این موضوع در بازارهای سایر کشورها نیز وجود دارد؛ برای مثال وقتی ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات متحده یک توئیت منتشر می‌کند، ممکن است بازار سهام در کشور چین فرو بریزد یا بازار سهام در آمریکا دچار تحولات شدیدی شود. یا ممکن است یک هواپیما در جایی سقوط کند که این حادثه هم اثراتش بر بازار سهام کشورهای مختلف دیده می‌شود. بنابراین، هر رویداد سیاسی، اجتماعی و... بر انتظارات سهامداران تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل ما شاهد نوسان بازارها متاثر از این رویدادها و اتفاقات هستیم. یکی از فاکتورهای بسیار مهم و تعیین‌کننده روی بازار ارز، مسائل سیاسی است. یعنی برای مثال اگر به بازار فارکس نگاه کنیم، می‌بینیم که دو فاکتور تعیین‌کننده هستند؛ یکی تغییرات متغیرهای اقتصادی و دیگری تحولات سیاسی. تحولات بازار ارز به بازار دارایی‌های سرمایه‌ای منتقل می‌شود و از این نظر خودش را تحمیل می‌کند. هیچ دلیلی وجود ندارد که گفته شود بازار تهران سیاسی‌تر از بازار سایر کشورهاست. به هر حال در حال حاضر شرایط کلی اقتصاد ایران، شرایط سخت و پیچیده‌ای است؛ هم به لحاظ تحریم‌ها و هم به لحاظ ارتباطات خارجی. به همین دلیل ما اثرات آن را بر تمام بخش‌ها و بر زندگی عادی مردم مشاهده می‌کنیم. ما دو گروه عمده در بازار سرمایه داریم که اینها باید از هم تفکیک شوند؛ گروه اول، معامله‌گران یا خریداران و فروشندگان کوتاه‌مدت هستند و گروه دوم شامل سرمایه‌گذاران یعنی کسانی که برای بلندمدت سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت، مطلوبیت‌ها یا به‌نوعی اولویت‌ها برای این دو گروه فرق می‌کند. رویدادهای سیاسی و اتفاقات روز برای معامله‌گران کوتاه‌مدت خیلی اهمیت دارد. چون اینها ممکن است یک سهمی را برای چند دقیقه یا چند ساعت نگهداری کنند. اما ماهیت سرمایه‌گذاران بلندمدت فرق می‌کند؛ اینها گروهی هستند که سهمی را برای یک سال یا چند فصل نگهداری می‌کنند. قطعا برای این گروه مسائل سیاسی از اولویت کمتری نسبت به مسائل مالی شرکت‌ها برخوردار است. اما برای معامله‌گران کوتاه‌مدت، خبرها یا شایعات و همچنین مسائل سیاسی پررنگ‌تر است. به هر حال این دو گروه در بازار حضور دارند و هر توصیه‌ای باید متناسب با ماهیت رفتاری آنها صورت بگیرد. باید بگویم ماهیت رفتاری این دو گروه به‌نوعی غیرقابل تغییر است. لازم است بپذیریم بورس از این دو گروه کوتاه‌مدت و بلندمدت تشکیل شده است. البته بورس تهران نیازمند ابزارهای کاهش ریسک است، یعنی معاملات آتی یا اختیار خرید می‌توانند بازار را دربرابر نوسانات و مسائل سیاسی برای شرایط نه چندان خیلی بد بیمه کنند و ریسک‌ها را تا حدودی کاهش دهند. اینها کمک‌کننده است، اما مساله بعدی این است که باید توجه بیشتری به بحث نقدشوندگی و کارایی بازار شود تا قیمت‌ها به سرعت و به سهولت بیشتری کشف و شناسایی شوند.