بازار متشکل ارزی با هدف شناسایی و هویت بخشی به بازیگران اصلی بازار ارز بزودی آغاز به کار خواهد کرد. ایده راه اندازی این بازار برگرفته از تجربه جهانی است.

تجربه جهانی نشان داده که براساس نیازهای بازار، بازیگران مداخله کرده و نیازهای ارزی را پوشش می دهند؛ در ایران نیز بناست به زودی بازار متشکل ارزی رسماً فعالیت خود را آغاز کند؛ هیات مدیره این بازار طبق اعلام بانک مرکزی هفته قبل تشکیل شده و هم اکنون صراف ها در حال تکمیل اطلاعات برای عضویت در بازار متشکل ارزی هستند.

بازیگران اصلی بازار متشکل ارزی، صرافی های مجاز، بانک‌ها و صرافی های بانک‌ها هستند؛ تمام بازیگران موظف به معرفی حساب ارزی به بانک مرکزی هستند. صرافی هایی که در این بازار خرید و فروش عمده را انجام میدهند باید یک درصد بالاتر از نرخ بازار متشکل، نیازهای خُرد ارزی را براساس فهرست مصارف 24 گانه پوشش دهند.

همزمان با آغاز به کار بازار متشکل ارزی، نرخ ارز براساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و در پایان هر روز نیز براساس میانگین قیمت ارز در همان روز، نرخ پایه ارز برای روز بعد تعیین می شود. بناست نرخ های معاملاتی در این بازار آنلاین برای اطلاع مردم نمایش داده شود.

قیمت ارز در این بازار، براساس عرضه و تقاضا تعیین می شود؛ این بازار، امنیتی به بازیگران می دهد که براساس آن، وجوه بین خریدار و فروشنده به صورت ضمانت یافته رد و بدل می شود.

صرافی های عمده فروش در بازار متشکل ارزی می توانند ارز خود را عرضه نمایند؛ در سایت این بازار فقط مبلغ و قیمت نمایش داده خواهد شد. سامانه بازار به گونه ای طراحی شده است که پایین ترین قیمت فروش را در بالاترین سطح نمایش قرار میدهد و در عین حال، بالاترین قیمت خرید را در بالاترین سطح نمایش میدهد. برهمین اساس قیمت ها به صورت آنلاین در سیستم مَچ می شود و کشف نرخ صورت می گیرد.

راهکار بانک مرکزی برای جلوگیری از ثبت نرخ های کاذب در این بازار تدوین آئین نامه معاملاتی از سوی بازیگران اصلی است؛ در آئین نامه به هیات مدیره بازار متشکل اجازه داده می شود نرخ را براساس کلوز آخر وقت روز قبل با نوسان 5 درصد تعیین کند.

از جمله اهداف بازار متشکل ارزی این است که افرادی که در این بازار فعالیت می کنند و مجوز نیز دارند، گرداننده اصلی بازار شوند ولی تحت نظارت و رصد دقیق بانک مرکزی! گفتنی است، بناست بخشی از ساختمان شماره یک بانک مرکزی واقع در خیابان فردوسی، محل استقرار و فعالیت بازار متشکل ارزی باشد.

پیش از ایده شکل گیری و راه اندازی بازار متشکل ارزی، نگاه تمام بازاری ها به دبی و سلیمانیه بود ولی با راه اندازی این بازار، بانک مرکزی بنا دارد که نقش این بازارها را در تعیین نرخ ارز به حداقل ممکن برساند.

مدافعان شکل گیری بازار متشکل ارزی می گویند که این بازار برای حذف هیچ بازاری ایجاد نخواهد شد بلکه برای کشف نرخ و تضمین امنیت معاملات، اعمال نظارت بانک مرکزی و رعایت قانون در عرصه ی بازیگران تشکیل خواهد شد.

«مقررات مربوط به بازار متشکل معاملات ارزی» که به تصویب شورای پول و اعتبار رسیده است، بازار متشکل معاملات ارزی، برای ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا تشکیل شده تا ارزها در آن به‌صورت نقد مطابق مقررات این مصوبه و سایر مقررات مرتبط با آن در بستر الکترونیکی مورد معامله قرار گیرند.

در مصوبه شورای پول و اعتبار آمده است که در بازار متشکل ارزی، ارزها به‌صورت نقد معامله می‌شوند و با توجه به اینکه کارگزاران مجاز بازار ارز (اعم از بانک‌ها و صرافی‌های مجوز دار) بازیگران این بازار هستند، می‌توان انتظار داشت معاملات انجام شده در بازار متشکل ارز بر همان سبک و سیاق معاملات جاری بازار باشد که بر اساس نرخ کشف‌شده در سنا و با اخذ کارمزد انجام می‌شود با این تفاوت که در بازار متشکل جدید، نرخ ارز نیز تحت نظارت بانک مرکزی کشف می‌شود.

این مسئله می‌تواند به واقعیت و شفافیت نرخ ارز کمک کند چراکه کل عرضه و تقاضای بازار ارز در یک پلتفرم جمع می‌شود و نرخ کشف‌شده از طریق معاملات این بازار، بیش از نرخ کشف‌شده در سامانه سنا واقعیت دارد.

دستاورد دیگری که راه‌اندازی بازار متشکل معاملات ارزی می‌تواند داشته باشد، زمینه‌سازی برای کاهش تعداد نرخ‌هایی است که اینک برای ارز وجود دارد. به عبارت دیگر، با ایجاد این بازار، قیمتی در معاملات توافقی کشف می‌شود که عمیق‌تر و با اعتبارتر از نرخ‌های صرافی، سنا، بانکی، غیررسمی و … است و احتمالا جایگزین همه آنها خواهد شد.