چراکه صادرکنندگان علاوه بر اینکه بخشنامه جدید را مجازات شرکت‌های خوشنام می‌دانند، معتقدند این محاسبات بر مبنای پیش‌فرض‌های غلط انجام گرفته است. بخشنامه جدید بانک مرکزی از این قرار است که صادرکنندگانی که زیر یک میلیون یورو صادرات دارند و تعداد آنها شش هزار نفر است، از ورود ارز به نیما معاف شده‌اند. افزون بر این، آنطور که اعلام شده است صادرکنندگانی از یک تا سه میلیون یورو صادرات انجام می‌دهند، علاوه بر معافیت از یک میلیون یورو، مقرر شده تا ۵۰ درصد آن را به سامانه نیما وارد کنند و البته مابقی آن را می‌توانند در مراحل دیگری به مصرف برسانند. اما ظاهرا در این میان، برخی از صادرکنندگان از بازگشت ارز حاصل از صادراتشان امتناع می‌ورزند، چراکه چندی پیش رئیس کل بانک مرکزی که در یک برنامه تلویزیونی حاضر شده بود با اعلام این مطلب که از ابتدای سال تاکنون حجم صادرات غیرنفتی ما ۲۷ میلیارد دلار بوده که براساس قانون باید وارد سامانه نیما می‌شده است، عنوان کرد که این در حالی است که کمتر از هفت میلیارد دلار به این سامانه آمده و مشخص نیست که بقیه این ارز کجاست؟ همتی همچنین از صادرکنندگان کشور خواست تا در این شرایط اقتصادی، به کمک اقتصاد کشور بیایند.

درحالی بخشنامه جدید بانک مرکزی مبنی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات ابلاغ شده است که کماکان با انتقاداتی از سوی صادرکنندگان بخش خصوصی مواجه است. اما چرا صادرکنندگان با عرضه ارز در سامانه نیما مشکل دارند؟ صادرکنندگان معتقدند این بخشنامه سد راه رونق صادرات غیرنفتی کشور خواهد بود و البته در این زمینه اخیرا نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین به خبرآنلاین اظهار داشت که «دولت بر 80 درصد از صادرات غیرنفتی ایران احاطه دارد و می‌تواند با وارد کردن این حجم ارز به سامانه نیما بسیاری از مشکلات را حل کند.اما سوال من از بانک مرکزی این است، سامان دادن عرضه 80 درصد از ارز صادرات غیر نفتی که در اختیار چهار گروه عمده یا اگر بخواهیم صادرات میعانات گازی را هم لحاظ کنیم، پنج گروه عمده است، سخت‌تر است یا سامان دادن ۲۰ درصد صادرات که در اختیار انبوهی صادرکننده ایرانی است؟» با این حال دیروز فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد با منتقدان این بخشنامه اتمام حجت کرد و طی سخنانی ابراز داشت که «بخشنامه بازگشت ارز صادرات یک بخشنامه نهایی است.»

15میلیارد یورو گم شد

اخیرا عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که «از ابتدای سال تاکنون حجم صادرات غیرنفتی ما ۲۷ میلیارد دلار بوده که براساس قانون باید وارد سامانه نیما می‌شده است و این در حالی است که کمتر از هفت میلیارد دلار به این سامانه آمده و مشخص نیست که بقیه این ارز کجاست.» روز گذشته نیز یک مقام مسئول در بانک مرکزی اظهاراتی در این زمینه داشت که معلوم می‌شود در این میان 15میلیارد یورو گم شده است و آنطور که همتی می‌گوید مشخص نیست این ارزهای گمشده کجا هستند؟ مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی با اعلام اینکه 7/15میلیارد یورو ارز صادرات غیرنفتی به اقتصاد کشور برنگشت، گفت: صادرکنندگان مکلفند ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند. به گزارش تسنیم، مهدی کسرایی‌پور در گفت‌وگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه اکنون مبنای قیمت‌گذاری گمرک، نرخ ارز در سامانه نیماست، ادامه داد: بر اساس آمار هشت ماهه گمرک، حدود 8/27 میلیارد یورو صادرات غیرنفتی داشتیم که از این مبلغ 4/6میلیارد مربوط به میعانات است و 4/21میلیارد باقی می‌ماند که از این رقم 7/5 میلیارد یورو به سامانه «نیما» وارد شده است یعنی حدود 27 درصد ارز حاصل از صادرات. البته با توجه به اینکه صادرکنندگان سه ماه فرصت دارند ارز حاصل را به کشور برگردانند شاید این رقم تغییر کند و بخشی از صادرات هم به عراق و افغانستان به‌صورت ریالی است. او اضافه کرد: بنابراین 7/15 میلیارد یورو از ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور بازنگشته است.

صادرکنندگان چه می‌گویند؟

درحالی این اظهارات از سوی مقامات بانک مرکزی مطرح می‌شود که به هیچ‌وجه مورد قبول صادرکنندگان کشور نیست. در این رابطه حسین سلاح‌ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی با بیان این مطلب که همه دلارهای حاصل از صادرات باید به چرخه اقتصادی کشور بازگردد، گفت: در غیر این صورت مصداق خروج سرمایه از کشور است. او ادامه داد: البته اینکه بخش خصوصی ارز حاصل از صادرات را به کشور باز نگردانده است درست نیست زیرا این نتیجه‌گیری بر اساس پیش‌فرض‌های نادرست است؛ ضمن اینکه بیش از ۸۰ درصد صادرات غیرنفتی مربوط به شرکت‌های دولتی، نهادهای مالی و صندوق‌های بازنشستگی و مانند آن است و آنچه که در حوزه محصولات پتروشیمی صادر می‌کنیم به علت وجود قیمت جهانی، قیمت آنها مشخص است اما آن ۲۰ درصد مربوط به بخش خصوصی واقعی به علت واقعی نبودن نرخ پایه صادراتی، حداقل نصف مبلغی است که اعلام می‌شود. همچنین حمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با انتقاد از تصمیم اخیر ارزی بانک مرکزی برای صادرکنندگان گفت: اتحادیه تصمیم‌گیری جدیدی که توسط بانک مرکزی و وزارت صنایع گرفته شده را مجازات شرکت‌های بزرگ و خوشنام می‌داند که مجبورند ارز خود را برگردانند، درحالی که شرکت‌هایی هم هستند که می‌توانند طبق این تصمیم ارز خود را برنگردانند.