بورس تهران آخرین روز هفته جاری را با افزایش تقاضای معامله‌گران در نماد شرکت‌های اصطلاحا کوچک‌تر بازار و رشد قیمت در این گروه از سهم‌ها به پایان رساند. شاخص کل هموزن اما در این روز توانست با رشد بیش از یک درصدی از صعود آرام شاخص کل سبقت بگیرد. موضوع افزایش سرمایه و جذابیت تجدید ارزیابی دارایی‌ها که معاملات شمار کثیری از نمادهای بورسی را طی این روزها در برگرفته، در دادوستدهای دیروز هم انعکاس پیدا کرد و بخش عمده نقدینگی به همین بهانه در سهم‌ها چرخش داشت. اقبال بازیگران بازار نسبت به سهام کوچک‌تر و عدم استقبال آنها از سهام کالایی به‌رغم عملکرد مقبول در فصل پاییز، از ویژگی‌های برجسته خرید و فروش‌های روز چهارشنبه بود.

بازار در دست سهام کوچک

روز گذشته، شاخص کل سهام همگام با پیشروی تقاضا نسبت به نیروی عرضه در ابتدای بازار، روند صعودی پرشیبی را در پیش گرفت. به‌طوری که در ساعت ابتدایی معاملات، شاخص کل با رشد تقریبا ۵۰۰ واحدی وارد کانال ۱۶۳ هزار واحدی شد. اما با ادامه معاملات روند افزایشی شاخص کل دوام چندانی پیدا نکرد و پس از تجربه سقف روزانه ۱۶۳ هزار و ۳۳۵ واحدی، گام در مسیر نزولی برداشت. به این ترتیب، در انتهای روز برآیند شاخص کل به رشد محدود ۱۳۵ واحدی آن (معادل ۰۸/۰ درصد) بسنده کرد. این در حالی است که شاخص کل هموزن مسیر باثبات افزایشی را پیمود و رشد بیش از ۱/۱ درصدی را تجربه کرد. واگرایی این دو نماگر بورسی و سبقت شاخص‌های هموزن از شاخص کل به این معناست که قیمت سهام در بنگاه‌های اصطلاحا کوچک‌تر-از منظر ارزش بازار- مورد توجه خاص معامله‌گران بورسی در روز گذشته بوده‌اند.

از سویی، روند کلی ارزش معاملات خرد در هفته جاری کاهشی بود. طی این هفته جریان نقدینگی در فرآیندی نزولی کاهش هفتگی ۴۳ درصدی را تجربه کرد که در سه ماه اخیر بی‌سابقه بود. وضعیت به گونه‌ای پیش رفت که ارزش معاملات خرد در انتهای دادوستدهای دیروز به کمترین مقدار طی یک ماه اخیر رسید. البته همزمان به تنزل جریان نقدینگی در بازار سهام، شاهد مسکن‌گزیدن پول‌های سرگردان به سمت سهامی بودیم که معاملات آنها عمدتا حول محور افزایش سرمایه دنبال شد. در دو روز اخیر وجه غالب دادوستدهای بورس تهران معطوف به تورم دارایی‌ها و جذابیت سهم‌ها از منظر افزایش سرمایه بود. موج شناسایی سود در سهم‌های بزرگ گروه‌های کالایی و انتقال بخش اصلی جریان‌های پولی به سمت سهام بنگاه‌های کوچک و چابک‌تر بازار مهر تاییدی بر این ادعاست.

