تولید آجر، از نمونه صنایع قدیمی یا به تعبیری سنتی کشور محسوب می‌شود که قدمت فعالیت آن در کشور از عقبه و سابقه‌ای نسبتا طولانی برخوردار است.

در این میان، برخی از شهر‌ها و شهرستان‌های کشور از حیث تولید مصالح ساختمانی، صاحب نام و برجسته به شمار می‌روند.

شهرستان قدس در غرب استان تهران از نمونه حوزه‌هایی محسوب می‌شود که در تولید مصالح ساختمانی ید طولایی دارد.

خدابخش محمد زاده پودینه، از اعضای کانون مهندسین و عضو سابق شورای اسلامی شهر قدس در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، در ارتباط با ظرفیت‌های این شهرستان در حوزه تولید مصالح ساختمانی اظهار کرد: تولیدات این منطقه در غرب استان تهران از چنان کیفیتی برخوردار است که در برخی از سازه‌های مهم و حساس کشور همچون برج میلاد از مصالح تولید شده در شهر قدس استفاده شده است.

شهر یزد نیز از دیگر حوزه‌هایی به شمار می‌رود که در تولید برخی از مصالح ساختمانی و بخصوص آجر، صاحب نام و شهره است، اما در طول سالیان اخیر به دلیل بروز برخی نارسایی ها، همچون رکود در عرصه ساخت و ساز مسکن، صنعت اشاره شده با اختلالات و مشکلاتی مواجه شده است.

آنچنان که مطالعات و بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، صنعت تولید آجر در کشور از عقبه‌ای ۲۰۰ ساله برخوردار است که البته در صورت لحاظ اقلام و محصولاتی همچون خشت‌های گلی، سابقه تولید چنین محصولاتی، به هزاران سال پیش نیز باز می‌گردد، اما بصورت مشخص، تولید آجر، با مختصات و ویژگی‌هایی که امروز از آن سراغ داریم قدمتی به بلندای دو قرن دارد.
تولید آجر در استان یزد با ظرفیت کمتر از ۴۰ درصد

چندی پیش، سید محمد بهشتی، عضو هیات مدیره انجمن آجر ماشینی کشور در گفت و گویی با رسانه‌ها با اشاره به رکود حاکم بر بازار و تاثیر آن بر صنعت تولید آجر اظهار کرد: در حال حاضر، حدود ۱۵۵ واحد تولید آجر فشاری ماشینی در استان یزد (به عنوان یکی از کانون‌های تولید آجر در کشور) استقرار دارد که به دلیل معضل رکود، حدود ۶۰ واحد تعطیل و از این میزان تنها ۹۵ واحد آجر پزی مشغول به فعالیت هستند.

وی افزود: متاسفانه واحد‌های تولید آجر با ظرفیتی کمتر از ۴۰ درصد مشغول به فعالیت هستند و در چنین شرایطی شاهد واردات آجر هستیم که از حیث کیفی، آجر‌های وارداتی به هیچ عنوان قابل رقابت با تولید با کیفیت داخلی نیستند.

بهشتی در ادامه می‌گوید: حاشیه سود تولید آجر بسیار ناچیز و پایین است و به دلیل سود اندک، امکان بهبود تکنولوژی تولید آجر، در استان سخت و دشوار است و حصول این امر مستلزم حمایت هر چه بیشتر بانک‌ها و دستگاه‌های ذی ربط است.
از لزوم ارتقای سطح تکنولوژی تا کاهش قابل توجه انرژی مصرفی

مدیریت بهینه انرژی و استفاده حداکثری از حداقل انرژی، یکی از مولفه‌های تعیین کننده در توسعه فنی و صنعتی و کاهش قیمت تمام شده به شمار می‌رود.

محمدرضا هدایت نیا، یکی از فعالان عرصه تولید آجر در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به لزوم حمایت هر چه بیشتر از صنعت تولید آجر به عنوان عرصه‌ای اثرگذار و تعیین کننده در ساخت و ساز‌های شهری و صنعت تولید مسکن، اظهار کرد: کشور در این عرصه، از ظرفیت‌های بالقوه متعددی برخوردار است و در صورت برنامه ریزی هر چه دقیق‌تر شاهد حصول موفقیت های فزاینده تری در این عرصه خواهیم بود.

وی افزود: در حال حاضر یکی از نارسایی‌های عمده مرتبط با حوزه صنعت آجر یا به تعبیر دیگر تولید آجر، معطوف به مصرف انرژی بالا در این عرصه می‌شود.

هدایت نیا گفت: این عارضه در نقطه مقابل سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار دارد و می‌طلبد برای کاهش حداکثری انرژی برای تولید آجر، تدابیر لازم اتخاذ شود.

این فعال در حوزه تولید آجر تصریح کرد: لازمه تحقق چنین امر خطیری به ارتقای سطح فناوری و تکنولوژی تولید آجر معطوف می‌شود که به تبع این مهم با وارد کردن و فعال سازی دستگاه‌های پیشرفته در جهان حاصل خواهد شد.

