حجم معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا در روزهای اخیر وضعیت متعادلی را نشان می‌دهد اگرچه در بازار پلیمرها شاهد رکوردشکنی‌های معاملاتی مهمی هستیم که در تاریخ فعالیت بورس کالا بی‌سابقه است. در بازار محصولات شیمیایی اما شاهد افزایش گام به گام حجم معاملات هستیم که نشان می‌دهد وضعیت کلی در بازار محصولات پتروشیمیایی در مسیر بهبودی بنیادین قرار گرفته است.

روند رو‌به‌ رشد در بازار شیمیایی‌ها

وضعیت معاملات محصولات شیمیایی در بورس کالا را می‌توان بیانگر وضعیت تولید در صنایع میان‌دستی در صنعت پتروشیمی به شمار آورد که سیگنالی مهم برای بررسی این بازار است. البته بررسی دو بازار پلیمرها و محصولات شیمیایی در بورس کالا شاید بهتر بتواند واقعیت‌های این بازار را ترسیم کند آن هم در شرایطی که حمل و نگهداری و ویژگی‌های فنی محصولات شیمیایی امکان کمتری را برای واسطه‌گری و سفته‌بازی در این بازار فراهم می‌کند. البته آمار معاملات پلیمرها در هفته جاری را اوایل هفته آینده مورد بررسی قرار خواهیم داد. در هفته جاری حجم عرضه ترکیبات شیمیایی بنا بر آمارهای بورس کالا رشدی کمتر از یک درصد داشته است که البته این آمار به دلیل عدم دربر‌گیری معاملات مچینگ از دقت بالایی برخوردار نیست ولی همین رقم عرضه یعنی ۴۵ هزار و ۲۳۰ تن هم رقم بالایی به شمار رفته و به‌صورت کلی حداقل‌های بازار را در فاز آمار مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در برابر این حجم از عرضه‌ها شاهد افت نزدیک به ۱۹ درصدی تقاضا هستیم که نشان می‌دهد تلاش برای خرید به هر قیمت و رقابت معاملاتی کم‌رنگ‌تر از قبل ایفای نقش کرده است.

در نهایت حجم معاملات محصولات شیمیایی در هفته گذشته با ۷ درصد رشد روبه‌رو شد و شاهد داد‌و‌ستد ۳۴ هزار و ۴۲۱ تن از این گروه کالایی بودیم. این رقم معاملاتی بالاترین رقم ثبت شده از اواسط مهرماه تاکنون است یعنی بازار در هفته گذشته به شرایطی شبیه به زمان قبل از آزادسازی قیمت‌ها در بورس کالا بازگشته است. این شرایط نشان می‌دهد که در بازار محصولات شیمیایی، همچون بازار پلیمرها رشد قیمت‌ها به رسمیت شناخته شده و بازار خود را با تغییرات جدید وفق داده است. این شرایط موجب خواهد شد تا حجم تولید در تمامی بازار محصولات پتروشیمیایی با محوریت صنایع تکمیلی افزایش یابد که یک داده مطلوب برای این بازارها محسوب می‌شود. نگاهی به وضعیت معاملات محصولات شیمیایی در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که یک روند افزایشی در ماه‌های اخیر تجربه شده و این وضعیت تاکنون ادامه یافته است. این روند عمومی به این معناست که بر پایه واقعیت‌های تولیدی و تجاری می‌توان به تداوم رونق در بازار محصولات پتروشیمی حتی در سال آینده هم خوش‌بین بود.

بازار آزاد و آرامش قیمتی

بهای پلیمرها در بازار آزاد شرایطی متفاوت از قبل را تجربه می‌کند. هفته گذشته شاهد بودیم که قیمت‌ها با اهرم رشد بهای دلار آزاد در یک فاز افزایشی قرار گرفت اگرچه این روند حتی در ابتدای هفته جاری هم تداوم یافت. موتور محرک این رشد قیمت‌ها همان افزایش بهای دلار آزاد بود یعنی به کمک این رشد قیمتی، بیم و امید از افزایش بیشتر نرخ در بین اهالی بازار مطرح شد که در نهایت جو روانی افزایش قیمت‌ها را شاهد بودیم. به‌صورت دقیق‌ نمی‌توان گفت که دلیل این جو روانی چه بوده است، زیرا بازار محصولات پتروشیمیایی با محوریت پلیمرها شاید یکی از شفاف‌ترین بازارها در کشور باشد که تغذیه اصلی آن از بورس کالا صورت گرفته و همه ویژگی‌های معاملاتی هم به وضوح قابل مشاهده است. این در حالی است که بهای برخی از گریدهای جذاب همچون پلی‌اتیلن ترفتالات بطری هنوز هم التهابی کم‌سابقه و شاید بی‌سابقه را تجربه می‌کند که این وضعیت قیمتی ممکن است در نهایت به مداخله برخی نهادهای نظارتی منجر شود. البته بازار در روزهای اخیر تغییر فاز جدیدی را در پیش گرفته است و شاهد کاهش قیمت‌ها از اواسط هفته جاری هستیم.