برای مثال روز گذشته، ارزش معاملات خرد بورس تهران نزدیک به ۳۳۶ میلیارد تومان رقم خورد که بخش عمده این نقدینگی در دو گروه بانکی و خودرویی به گردش درآمد. دیروز بانک تجارت عنوان پرمعامله‌ترین سهم بورس تهران را به خود اختصاص داد. با وجود عملکرد ضعیف و شناسایی زیان سهمگین در آخرین صورت‌های مالی این بانک، زمزمه‌های تجدید ارزیابی برای خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت همچنان پیشران اصلی حرکت صعودی این سهم بورسی است که تقاضا پرحجمی را در این دو روز برای سهام بانک تجارت به ارمغان آورد. طنز ماجرا اینجاست که پرتقاضاترین نمادهای بانکی طی معاملات این دو روز بانک‌هایی بودند که زیان انباشته سنگین‌تری را در آخرین صورت‌های مالی خود ثبت کرده‌اند. جذابیت تورم دارایی و اشتیاق برای خرید سهم‌های زیان‌ده به حدی در معاملات این روزها پررنگ است که ارزندگی، تراز عملیاتی و قابلیت‌های سودآوری سهام را به حاشیه رانده است.

الگوی مشابهی در دادوستدهای گروه خودرویی طی روز گذشته هم تکرار شد. فعالان بورسی در معاملات دیروز نزدیک به ۲۱۰ میلیون سهم از سهام شرکت‌های خودرویی را به ارزش ۳۲ میلیارد تومان بین خود دست به دست کردند. به نظر می‌رسد زیان‌های سنگین غول‌های خودروساز به دلیل لزوم تجدید ارزیابی و خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت به کام سهام این گروه هم شده است تا در کنار شناورسازی قیمت خودرو پازل رشد تقاضا را تکمیل کنند. در همین راستا، در میان نمادهایی که روز گذشته بیشترین افزایش قیمتی را تجربه کردند، می‌توان به سهام سیمانی مانند سیمان تهران، سیمان خاش و سیمان مازندران اشاره کرد. به نظر می‌رسد انتشار خبر رشد قیمت سیمان در کنار افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی محرک‌های اصلی بود که توجه تعداد کثیری از فعالان بازار را به سهام سیمانی جلب کرد. دیروز تقریبا تمام نمادهای گروه سیمانی با رشد قیمت همراه شدند و چندین نماد هم با صف‌های خرید به کار خود پایان دادند. در عین حال، نمی‌توان تاثیر محدودیت دامنه نوسان قیمت روزانه را در هیجان‌آفرینی فضای معاملات این گروه دست کم گرفت که در ایجاد تقاضای کاذب عموما اثرگذار است.

نگاهی به روند بازار

نخستین روز کاری هفته جاری با دستیابی شاخص کل سهام به بالاترین ارتفاع یک ماه اخیر همراه شد. نشانه‌های صلح تجاری و پیش‌بینی مثبت تحلیلگران از صورت‌های مالی سهام بنیادی چنان قدرتمند به نظر می‌رسید که انتظار می‌رفت رشد شاخص کل در راستای افزایش اقبال سهامداران از صنایع صادرات‌محور تداوم پیدا کند. اما معاملات این دو روز نشان داد، عوامل مزبور توانایی ترغیب معامله‌گران را برای خرید سهام این صنایع نداشته است. فقر تحلیل در کنار ریسک‌های محیطی حاکم بر این دسته از سهام سبب بی‌اعتنایی معامله‌گران به گزارش‌های مثبت فصلی و در مواردی فراتر از انتظار به نمادهای کالایی شد. رویگردانی از صنایع کالایی در سایه توجه بیشتر بازار به اخباری همچون افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی و تصمیم به خرید و فروش بر اساس آن، مهم‌ترین‌ عامل فشار بر شاخص کل شناخته شد. بررسی معاملات صنایع از منظر رشد شاخص هم حاکی از ورود شمار زیادی از گروه‌های صادرات‌محور به مدار منفی تغییرات روزانه بود.

در این میان فشار عرضه‌های دیروز با افت ۶/۰ درصدی متوسط قیمت در گروه پالایشی بیشترین افت شاخص را در بین صنایع بورسی در پی داشت. در صورتی که، صنایعی همچون محصولات چوبی، اطلاعات و ارتباطات و همچنین منسوجات به بیشترین رشد شاخص روزانه دست یافتند. تک سهم محصولات چوبی، «چفیبر» که روز گذشته تحت انحصار سهامداران حقیقی داد و ستد شد، پس از تجربه افت چشمگیر قیمت طی پنج روز معاملاتی اخیر، انگیزه خرید و فروش را در میان فعالان خرد برانگیخت. آخرین روز هفته جاری، سهام بیسکویت گرجی از بیشترین اقبال سهامداران برخوردار شد. به‌طوری‌که در انتهای روز، بیش از هفت میلیون سهم «غگرجی» به ارزش نزدیک به چهار میلیارد تومان در صف خرید آن به انتظار نشستند. در مقابل، پتروشیمی جم بیشترین فشار فروش روز چهارشنبه را تجربه کرد.

