دو سال پیش همین موقع، بیش از یک سال از راه‌اندازی یک صندوق پس‌انداز مسکن در سیستم بانکی می‌گذشت و به دلیل وام مناسبی که برای خرید مسکن توسط این صندوق پرداخت می‌شد، شناخت زوج‌های جدید و کسانی که آماده ازدواج بودند نسبت به این حساب بانکی روند افزایشی پیدا کرد. در نتیجه، آن زمان تعداد قابل توجهی از این افراد که خانه اولی محسوب می‌شوند، برای تامین مسکن مورد نیاز خود، گزینه «خرید به کمک وام یکم» را انتخاب ‌کردند. تامین مسکن مهم‌ترین تصمیم یک زوج جوان است که بر حسب آنکه کدام گزینه را برای تحقق آن انتخاب کند، سایر برنامه‌های زوج، تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

امروز اما رابطه زوجین با وام خرید مسکن و این صندوق پس‌انداز –که تسهیلاتی تحت نام وام مسکن یکم پرداخت می‌کند- قطع شده است.

اوایل سال گذشته تا نیمه سال، ماهانه بیش از ۴ تا ۵ هزار نفر در تهران در این صندوق افتتاح حساب انجام می‌دادند و متقاضیان وام یکم در تهران از سمت خانه اولی‌ها یا همان زوج‌های جدید و بخصوص افرادی که در آستانه ازدواج بودند در حال اوج گرفتن بود. اما در ماه‌های اخیر ثبت‌نام‌ها به کمتر از ۲ هزار نفر کاهش پیدا کرده است.

در تهران چیزی حدود ۷۰ تا ۹۰ هزار ازدواج در سال انجام می‌شود، بنابراین افتتاح حساب در صندوق پس‌انداز مسکن برای دریافت وام خرید یکم در سال‌های ۹۵ و اوایل ۹۶ بیانگر کارکرد مثبت آن و اثرگذاری نسبتا بالا در قدرت خرید مسکن زوج‌های جدید بود.

امروز اما کاهش میل به دریافت وام خرید مسکن کاملا در میان زوج‌های جدید یا در حال ازدواج، محسوس است. زوج‌ها بی‌اثر شدن وام خرید مسکن در بازار را احساس کرده‌اند و غالب آنها مشتری بازار اجاره هستند. در بازار اجاره نیز التهاب اجاره‌بها، سن ملکی معاملات اجاره را به بالای ۱۵ سال برای عمده زوج‌های جدید اجاره‌نشین رسانده است.

در مناطق متوسط شهر تهران بهای اجاره یک آپارتمان کمتر از ۵ سال ساخت به اندازه دو برابر یک واحدمسکونی ۱۸ تا ۲۰ سال ساخت است. طبیعی است در شرایط فعلی زوج‌های جدید به ناچار واحد اجاره‌ای ارزان‌تر را انتخاب می‌کنند.

قدرت خرید تسهیلات مسکن نسبت به سال گذشته تقریبا نصف شده است. در این میان، قدرت خرید مسکن زوج‌ها بیشتر از این میزان تخریب شده است. تورم عمومی و فشار اقتصادی، نقدینگی و پس‌انداز متقاضیان مسکن را کاهش داده است. بنابراین خانه‌اولی‌ها هم از محل بی‌ارزش شدن وام خرید مسکن و هم از ناحیه درآمد و اوضاع اقتصادی، از بازار خرید مسکن دور شده‌اند.