وی افزود: در طول سالیان اخیر، گام‌هایی در این راستا برداشته شده، اما با توجه به وسعت و کثرت واحد‌های آجر پزی، ضریب اقدامات انجام شده کامل و مطلوب به نظر نمی‌رسد.

هدایت نیا گفت: در صورت پشتیبانی و کمک‌های هر چه بیشتر دستگاه‌های ذی ربط، بستر و زمینه مناسب برای خرید و واردات تجهیزات پیشرفته تولید آجر هموار و مساعد خواهد شد، زیرا کشور‌های تولید کننده تجهیزات اینچنینی، منعی برای صادر کردن چنین دستگاه‌هایی به کشور ندارند و حتی در بستر تحریم‌ها نیز می‌توان با اتخاذ برخی تدابیر نسبت به تهیه این تجهیزات با اتکای به برخی واسطه‌ها، اقدام کرد.

وی افزود: مشکل و مانع عمده برای تحقق این امر، به کمبود نقدینگی واحد‌های فعال در این عرصه باز می‌گردد و در صورت ارائه تسهیلات مناسب، این ضرورت به نحو شایسته‌ای عملیاتی خواهد شد.

هدایت نیا در ادامه بیان کرد: در شرایطی که می‌باید استفاده حداکثری از امکانات موجود بصورتی جدی در دستور کار تمامی واحد‌های تولیدی قرارگیرد، واردات دستگاه‌های اینچنینی نقش بسزایی در حصول این امر ایفاء خواهد کرد.

وی افزود: اگرچه واردات بی رویه امری مذموم به شمار می‌رود، اما خرید و تهیه دستگاه‌ها و تجهیزاتی که ضریب و توان کمی و کیفی تولیدات را ارتقاء می‌بخشد، نه تنها یک اقدام غیر سازنده بلکه امری مهم و ضروری محسوب می‌شود که چرخ توسعه اقتصادی، صنعتی و تولیدی کشور را با سرعت و شتاب فزاینده تری به حرکت در خواهد آورد.
تعدیل و کاهش نیروی فعال واحد‌های آجرپزی به دلیل رکود در عرصه ساختمانی

بصورت طبیعی هر آنچه رونق در حوزه ساخت و ساز‌ها بروز پیدا کند به همان میزان فعالیت در عرصه آجرپزی نیز با رونق افزون تری همراه خواهد شد و به تبع می‌توان از ظرفیت‌های موجود در این عرصه به بهترین نحو ممکن بهره برداری کرد.

علی اصغر سعادتی، یکی از فعالان حوزه آجرپزی در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به ظرفیت‌های قابل توجه موجود در واحد‌های آجرپزی در بخش اشتغالزایی اظهار کرد: متاسفانه با رکود شدید و کاهش ضریب عرضه و فروش آجر، میزان فعالیت واحد‌های آجرپزی نیز به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.

وی در پاسخ به سئوال خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، در خصوص میزان تنزل فعالیت واحد‌های آجرپزی گفت: بصورتی دقیق نمی‌توان به عدد و رقمی مشخص و واحد، اشاره کرد و با توجه به تکثر و تعدد مراکز تولید آجر در کشور در مناطق متعددی همچون یزد، قم، استان تهران و... ضریب اُفت فعالیت‌ واحدها یکسان به نظر نمی‌رسد.

سعادتی افزود: اما در یک معدل گیری کلی، ضریب کاهش تولید و فعالیت واحد‌های تولید آجر، قریب به ۴۰ تا ۵۰ درصد برآورد می‌شود که به هر حال عدد و رقم قابل توجهی است.

این فعال در حوزه تولید آجر گفت: با تنزل ظرفیت‌های تولیدی، متولیان واحد‌های فعال در این عرصه ناچار هستند به تعدیل و کاهش نیرو مبادرت ورزند که به تبع در چنین شرایطی بار بیکاری در کشور سنگین‌تر خواهد شد.

وی افزود: امید آن داریم با حصول رونق در بخش مسکن، فعالیت واحد‌ها و کانون‌های آجرپزی نیز با تحولاتی چشمگیر همراه شود که یقینا در سایه این توفیق اقتصاد کشور نیز در سطح کلان از منافع آن منتفع خواهد شد.

سعادتی در خاتمه یادآوری کرد: ارائه تسهیلات ویژه کم سود به واحد‌های تولیدی آجر، در شرایط فعلی اقتصادی کشور و همچنین رونق ساختمان سازی در کشور امری ضروری به نظر می‌رسد که قطع به یقین با تحقق آن، بخش قابل توجهی از نارسایی‌های فعلی مرتبط با این عرصه مرتفع و یقینا با حصول این امر خطیر، صنعت تولید آجر نیز با رونق افزون تری همراه خواهد شد.