تالار بورس کالا روز یکشنبه شاهد عرضه‌های متفاوت میلگرد و شمش از سوی۳ تولیدکننده مختلف بود، عرضه‌هایی که به معامله منتهی شد. این سه عرضه شامل ۵ هزار و ۶۰ تن سبد میلگرد خراسان با قیمت ۴ هزار و ۴۰ تومان، ۴ هزار و ۷۳۰ تن سبد میلگرد فولاد کاوه اروند با قیمت ۳ هزار و ۶۶۹ تومان و ۱۰ هزار تن شمش مجتمع صنعتی ذوب‌آهن پاسارگاد به قیمت ۳ هزار و ۷۰۸ تومان بود؛ عرضه‌های شمش و میلگرد روز یکشنبه بورس کالا از یک نظر با عرضه‌‌های شمش و میلگرد ابطال شده هفته گذشته وجه اشتراک داشتند و هر دو معامله باید به یک نتیجه واحد می‌رسید و آن هم تفاوت قیمت غیرمنطقی بین ماده اولیه و کالای نهایی بود؛ به‌طوری‌که‌ طی هفته گذشته پایین‌تر بودن قیمت شمش از میلگرد موجب شد که معاملات در این بستر ثبت نشود، اما روز یکشنبه معامله سبد میلگرد فولاد کاوه با تفاوت قیمتی ۳۹ تومانی نسبت به شمش مجتمع صنعتی ذوب‌آهن پاسارگاد به ثبت رسید و شمش با قیمت بیشتری از میلگرد معامله شد؛ این در حالی است که غالبا بهای هر کیلو شمش به عنوان ماده اولیه باید به میزان ۲۵۰ تا ۴۵۰ تومان کمتر از هر کیلو میلگرد به عنوان کلای نهایی باشد.

گزارش هفته گذشته «دنیای اقتصاد» و گفت‌وگو با علی پناهی معاون عملیات و نظارت بورس کالا نشان می‌دهد یکی از دلایل ابطال معاملات هفته گذشته بورس کالا که شرایط مشابهی با معاملات روز گذشته در ذات قیمت‌گذاری سبد میلگرد و شمش داشت عدم رعایت قیمت منصفانه» بود، این مقام مسوول عنوان کرد: «درخصوص عرضه میلگرد هم قیمت کشف شده میلگرد کمتر از شمش بود، در واقع قیمت کالای نهایی از ماده اولیه خودش کمتر بوده و طبیعی است که چنین قیمتی منطقی نیست و در نتیجه مورد تایید قرار نگرفت.

با این حال بررسی اتفاقاتی که در بورس کالا به‌عنوان نمایی از ویترین بازار رسمی فولاد رخ داده، نیاز به بررسی وضعیت بازار این روزهای فولاد دارد؛ با توجه به اینکه در روزهای پایانی سال جاری قرار داریم؛ در این شرایط با گذشت زمان و رسیدن به روزهای پایانی حجم معاملات کاهش پیدا خواهد کرد تا جایی که این حجم به صفر میل کند، یعنی حجم معاملات هر روز به نسبت روز گذشته بیشتر کاهش یافته و تضعیف می‌شود، این شرایط به این معنی است که تقابل واقعی عرضه و تقاضا، پتانسیل کشف نرخ در بازار داخلی را ندارد و واحدهای تولیدی هستند که می‌توانند در این شرایط قدرت نمایی بیشتری داشته باشند اگرچه تقاضا در بازار داخلی هر روز در حال کاهش است، قاعدتا خبر چندانی از معاملات گسترده در این بازار نخواهد بود و الان زمانی برای تسویه وجوه و بستن حساب و کتاب‌ها است، با توجه به این شرایط شاهد آن هستیم که گستره اعلام قیمت در بازار داخلی محدود شده و واحدهای تولیدی تمایل دارند که قیمت روز گذشته را اعلام کنند که به‌صورت کلی این روند طبیعی به نظر می‌رسد.

