به گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری،‌ در راستای اهمیت جایگاه تجارت الکترونیک، ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال بررسی‌هایی انجام داده که تجارت الکترونیک یکی از ویژگی‌های برجسته اقتصاد در حال توسعه دیجیتال و مبتنی بر بستر IT است. در بررسی‌های انجام گرفته از سوی سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (آنکتاد)، حجم فروش جهانی تجارت الکترونیک در سال ۲۰۱۵ برابر با 25/3 تریلیون دلار (22/4 تریلیون دلار برای تجارت میان بنگاه‌ها و 2/9 تریلیون دلار برای تجارت میان شرکت‌ها و مشتریان) برآورد شده است. فروش جهانی تجارت میان بنگاه‌ها بر پایه داده‌‌های رسمی برای چین، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا مقدار ۶۷ درصد از تولید ناخالص جهانی در سال ۲۰۱۵ برآورد شده بود. همچنین آمریکا، با فروش بیش از ۷ تریلیون دلار، بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیک در سال ۲۰۱۵ را از آن خود کرد و پس از آن ژاپن و چین در جایگاه دوم و سوم قرار داشتند. درحالی که آمریکا در فروش تجارت الکترونیک میان بنگاه‌ها پیشرو بود، اما از نظر تجارت میان شرکت‌ها و مشتریان پیش از چین قرار داشت.

درآمد دو برابری تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱

به‌طور کلی در تجارت الکترونیک، تجارت میان بنگاه‌ها غالب بوده و حدود ۹۰ درصد از کل این گروه از اقتصادها را تشکیل می‌دهد. ارزش کل تجارت الکترونیک برابر با ۳۴ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این اقتصادها (تجارت میان بنگاه‌ها و تجارت میان شرکت‌ها و مشتریان) بود؛ درحالی که این مقدار در ژاپن و جمهوری کره از ۶۰ درصد تجاوز کرد. همچنین براساس داده‌های غیررسمی برای بازار تجارت میان شرکت‌ها و مشتریان، روسیه در رتبه ۱۲ و هند در رتبه ۱۳ قرار داشت.

انتظار می‌رود درآمد جهانی تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱ تقریبا دو برابر شده و به میزان ۲,۱۰۸میلیارد دلار برسد. افزایش دسترسی به اینترنت و پذیرش رو به بالای دریافت خدمات دیجیتالی از طریق تجارت آنلاین در قالب پلت‌فرم‎ و وب‎سایت‎های تجاری از سوی مردم، آینده‎ای روشن را از توسعه تجارت الکترونیک نمایش می‎دهد. این در حالی است که فقدان آمار و داده‌های شفاف از تجارت الکترونیک به‌عنوان یک چالش برای اکثر کشورهای در حال توسعه مطرح است. بدون وجود آمار و داده‌های شفاف و دقیق، سیاست‌گذاران این کشورها هنگام تصویب و اجرای سیاست‌های مربوط به تجارت الکترونیک با محدودیت و مانع مواجه می‌شوند.

حوزه مد و پوشاک پردرآمدترین حوزه در تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱ روند صعودی داشته و بیشترین میزان درآمد مربوط به حوزه مد و پوشاک معادل 633/53 میلیارد دلار است. بیشترین نرخ رشد مرکب سالانه نیز مربوط به حوزه سلامت و غذا با مقدار 15/8 درصد است. امروزه بازارهای بزرگ تجارت الکترونیک به‌سرعت در حال رشد بوده و موقعیت خود را در رتبه‌بندی جهانی حفظ کرده‌اند.

روند جهانی تجارت الکترونیک تا ۲۰۲۱

پیش‌بینی می‌شود که میزان درآمد کل تجارت الکترونیک ۵ کشور برتر در حوزه اقتصاد دیجیتال روند صعودی پرشتابی داشته باشد. درآمد کل تجارت الکترونیک چین، به‌عنوان کشور برتر در حوزه تجارت الکترونیک با نرخ رشد مرکب سالانه 17/4 درصد (۲۰۲۱-۲۰۱۶)، در سال ۲۰۲۱ به 839/54 میلیارد دلار برسد. آمریکا نیز با کسب نرخ رشد مرکب سالانه 8/5 درصــد و درآمد کل 485/27  میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱، در جایگاه دوم قرار دارد. ضمن آنکه انگلیس، ژاپن و آلمان با نرخ رشد مرکب سالانه به ترتیب 8/2، 8/5، 7/6 درصد و کسب درآمد کل به ترتیب 124/51، 111/80 و 81/01 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ در سه جایگاه بعدی قرار دارند.

درآمد تجارت الکترونیک پنج کشور برتر حوزه دیجیتال

همچنین طبق پیش‌بینی موسسه «استاتیستا»، چین تا سال ۲۰۲۱ با کسب درآمد بیش از ۲۸۵ میلیارد دلار، موفق خواهد شد بازار تجارت جهانی مد و پوشاک آنلاین را از آن خود کند و پس از چین، اروپا و آمریکا در جایگاه دوم و سوم قرار خواهند داشت. از نظر بازار تجارت الکترونیک میان شرکت‌ها و مشتریان نیز همان‌طور که پیش از این اشاره شد، چین هم از نظر حجم بازار و هم از نظر میزان رشد به مراتب در جایگاهی بهتر از آمریکا قرار دارد. این کشور در سال ۲۰۱۷ در حوزه تجارت الکترونیک B۲C موفق به کسب درآمد ۴۷۰میلیارد دلار شده است؛ این درحالی است که این مبلغ برای آمریکا حدود ۳۵۴ میلیارد دلار بوده است. پس از این دو کشور، انگلیس، ژاپن، فرانسه، آلمان، کره جنوبی، کانادا، هند و روسیه در جایگاه سوم تا دهم قرار دارند. براین اساس انتظار می‌رود با ایجاد سیاست‌های کارآمد، زمینه‌های حضور هرچه بیشتر ایران در دنیای تجارت الکترونیک فراهم شود تا امکان بهره‌مندی از سود سرشار این بازار میسر شود. ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز با حمایت از کسب‌وکارهای این حوزه به دنبال توسعه اقتصاد دیجیتال و حضور چشمگیرتر ایران در این عرصه و کسب جایگاه‌های برتر است.