علی‌رغم دو عرضه موفق نفت خام در بورس انرژی در آبان ماه و تأیید موفقیت بخش خصوصی در صادرات محموله‌های نفتی خریداری شده از بورس توسط بیژن زنگنه وزیر نفت به نظر می‌رسد همچنان زنگنه و مدیران این وزارتخانه روی خوشی به این سازوکار ضد تحریمی نشان نمی‌دهند.

هرچند امروز شاهد سومین عرضه نفت در بورس خواهیم بود ولی کش و قوس‌های فراوان و وقفه ۷۰ روزه تا عرضه جدید نفت در بورس با وجود مصوبه 27 آذرماه شورای عالی هماهنگی اقتصادی حاکی از آن است که توسعه «عرضه نفت در بورس» به عنوان مؤثرترین راهبرد در بی اثر کردن تحریم‌های فروش نفت و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی داخلی و خارجی و فضای رقابتی ایجاد شده برای فروش نفت به بالاترین قیمت، اولویت چندانی در بین مسئولین وزارت نفت ندارد. این موضوع البته در بین مسئولین وزارت نفت بخصوص مسئولین شرکت‌ ملی نفت ایران تازگی ندارد و ردپای تلاش های مقامات ارشد این شرکت در به بن‌بست رسیدن عرضه‌های پیشین نفت در بورس دیده می‌شود، اقدامی که ریشه در خواسته این شرکت مبنی بر حفظ انحصار صادرات طلای سیاه داشت.

در همین راستا، اخیرا مسئولین وزارت نفت با اخذ مجوزی از شورای عالی هماهنگی اقتصادی، نفت خام را با شرایط جذاب‌تر و قیمت پایین‌تری از بازار بورس به فروش می‌رسانند. این اقدام که از طریق مذاکره با خریداران در فضای غیرشفاف و غیر رقابتی اتاق تاریک صورت می‌گیرد، طبیعتاً موجب تضعیف و کساد شدن بازار بورس خواهد شد.

سید علی‌حسینی مدیرعامل بورس انرژی درباره اینکه تلاش وزارت نفت برای فروش نفت در اتاق تاریک در کنار عرضه نفت در بورس انرژی چه تبعاتی در پی خواهد داشت، گفت: «این موضوع یکی از آفت‌هایی است که بورس انرژی نیز نسبت به آن معترض است. اصولاً هر اقدامی باعث شود کنار بازار شفاف عرضه کالا مسیر دیگری بازگشایی شود، به طور حتم کار غلطی است. برای یک کالا اگر چند مسیر باز شود محل اشکال است».

این اقدام وزارت نفت در کنار تعویق عرضه جدید نفت در بورس، این شائبه را تقویت می‌کند که هدف این وزارتخانه، کامل کردن سناریو ناکارآمد نشان دادن «عرضه نفت در بورس» و «ظرفیت‌های بخش خصوصی» در صادرات نفت‌ خام ایران است تا با استفاده از آن بتواند انحصار معاملات این ثروت ملی را در اختیار این وزارتخانه بخصوص شرکت ملی نفت ایران حفظ کند.

گفتنی است در حالی وزارت نفت به دنبال دورزدن بورس با فروش نفت در اتاق تاریک و ناکارآمد نشان دادن این راهکار مهم بی اثر کردن تحریم های نفتی است که صادرات نفت خام ایران در ماه های اخیر با کاهش چشمگیری مواجه شده است به گونه ای که غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی د‌ر سیزدهمین اجلاس شورای عالی استان‌ها در تاریخ 27 دی ماه اعلام کرد، میزان صادرات نفت فعلی ایران روزانه یک میلیون بشکه است. به عبارت دیگر، هشدار کارشناسان درباره کاهش شدید میزان صادرات نفت ایران و ایجاد شرایطی مشابه سال 91 در حال تحقق است و در صورت تداوم این روند در سال آینده، انتظار می رود شاهد کسری بودجه قابل توجهی باشیم زیرا همانطوری که مرکز پژوهش های مجلس با انتشار گزارشی اعلام کرده است، پیش بینی می شود حدود 66 هزار میلیارد تومان از درآمدهای نفتی در سال آینده محقق نشود.