در ماه های پایانی دولت دهم حجم پروژه های نیمه تمام عمرانی کارنامه وعده های دولت در سفر های استانی را مبهم می سازد، بر اساس وعده های دولت نهم و دهم باید به طور متوسط 473 طرح در هر سال تمام می شد، اما فقط 28 درصد از آنها محقق شده که هزینه‌ای حدود 600 هزار میلیارد ریال مازاد بر پیش بینی های قبلی بر بودجه کشور تحمیل کرده اند.
10 ماه تا پایان دولت دهم باقی مانده که فرصت کوتاهی برای به پایان رساندن حجم انبوه وعده های عمرانی نیمه تمام دولت است. نگاهی به درصد پیشرفت پروژه‌ها، نشان می‌دهد دولت دهم با انبوهی از کارهای نیمه کاره مواجه است که باید برای اتمام آن حجم عظیمی از منابع مالی کشور را صرف کند.
حال در کنار این وضع با افزایش نرخ ارز، قیمت تمام شده پروژههای عمرانی رو به افزایش گذاشته است. طرحهای نیمه تمام موضوعی است که سرنوشت آنها این روزها به گرانی ارز گره خورده است، همچنین کمبود اعتبارات عمرانی دولت به دلیل کاهش در آمدهای نفتی ناشی از تحریم ها نیز بر این مشکل افزوده است.
بر اساس آمارهای یک نهاد نظارتی در سال های 81 تا 90 به طور متوسط 473 طرح باید در هر سال تمام می شد، اما فقط 28 درصد از آن ها یعنی 134 طرح خاتمه یافته و 72 درصد آن نیمه تمام باقی مانده است.
براساس این آمارها طرح های خاتمه نیافته تا سال 90 مجموعا هزینه ای معادل 597455 میلیارد ریال مازاد بر پیش بینی های قبلی بر بودجه کشور تحمیل کرده اند. و با توجه به افزایش نرخ ارز و تورم در ماه های اخیر انتظار می رود این رقم تا کنون به میزان قابل توجهی افزایش یافته باشد.
تحمیل هزینه 600 هزار میلیارد ریالی پروژهای نیمه تمام عمرانی
در سال های 1381-1390 در حدود 2.5 برابر اعتبار درج شده در قانون بودجه به طرح های عمرانی که قرار بود در موعد مقرر خاتمه یابد اختصاص داده شده است تا طرح های مزبور خاتمه یابند.
هزینه متوسط سالیانه طرح های خاتمه نیافته در دوره زمانی مذکور 597455 ریال است. در واقع به طور متوسط به میزان 245 درصد اعتبار مازاد بر قانون بودجه به هر طرح تخصیص داده شده است تا طرح خاتمه پیدا کند.
بر اساس این گزارش به عنوان مثال در سال 1388دولت باید 748 طرح عمرانی را با اعتباری بالغ بر 52307 میلیارد ریال به اتمام می رساند که از این تعداد تنها 73 طرح با بودجه 4456 میلیارد ریال اجرا شد و675 طرح با بودجه 55381 میلیارد ریال خاتمه پیدا نکرد.
افزایش 4 برابری هزینه پروژهای عمرانی در سال 89
در سال 1389 نیز از مجموع 975 طرحی که دولت با اعتبار 73548 میلیارد ریالی باید به اتمام می رساند 193 طرح را با هزینه ای معادل 8198میلیارد ریال به اتمام رساند و 790 طرح با هزینه 253478 میلیارد ریال نیمه تمام باقی ماند.عدم اتمام پروژه ای عمرانی در این سال هزینه های پروژهای عمرانی را به میزان حدود 4 برابر افزایش داد.
افزایش 3 برابری هزینه های پروژه های نیمه تمام در سال 90
در سال 1390نیز دولت از 746 طرحی که با اعتبار 45131 میلیارد ریال باید به اتمام می رساند 94 طرح با اعتبار 6370 میلیارد ریال به اتمام رساند و 652 طرح با اعتبار 131052 میلیارد ریال خاتمه نیافته است. بر این اساس هزینه های پروژه های نیمه تمام در سال 90 نیز به میزان حدود 3 برابر افزایش یافته است.
هدفمندی یارانه ها بودجه طرح های عمرانی را بلعید
یکی از علل مهم عدم اتمام پروژه های عمرانی عدم اختصاص کامل بودجه های عمرانی به این پروژه ها است، با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بودجه‌های عمرانی از سال 88 رشد‌های نجومی پیدا کرد. درست در همان سالی که دولت تصمیم به اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها گرفت، مقایسه روند اصلاحیه‌های بودجه طی سال‌های 84 تا87 نشان داد که هر ساله در اصلاحیه‌های بودجه به طور متوسط 2هزار و600 میلیارد تومان به سقف بودجه عمرانی افزوده است.