روز گذشته در میان نمادهایی که بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل سهام وارد کردند، بانک تجارت با بیشترین اثر مثبت صدرنشین بود. مطابق با آنچه گفته شد، خبر افزایش سرمایه بانک تجارت، نماد «وتجارت» به همراهی «های‌وب» و «بفجر» نزدیک به ۱۲۶ واحد به نماگر بازار افزودند. در مقابل، سهام صنایع پتروشیمی خلیج فارس به‌عنوان نماد با بیشترین اثر کاهنده معرفی شد. «فارس» و پس از آن «فملی» و «کچاد» حدود ۱۳۰ واحد موجب عقبگرد شاخص کل شدند و از پیشتازی بیشتر آن جلوگیری کردند.

همگام با بازیگران

روز گذشته، بازار سهام از حمایت غالب سهامداران حقوقی برخوردار شد. این دومین روز از هفته جاری است که بورس تهران با خالص خرید مثبت سهامداران عمده بازار به کار خود پایان داد. طی این جابه‌جایی‌، بیش از ۳۸ میلیون سهم به ارزش نزدیک به دو میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران حقیقی خارج و به سبد معامله‌گران حقیقی افزوده شد. به این ترتیب، میزان کل تغییر مالکیت هفته جاری به حدود سه میلیارد تومان به نفع بازیگران حقوقی بازار رقم خورد. این کمترین تغییر مالکیت صورت گرفته از تاریخ اول شهریور سال ۹۶ بود. در این روز، صنعت فرآورده‌های نفتی بیشترین پشتیبانی سهامداران حقوقی را به سوی خود جلب کرد. خالص خرید این دسته از سهامداران از محصولات پالایشی بیش از ۶ میلیارد تومان رقم خورد. در ادامه محصولات پتروشیمی و کانه فلزی نیز از جمله صنایع تحت حمایت غالب معامله‌گران عمده بودند. در مجموع نزدیک به پنج میلیارد تومان از سهام مزبور از سبد سهامداران خرد به سوی حقوقی‌ها جابه‌جا‌ شد. در میان نمادها نیز سهام بانک ملت برای چهارمین روز کاری متوالی، در کانون توجه این دسته از سهامداران قرار گرفت.

بیش از ۱۸ میلیون سهم «وبملت» به ارزش حدود چهار میلیارد تومان از جانب حقیقی‌ها به سمت سهامداران حقوقی منتقل شد. ترجیحات بعدی بازیگران عنوان‌شده به نمادهای پالایشی «شپنا» و «شتران» تعلق گرفت و در مجموع خالص خرید نزدیک به پنج میلیارد تومانی در نمادهای مزبور رقم خورده شد. در سوی مقابل، صنعتی که بیشترین متوسط خالص خرید سهامداران خرد را به خود جذب کرد، صنعت سیمان بود. گروه سیمان با خالص خرید بیش از سه میلیارد تومانی معامله‌گران حقیقی به روز خود پایان داد. صنعت غذایی به جز قند نیز در رتبه دوم حمایت بازیگران خرد بازار قرار گرفت. مرور نمادها نیز حاکی از صدرنشینی نماد گروه غذایی «غگرجی» بود. ارزش تغییر مالکیت صورت‌گرفته در نماد مزبور حدود چهار میلیارد تومان برآورد شد. در ادامه دو نماد بانکی «وتجارت» و «وبصادر» به‌عنوان انتخاب‌های دوم و سوم این دسته از سهامداران معرفی شدند.