این آمارها که نشانی دیگر از ضعف دومین اقتصاد بزرگ دنیا در سال ۲۰۱۹ و تقاضای پایین است، به نگرانی سیاست‌گذاران این کشور افزوده است. البته آمارهایی که روز دوشنبه منتشر شد، شامل یک نکته دیگر، جالب برای چین و شاید ترسناک برای آمریکا نیز بود.

براساس این آمارها، مازاد تجاری چین برابر آمریکا به رکوردی جدید در سال ۲۰۱۸ رسید، امری که می‌تواند رئیس‌جمهوری آمریکا را بیش از پیش در جنگ‌تعرفه‌ای با این کشور بشوراند. به گزارش «رویترز» کاهش تقاضا در چین در گوشه وکنار اقتصاد جهان احساس شده است، از کاهش محصولاتی نظیر آی‌فون تا خودرو. در این رابطه هفته گذشته شرکت‌های اپل و جگوار لندروور هشدار دادند به‌دنبال کاهش تقاضای خود در چین، بخشی از نیروی‌کار را تعدیل خواهند کرد. آمارهای تجاری ناامیدکننده ماه دسامبر، همچنین حکایت از این دارد اقتصاد چین سریع‌تر از آنچه در اواخر سال گذشته انتظار می‌رفت کند شده است، حتی به رغم‌ اتخاذ طیف گسترده‌‌ای از سیاست‌های تشویقی و تقویت‌کننده رشد توسط دولت این کشور (از افزایش مخارج زیرساخت‌ها گرفته تا کاهش مالیات‌ها). پیش از این و پس از انتشار آمار کاهش فعالیت‌های تولیدی این کشور صاحب‌نظران اعلام کرده بودند شاید نیاز باشد در سال پیش‌رو پکن سرعت و شدت سیاست‌های تشویقی خود را افزایش دهد.

براساس آمارهایی که روز دوشنبه منتشر شد، صادرات چین در ماه دسامبر نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیر 4/4 درصدی یافت، کاهشی که ناشی از تضعیف تقاضا در بازارهای اصلی این کشور بوده است. واردات ماه دسامبر نیز نزول شوکه‌کننده‌ای را تجربه کرد و 7/6 درصد کاهش یافت، این بزرگ‌ترین کاهش از جولای ۲۰۱۶ بود. این آمارهای غیرمنتظره درحالی است که کارشناسان انتظار داشتند صادرات ماه دسامبر چین ۳ درصد کاهش و واردات آن ۵ درصد افزایش یابد. در این باره اقتصاددان شرکت خدمات مالی «نومورا» با اشاره به شتاب ارسال مرسوله‌های صادراتی به آمریکا در ماه‌های پیش از اجرایی شدن تعرفه‌ها، در بیانیه‌ای نوشته‌اند: «داده‌های امروز حاکی از پایان پیشتازی صادرات و آغاز دوره تاوان است، درحالی‌که کند شدن اقتصاد جهانی نیز می‌تواند بیش از پیش صادرات چین را مختل سازد. این داده‌های ناامیدکننده همچنین می‌تواند نشان از موقت بودن تقویت اخیر ارزش یوآن داشته باشد. پس از این، پکن شاید اشتیاق بیشتری برای برقراری یک توافق تجاری با آمریکا نشان دهد. همچنین سیاست‌گذاران این کشور نیاز دارند اقدامات گسترده‌تری برای تثبیت رشد اقتصادی اتخاذ کنند.» به گزارش «رویترز»، پس از ثبت عملکردی مثبت در ۲۰۱۷، در سه فصل نخست ۲۰۱۸ نیز صادرات ناامیدکننده چین، افسار رشد اقتصادی این کشور را کشیده بود. بر این اساس، سهام شرکت‌های آسیایی و بازار قراردادهای آتی آمریکا پس از انتشار آمارهای تجاری ناامیدکننده چین، روندی نزولی در پیش گرفتند، امری که برخی نگرانی‌ها را درخصوص کاهش سرمایه‌گذاری و سود شرکت‌ها ایجاد کرده است. یوآن نیز به‌دنبال انتشار این آمارها، از افزایش اخیر خود عقب‌نشینی کرد.