از این سال به بعد بودجه رشد قابل توجهی داشته است، به طوری که بودجه عمرانی سال 88 از 28 هزار میلیارد تومان به تدریج به بودجه 38 هزار میلیارد تومانی در سال 91 افزایش یافته است. این درحالی است که میزان جذب این بودجه‌های مصوب در عمل عملکرد چندان مثبتی ندارد.
طبق آمارهای موجود، از ۲۸ هزار میلیارد تومان بودجه مصوب سال 88 تنها ۱۸ هزار میلیارد تومان آن جذب شد. از میزان جذب بودجه‌های سال‌های 89 و 90 به‌طور دقیق آماری در دست نیست. اما آنچه از اظهارات نمایندگان مجلس می‌توان برداشت کرد این است که بخش قابل توجهی از منابع بودجه‌های عمرانی به سوی منابع یارانه نقدی سرازیر شده است.
انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور عامل افزایش طرح های عمرانی
انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی که محلی برای بررسی توجیهات فنی و اقتصادی پروژه های جدید عمرانی نیز در افزایش حجم پروژهایی که بدون توجیه اقتصادی آغاز شده اند افزود.
طی سال های اخیر میزان تصویب طرحهای تازه به خصوص پس از انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور رو به فزونی نهاد. چرا که کمیسیون ماده 32 مستقر در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق که مسئولیت بررسی طرحهای تازه را براساس توجیه فنی و اقتصادی آنها را برعهده داشت در سازوکار تازه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی به حاشیه رانده شد.
دولت با افزایش طرح های عمرانی از قانون برنامه چهارم توسعه تخلف کرد
اقدام دولت نهم در افزایش پروژهای جدید عمرانی با توجه به حجم انبوه پروژهای نیمه تمام تخلف آشکار دولت از قانون برنامه چهارم توسعه بود. علی رغم آنکه قانون برنامه چهارم توسعه دولت را منع کرده بود که تا پایان تکمیل طرحهای نیمه تمام از تصویب طرحهای عمرانی جدید،خودداری کند، اما دولت محمود احمدی نژاد پس از روی کار آمدن برنامه چهارم را کنار گذاشت و در سفرهای عمرانی هر روز بر میزان طرحهای عمرانی تازه افزود. در کنار این تصمیم‌های تازه دولت، مجلس هم تمایل زیادی به افزایش این طرحها داشت.
دولت بدون برنامه ریزی برای تامین مالی، پروژه های عمرانی را در استان ها آغاز کرد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگو با مهر در خصوص پروژه های عمرانی نیمه تمام دولت نهم و دهم گفت: دولت در سفرهای استانی بر اساس نیازهای مناطق برخی پروژهای عمرانی به تصویب رساند و بدون توجه به تامین منابع مالی این پروژه ها را آغاز کرد اما هر چه جلوتر رفت برای تامین منابع مالی تکمیل این پروژه ها دچار مشکل شد.
اسماعیل جلیلی تصریح کرد: در نتیجه این بی برنامگی با ایجاد اختلال در در آمدهای دولت پروژه های عمرانی نیمه تمام رها شده و انتظارات مردم و سردرگمی آن ها پابرجاماند.
برخی پروژه های عمرانی به علت گرانی قیمت تمام شده کارآمدی خود را از دست دادند
نماینده مردم مسجد سلیمان در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه این طرح ها در دراز مدت به علت گرانی قیمت تمام شده کار آمدی خود را از دست داده اند اظهار داشت: این طرح ها در سفرهای استانی براساس در خواست مردمی و نیازهای منطقه ای به تصویب رسید البته دولت همیشه این توجیه را دارد که همه این طرح ها با کارشناسی دقیق در مناطق مختلف کشور اجرا شده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه این طرح ها نیاز های ضروری مردم نبوده است اظهار داشت: گستردگی این پروژه ها نمایانگر این مطلب است که این طرح ها از نظر منطقی توجیهی ندارد در پایان دولت دهم نیز این طرح ها در اولویت اجرا قرار ندارند.
پروژه های نیمه تمام هزینه های زیادی را به دولت تحمیل می کند
وی ادامه داد: گذر زمان برای هر پروژهای اتلاف منابع است چون هم بهره بردار دیرتر به خدمت می رسد و هم کارهای نیمه تمام دچار فرسودگی می شوند و پس از مدتی نیاز به بازسازی دارند، علاوه بر این هزینه های اجرای این پروژه ها در دراز مدت افزایش می یابد.
جلیلی در پایان تاکید کرد: هر پروژه نیمه تمام هزینه های چند وجهی به دولت وارد می کند.
