بنا بر اعلام بانک مرکزی این مبلغ از ۱۶ مرداد تا به امروز از یک میلیارد یورو فراتر رفته است که در حقیقت علاوه بر عرضه صادرکنندگان در صرافی‌ها و اختصاص ارز به واردات خودشان است.

در چند ماه گذشته بانک مرکزی در جهت حفظ و افزایش ذخایر ارزی و تامین نیاز کشور، کوشیده تمامی ابزارهای در دسترس خود را به کار گیرد تا کمبودهای ناشی از شوک‌های اقتصادی برطرف شوند. یکی از این ابزارها، ارز حاصل از صادرات بخش خصوصی‌ست که این بانک در راستای تضمین بازگشت ارز از این محل، اقدام به صدور بخشنامه‌هایی مبنی بر عرضه ارز در سامانه نیما کرد که اگرچه مورد اعتراض بخش خصوصی واقع شد اما در نهایت با پافشاری بانک مرکزی بر این مصوبات و اعمال برخی اصلاحات، اکنون حجم فروش ارز صادراتی در نیما از 3/8 میلیارد یورو گذشته است. بر این اساس از ابتدای آغاز به کار سامانه نیما در 16مرداد سال جاری تا 27 بهمن، میزان ارز خریداری‌شده از صادرکنندگان توسط صرافی‌ها 8 میلیارد و 345 میلیون و 77 هزار یورو بوده است. همچنین مجموع فروش ارز برای واردات 7 میلیارد و 139 میلیون و 26 هزار دلار درج شده است. بدین ترتیب میانگین فروش ماهانه ارز، یک میلیارد و 324 میلیون دلار برآورد می‌شود. در این میان بانک مرکزی در راستای تسهیل صادرات ریالی نیز برخی معافیت‌ها را برای صادرکنندگان به کشورهای عراق و افغانستان در نظر گرفته است.

معافیت‌های جدید صادرات ریالی

در همین ارتباط رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اعلام کرد: یکی از تصمیمات دولت که به محل مناقشه فعالان اقتصادی با بانک مرکزی تبدیل شده، تعهد ارزی در خصوص صادرات ریالی به عراق و افغانستان بود؛ زیرا در بخشنامه ۲۱اردیبهشت معاون اول رئیس‌جمهوری، صادرات ریالی به بازار عراق و افغانستان از بند «پ»‌ بخشنامه ارزی مذکور مستثنی شده بود؛ در حالی‌که بخشنامه بانک مرکزی در دوره مدیریت جدید، صادرات گذشته به این دو کشور را نیز مشمول بازگشت ارز صادراتی کرده بود. در این فاصله زمانی پنج ماهه، بسیاری از صادرکنندگان با این دغدغه مواجه بودند که چطور بابت صادراتی که به صورت ریالی انجام داده‌اند، تسویه ارزی داشته باشند. محمد لاهوتی تصریح کرد: خوشبختانه بانک مرکزی به‌تازگی پذیرفته صادرکنندگانی که تا ۱۶مرداد ۹۷ کالای صادراتی خود را به‌صورت ریالی به عراق و افغانستان فروخته‌اند، با ارائه اسناد مثبته‌ای که نشان دهد که این ریال، بابت کالاهای صادراتی به حساب آمده، رفع تعهد ارزی حساب شود. به گفته لاهوتی، صادرکنندگانی که از ۱۶مرداد به بعد که بخشنامه‌های بعدی صادر شده و تعهد ارزی به صورت سیستمی اخذ گردیده است، صادرات به عراق و افغانستان انجام داده‌اند نیز ملزم به بازگشت ارز هستند و صادرات ریالی پذیرفته شده نیست. او تصریح کرد: بانک مرکزی در جهت رفع موانع در ثبت سفارش نیز گام‌های جدی برداشته و هم‌اکنون، همکاری خوبی برای کالاهایی شکل گرفته که قرار است با ارز حاصل از صادرات، وارد کشور شوند؛ به همین دلیل عرضه ارز به سامانه نیما رشد قابل توجهی داشته است. به گزارش مهر لاهوتی اظهار کرد: در عین حال، با توجه به مشوق‌های اخیر بانک مرکزی، پیش‌بینی این بانک این است که یک میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار در این بازه زمانی، ارز به کشور بازمی‌گردد.

ارز دولتی محکوم به حذف است

اما مشکلات صادرات همچنان در برخی حوزه‌ها باقی‌ست و مشوق‌ها و اصلاحیه‌های بانک مرکزی نتوانسته است برخی از صادرکنندگان را راضی کند؛ رئیس اتاق مشترک ایران و چین گفته سه ماه است صادراتی نداشته و با ندانم‌کاری بانک مرکزی، صادرات کشور قفل شده است؛ او معتقد است در صورت عدم اصلاح این شرایط، بهار سختی را پیش رو خواهیم داشت. اسداله عسگراولادی در گفت‌وگو با تسنیم، در واکنش به تصمیم اخیر بانک مرکزی تحت عنوان مشوق‌های بازگشت ارز صادرات برای صادرکنندگان، اظهار کرد: این چه مشوقی است؟ شما نگاه کنید و بگویید چه ارزشی دارد؟ او با تاکید بر اینکه شش ماه بعد، صادراتی در کشور وجود نخواهد داشت گفت: کاهش صادرات که در چند ماه گذشته کلید خورده، آغاز این روند است و شما خواهید دید در صورت اصلاح‌نشدن این وضعیت، دیگر صادراتی نداریم. عسگراولادی با انتقاد از ناکارآمدی سامانه نیما برای صادرکنندگان تصریح کرد: آقایان بانک مرکزی می‌گویند صادرکننده باید ارز خود را بیاورد در سامانه نیما؛ خب کسی که در آن‌سوی مرزهای کشورمان خریدار کالای صادراتی ماست، نیما نمی‌شناسد؛ نیما برای او وجود خارجی ندارد؛ نیما دفتر دستکی است که آقایان راه انداخته‌اند و چند صراف را دور هم جمع کرده‌اند و اسمش را گذاشته‌اند نیما؛ درحالی‌که طرف خارجی و خریدار کالای صادراتی ما می‌گوید، شما بانک معتبر معرفی کنید تا پول صادراتتان را به آن بانک واریز کنم. او در پاسخ به این سوال که چه راهی برای تغییر این شرایط وجود دارد تاکید کرد: راهش این است که نیما را از مسیر صادرات حذف کنند؛ یعنی صادرکننده جواز صادراتی‌اش را بدهد به واردکننده و با هم توافق کنند. او با انتقاد از تخصیص ارز دولتی و فسادآوربودن ارز دولتی گفت: ارز 4200تومانی در شرایط امروز یک حماقت است؛ عسگراولادی افزود: نهایتا ارز دولتی محکوم به حذف است.