اتفاقاتی که در بورس کالا در حال رخ دادن است نشان می‌دهد که بازار نه تنها حالت طبیعی ندارد، بلکه به سمت تغییر فازهای جدیدی متمایل شده است اگر به گذشته بازار در هفته گذشته نگاه کنیم می‌بینیم که بازار از یک روند نزولی مخصوصا در اواخر هفته قبل واهمه داشت و به‌صورت کلی بازار در یک فاز نزولی جدی قرار گرفته بود اما در روزهای اخیر مخصوصا با توجه به اتفاقاتی که در بورس کالا در حال رخ دادن است، روند نزولی قیمت‌ها به بیم و امید کاهش قیمت منجر شده، یعنی برخی از اهالی بازار با توجه به ذهنیت‌های پیشین خود روند کاهشی قیمت‌ها را تخمین زده و از آن تبعیت می‌کنند، اما برخی دیگر با توجه به اتفاقاتی که در بورس کالا در حال رخ دادن است دورنمای مبهمی را برای خود تعریف کرده‌اند.

شاید در نگاه اول اتفاقات قیمتی در بورس کالا اهمیت چندانی نداشته باشد، چرا‌که محموله‌های کوچکی را به نسبت کل حجم معاملات در بازار در بر می‌گیرد، اما با توجه به داد‌و‌ستد در یک بازار رسمی و البته سیگنال‌های جانبی آن و اطلاع‌رسانی گسترده و نگاه همه فعالان بازار به آمارهای معاملاتی در بورس کالا باید گفت: بورس کالا به‌صورت واقعی می‌تواند ویترین بازار داخلی از مسیر عرضه‌های جذاب و با استانداردهای مطلوب باشد، با توجه به این شرایط، شاهد آن هستیم که روند عمومی قیمت‌ها در بورس کالا برای محصولات خاص وارد یک فاز نزولی نسبی شده است، به‌عنوان مثال به مروز زمان جذابیت خرید برخی از مصنوعات فولادی مانند شمش آرام آرام در حال کاهش است و این کاهش جذابیت خرید به معنای تضعیف رقابت و رشد کمتر قیمت‌ها است، اگرچه هنوز هم شاهد رقابت قیمتی در بازار داخلی هستیم، اتفاقات بورس کالا در روزهای اخیر اندکی پیچیده شده، با توجه به اینکه قیمت یک نوع میلگرد از یک نوع شمش برای تحویل از دو مبدا مختلف پایین‌تر آمده و این معامله توسط بورس کالا در روز یکشنبه تایید شده، ‌می‌توانیم بگوییم که بازار دیگر روند عمومی منطقی خود را ندارد، اگر این شرایط را با هفته قبل و ابطال و عدم تایید همین معاملات یا عرضه‌ها مقایسه کنیم،‌ می‌بینیم که روند کلی در بورس و بازار شرایط متعادل پیشین را تجربه نمی‌کند اگرچه در روزهای پایانی سال باتوجه به چندگانگی قیمت‌ها و داده‌های متناقض و متضادی که کارخانه‌های مختلف دارند (مثلا تفاوت در میزان نقدینگی، مطالبات، بدهی‌ها و موقعیت جغرافیایی، بازار مصرف، نزدیکی یا دوری به مرزهای کشورهای دیگر قیمت تمام شده تولید، هزینه حمل و نقل، هزینه ماده اولیه، نیاز به کیفیت متفاوت برای شمش یا سایر تولیدات و از این قبیل ویژگی‌های فنی) همیشه شاهد یک چندگانگی و حرکت‌های زیگزاگ و غیرمتعارف هستیم، اما به نظر می‌رسد این بار این شرایط در بورس کالا هم مشاهده شده، به‌عنوان مثال وقتی قیمت میلگرد از قیمت شمش پایین‌تر ثبت می‌شود، اگر تمام اما و اگرهای فنی را کنار بگذاریم، این داده برای اهالی بازار قابل قبول نیست،‌ به‌طوری‌که‌ همین سیگنال باعث شد که در هفته گذشته معاملات شمش و میلگرد با روی خوش بورس کالا روبه‌رو‌ نشود، همین شرایط در همین هفته هم رخ داد، در حالی که شرایط متفاوت شد و معاملات مورد تایید قرار گرفت،‌در این باره باز هم شاهد آن هستیم که عرضه‌های مورد نیاز بازار یا به میزانی که قرار بوده ثبت نشده یا به هر دلیل مورد تایید قرار نگرفته، این شرایط به معنای آن است که بازار نامتعادل فعلی در روزهای پایانی سال با محرک‌های جدید باز هم از حالت تعادل خارج می‌شود، یعنی در روزهای پایانی سال که شرایط با چندگانگی که به آن اشاره شد مواجه است، داده‌های متناقض در بورس کالا هم به این شرایط دامن می‌زند.