اسماعیل جلیلی نماینده مردم مسجد سلیمان در مجلس شورای اسلامی در این رابطه گفت: متاسفانه دولت در سال پایانی خود دست به اقداماتی تحت عنوان مهر ماندگار می زند که مبنایی برای عملکرد خود در سال پایانی باشد.
طرح های مهر ماندگار، طرح های عمرانی مصوب بودجه را از گردونه اجرا خارج کرد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با اجرای طرح مهر ماندگار عمده طرح های عمرانی مصوب در بودجه سالیانه به دلیل عدم تامین اعتبار از گردونه اجرا خارج شده اند.
گزارش کمیسیون برنامه وبودجه از مسکن مهر و مهر ماندگار به صحن علنی مجلس ارائه می شود
نماینده مردم مسجد سلیمان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: کمیسیون برنامه و بودجه با حضور وزیر راه و شهر سازی و معاون رئیس جمهور مشکلات مسکن مهر و مهر ماندگار را بررسی کردند و مقرر شد کارگروهی در کمیسیون برنامه و بودجه گزارش وزیر راه و شهرسازی در خصوص مسکن مهر و گزارش معاون رئیس جمهور در مورد مهر ماندگار را جمع بندی کرده و در صحن علنی مجلس قرائت کنند.
نمایندگان مجلس نیز در افزایش تعداد پروژههای نیمه تمام عمرانی مقصرند
غلامرضا اسدالهی نماینده مردم تربت جام در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با مهر با انتقاد از دولت در تعریف پروژه های جدید بدون اتمام پروژهای نیمه تمام گفت: البته نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در این میان بی تقصیر نبودند، و با اصرار خواستار اجرای برخی پروژهای عمرانی در حوزه های انتخابیشان بودند.
وعده های دولت در سفرهای استانی عامل افزایش طرح های نیمه تمام عمرانی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وعده های دولت در سفرهای استانی به این مشکل دامن زده است ادامه داد: البته شاید اگر دولت این اقدامات را انجام نمی داد توزیع عادلانه منابع صورت نمی گرفت.
روند اجرای پروژه های عمرانی در دولت نهم بهتر از دولت دهم بود
البته سید مهدی هاشمی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم معتقد بود: روند اجرای پروژه های عمرانی در دولت نهم بهتر از دولت دهم بوده است.
بر اساس این گزارش دولت در ماه های پایانی خود با اولویت گذاری برخی پروژه های نیمه تمام عمرانی در قالب طرح های مهرماندگار قصد دارد پروژهایی را که نتوانسته ظرف 8 سال به اتمام برساند در مدت 8 ماه به اتمام برساند.
نمایندگان به شاخص های دولت برای انتخاب این پروژها اعتراض دارند و معتقدند با اجرای این طرح عملا پروژهایی که در قانون بودجه برای اجرا اولویت گذاری شدند اجرا نخواهند شد و طرح هایی که دولت با شاخص های مبهم اولویت گذاری کرده است اجرا خواهند شد که این کار نادیده گرفتن قانون بودجه است.
اتمام طرح های مهر ماندگار تا پایان دولت دهم غیر ممکن است
در همین رابطه نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی از بالا بودن حجم پروژه های نیمه تمام انتقاد کرد و گفت: این امر زیبنده دولت نیست.
عبدالرحمان رستمیان ضمن انتقاد از حجم بالای پروژه های نیم تمام، افزود: یکی از گلایه هایی که وجود دارد این است که در کشور ما تعداد زیادی پروژه عمرانی استارت می خورند اما نیمه تمام باقی می مانند.
وی افزود: طول مدت اجرای پروژه های عمرانی خیلی زیاد است و این صدمه جدی به کشور وارد می کند و وقتی یک پروژه ای به سرانجام نمی رسد یعنی ثروت ما در آنجا راکد می ماند و بهتر است پروژه های دردست اجرا به اتمام برسند سپس پروژه های جدید کلید بخورند.
عضو مجمع نمایندگان استان سمنان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: هم اکنون بسیاری از مصوبات وجود دارند که به نظر می رسد دولت نمی تواند امسال در آخرین سال از عمر دولت اجرا و به سرانجام برساند.
وی با اشاره به طرح های مهر ماندگار افزود: به رغم اصرار دولت در اتمام برخی پروژه ها ی موسوم به مهر ماندگار تا پایان سال جاری تحقق این امر غیر ممکن است و همه پروژه های مهر ماندگار نمی تواند اجرا شود.
رستمیان اضافه کرد: پروژه های مهر ماندگار بیشتر از حدی است که منابع مالی آن را داریم و لذا توصیه می شود وقتی پروژه های فعلی به نتیجه رسیدند پروژه های جدید را شروع کنیم.
لینک مطلب:
https://www.eranico.com/fa/content/9882