کسری تجاری آمریکا برابر چین رکورد زد

مازاد تجاری چین در برابر آمریکا که از لحاظ سیاسی بسیار اهمیت دارد، در سال ۲۰۱۸ رکوردی جدید به ثبت رساند. براساس محاسبات «رویترز»، مقدار کسری تجاری سال گذشته آمریکا در برابر چین 17/2 درصد وخیم‌تر شد و به 323/32 میلیارد دلار رسید، بالاترین میزان از سال ۲۰۰۶. مازاد تجاری گسترده چین در برابر آمریکا، برای مدت‌ها مورد رنجش واشنگتن بوده است، امری که مقامات این کشور را بر آن داشته تا از طرف چینی‌ بخواهند برای کاهش آن دست به کار شوند. بر این اساس، با روی‌ کار آمدن ترامپ، واشنگتن صدها میلیارد دلار از واردات چینی را هدف افزایش تعرفه قرار داده است. رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین تهدید کرده است در صورتی که پکن خواسته‌های او را برآورده نسازد، تعرفه تمامی حجم واردات کشورش از چین را افزایش خواهد داد، خواسته‌هایی که شامل موضوعاتی همچون سرقت مالکیت معنوی و یارانه‌های صنعتی دولت چین می‌شود. چینی‌ها اما تاکنون تعرفه‌های ترامپ را با مقادیر مشابه تلافی کرده‌اند. گرچه آمارهای صادرات چین در ۲۰۱۸ به‌طور شگفت‌انگیزی در برابر این تعرفه‌ها انعطاف نشان داده‌اند، اما این امر احتمالا ناشی از شتاب بارگیری شرکت‌ها برای جلوگیری از مواجهه با تعرفه‌ها بوده است. همان‌طور که کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند، رشد صادرات ناشی از این روند در ماه‌های اخیر محو شده است. صادرات چین به آمریکا در ماه دسامبر ۵/ ۳ درصد کاهش یافت، درحالی‌که واردات چین نیز از آمریکا در آخرین ماه ۲۰۱۸ کاهش چشمگیر 35/8 درصدی را تجربه کرد. آمارهای تیره و تار ماه دسامبر، در کنار چندین ماه کاهش فعالیت‌های تولید، می‌تواند حاکی از تضعیف شدیدتر صادرات چین در آینده میان‌مدت باشد. ریموند یئونگ، اقتصاددان ارشد گروه بانکداری استرالیا و نیوزیلند با پیش‌بینی دوره‌ای از انقباض صادراتی برای اقتصاد چین مشابه سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۵ می‌گوید: «از دید ما یک رکود تجاری محتمل است.»

ضعف واردات ناشی از ضعف تقاضا

تعرفه‌هایی که دولت چین علیه واردات از آمریکا اعمال کرده است، رشد واردات این کشور را تحت‌تأثیر قرار داده است. در مجموع سال ۲۰۱۸، واردات دانه‌های روغنی سویا، دومین محصول بزرگ وارداتی از ‌آمریکا، برای اولین بار از ۲۰۱۱ کاهش یافت. به عقیده کارشناسان، حتی اگر پکن و واشنگتن موفق شوند در مذاکرات تجاری خود به توافق تجاری برسند، نمی‌توان انتظار معجزه برای اقتصاد نزولی چین داشت. لوئیس کویجس، رئیس بخش اقتصاد آسیای دانشگاه آکسفورد در این رابطه می‌گوید: «کاهش واردات چین با علائمی که درخصوص تضعیف اقتصاد این کشور وجود دارد، منطبق است. رشد اقتصادی در فصل چهارم سال گذشته این کشور کاهش یافت، رشدی که زیر فشار صادرات ضعیف، کاهش رشد اعتبارات و رکود فعالیت‌های ساخت‌وساز قرار دارد.» بر این اساس، در صورت تداوم شرایط نابسامان داخلی و خارجی، انتظار می‌رود سیاست‌گذاران این کشور در ماه‌های آتی سیاست‌های حمایتی خود را تقویت کنند. اوایل این ماه بانک مرکزی چین در تلاش برای وام‌دهی بیشتر و کاهش ریسک رکود اقتصادی اعلام کرد ذخایر اجباری بانک‌ها را کاهش خواهد داد، پنجمین کاهش اینچنینی در یک سال. به‌علاوه در نشست ماه اخیر رهبران این کشور، اعلام شد در سال ۲۰۱۹ حمایت‌های بیشتری از اقتصاد صورت خواهد گرفت.

کاهش سرمایه‌گذاری چین در آمریکا و اروپا

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سال گذشته چین در آمریکای شمالی و اروپا به‌طور میانگین کاهشی ۷۳ درصدی یافت و به پایین‌ترین مقدار ۶ سال اخیر خود رسید. به عقیده کارشناسان این امر ناشی از تشدید بازرسی‌های آمریکا و محدودیت‌های دولت چین برای خروج سرمایه بوده است. به گزارش «رویترز»، این کاهش همچنین نشانی از اثرگذاری تنش‌های تعرفه‌ای و سیاسی اخیر دو غول اقتصادی دنیا است. بر این اساس سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در آمریکا کاهشی ۹۳ درصدی یافت، درحالی‌که حجم این سرمایه‌گذاری در کانادا ۸۰ درصد رشد داشت. در اروپا نیز به‌رغم کاهش کلی، در کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه و اسپانیا سرمایه‌گذاری چینی‌ها رشد داشته است. براساس گزارش شرکت «بیکر‌اند مکنزی» قراردادهای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین با کشورهای غربی در سال ۲۰۱۸ به ۳۰ میلیارد دلار کاهش یافت، رقمی که سال پیش از آن ۱۱۱ میلیارد دلار بود.

یاران مخفی ترامپ در چین

در جنگ‌تجاری با چین، رئیس‌جمهوری آمریکا برخی متحدان پنهان در این کشور دارد. به گزارش «بلومبرگ»، هر نگرانی که مذاکره‌کنندگان آمریکایی هفته گذشته در پکن مطرح کردند، از جانب کارفرمایان اقتصادی چین نیز مطرح است. فعالان اقتصادی چین همانند همتایان خارجی خود از فعالیت در این کشور احساس رنج می‌کنند. دشمن مشترک آنها، «دولت صنعتی چین» است. در واقع شکوه آنها از رشد دولت و گوشه‌گیری بخش‌خصوصی است.