جمله صدا و سیما، تقویت بنیه دفاعی، بازسازی مناطق زلزله‌زده، طرح‌های آبرسانی روستایف تولید واکسن سینه پهلو و عفونت کودکان و رفع مشکل برق و مقابله با ریزگردهای خوزستان.

همچنین در مجموع مبلغی معادل ۱۰ میلیارد و ۸۳۰ میلیون دلار براساس سایر تکالیف محوله به صندوق توسط مراجعه قانونی، به طرح های مربوط اختصاص پیدا کرده و مسدود شده است. در این بین می‌توان اشاره کرد به بخشی از منابعی که در سال جاری دولت با توجه به مجوزهایی که دریافت کرد توانست منابعی از صندوق را برای بکارگیری در برخی بخش‌ها مورد استفاده قرار دهد.

تسهیلات دریافتی از صندوق توسعه ملی بعد از مدت تنفسی که برای آن تعیین می‌شود با سود شش درصد بازپرداخت خواهد شد. این در حالی است که تسهیلات دریافتی دولت با سود ۳.۵ درصد برمی‌گردد و آنطور که رئیس صندوق توسعه ملی اعلام کرده است تسویه بدهی دولت از سال آینده انجام خواهد شد.