این در حالی است که روز یکشنبه هفته جاری قیمت‌های پایه اعلامی با اهرم رشد قیمت دلار نیمایی، افزایشی بود ولی بازار که انتظار داشت قیمت‌های بالاتری را مشاهده کند چندان هم به این رشد نرخ روی خوش نشان نداد. این مطلب به آن معنا بود که رشد قیمت‌های پایه موجب نمی‌شد نرخ‌های بالای موجود در بازار داخلی توجیه شود آن هم در وضعیتی که به مرور زمان جریان تقاضا در بازار داخلی و بورس کالا به سمت تضعیف گام برداشته است. به‌صورت دقیق‌تر بازار با چند رخداد متناقض روبه‌رو بوده است؛ یکی قیمت‌های بالا، دیگری حجم عرضه نسبتا گسترده برای اغلب گریدهای رایج، کاهش تقاضا در بازار داخلی و بورس کالا و همچنین نزدیکی به روزهای پایانی سال و کاهش جذابیت خرید مواد اولیه. تمامی این موارد را باید در حالی مورد ارزیابی قرار دهیم که زمان مورد نیاز برای تولید منتهی به فروش در روزهای پایانی سال برای اغلب گروه‌های کالایی یا به پایان رسیده یا به پایان خود نزدیک می‌شود. این موارد البته در کنار تغییر فاز روانی بازار و تردید در مورد تداوم رشد قیمت‌ها، روزهای پر‌رونق پیشین در فاز خرید را به روزهایی همراه با ابهام بدل ساخته است یعنی چهره بازار را باید دگرگون ترسیم کرد. همین موارد تاکنون موجب شده تا جریان عمومی نوسان نرخ در بازار داخلی از سمت رشد قیمت‌ها به مسیر کاهش نرخ تغییر فاز دهد آن هم در وضعیتی که بازار آرام‌آرام به سمت کاهش جذابیت معاملاتی حرکت کرده است.

تنها دو هفته تا پایان سال باقی مانده است و این زمان را باید آخرین تکاپوی معاملاتی به شمار آورد آن‌هم در شرایطی که تنها هفته پیش رو را باید زمان مرسوم برای معاملات به شمار آورد و شاید بتوان هفته پایانی سال جاری را چیزی شبیه به وقت اضافه برای باقی‌مانده معاملات محسوب کرد. این یعنی بازار دیگر چیزی برای مخفی‌کردن نخواهد داشت و عرضه‌کنندگان هم وضعیت فعلی را شاید به‌عنوان فرصتی برای فروش نقدی و سلف خود به شمار می‌آورند. این موارد در کنار حجم معاملات بالای هفته‌های اخیر به این معنی است که بازار بضاعت چندانی برای التهاب جدید نخواهد داشت. البته آمارهای معاملاتی در روزهای اخیر در بازار پلیمرها نشان می‌دهد که بیشترین رکوردهای داد‌و‌ستد در تاریخ فعالیت بورس کالا تجربه می‌شود و همین سیگنال به معنی بالابودن جدی حجم عرضه‌ها در بازار داخلی است آن‌هم در وضعیتی که از شدت التهاب خرید در این بازار کاسته است یعنی تکانه‌های رشد قیمتی در بازار متعادل‌تر از قبل شده و البته جو روانی رشد نرخ هم نمی‌تواند قدرت‌نمایی پیشین خود را حفظ کند. این موارد در نهایت می‌تواند بازاری آرام را ترسیم کند که این آرامش می‌تواند تا سال آینده هم ادامه یابد اگرچه تا سال بعد به قدری داده‌های جدید در بازار به ثبت خواهد رسید که باز هم تغییرات جدید تاثیرگذاری‌های متفاوت را در بر خواهند داشت. بدون توجه به داده‌های پیش‌بینی‌نشده می‌توان انتظار داشت که بازار آرامش نسبی داشته باشد.