سعید قدیری دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران، در ارتباط با برآورد میزان قاچاق پوشاک و صدمات قاچاق آن به تولیدکنندگان پوشاک، گفت: در قانون مرجع رسمی اعلام میزان کالای قاچاق در تمامی حوزه‌ها، فقط ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. آمار پوشاک قاچاق در سال‌های 1396 و 1397، رقمی در حدود 3 میلیارد دلار در سال اعلام شده است.
وی افزود: در سال 1396 تولیدکنندگان و برندهای داخلی پوشاک طرحی را به دولت ارائه دادند تحت عنوان نظام‌مند کردن واردات پوشاک تا به این ترتیب هر پوشاکی با هر عنوان و اسمی که عمدتاً تقلبی هستند وارد کشور نشود. بر اساس این دستورالعمل و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در سال 1397 برخورد‌هایی با پوشاک قاچاق در سطح عرضه صورت گرفت تا با برندهای محرز پوشاک قاچاق مقابله شود.
دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران ادامه داد: بعد از این اقدام فضا برای پوشاک قاچاق به‌شدت ناامن شد و کاملاً این موضوع در سطح بازار مشهود بود چرا که در 1397 برخورد‌های شدید و نیز عملیات رسانه‌ای سنگینی در خصوص مبارزه با پوشاک قاچاق در سطح عرضه انجام می‌شد. بنابراین سرمایه‌ای که قرار بود در این بخش جریان پیدا کند، از این موضوع ترسید و عقب‌نشینی کرد.
اقدامات مثبت گذشته در راستای مبارزه با قاچاق ادامه نیافته است
جلالی قدیری اظهار داشت: در سال 1397 برآورد ما از رونق تولید پوشاک داخلی، رقمی در حدود 25 درصد بود. بنابراین همین عدد از رقم میزان قاچاق پوشاک از آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز کسر شد و رقم 2.7 میلیارد دلار به حدود 2 میلیارد دلار کاهش یافت. اما بعد از آن یعنی در سال 1398 به بعد هیچ اتفاق مثبتی رخ نداد.
وی ضمن اشاره به اینکه پوشاک یک کالای سهل‌الوصول است و به‌سرعت وارد سطح عرضه می‌شود، بیان کرد: برآوردهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد در صورت عدم مقابله با پوشاک قاچاق، این پوشاک به‌سرعت خود را به سطح عرضه می‌رساند؛ بنابراین عدم کنترل سطح عرضه، مبادی ورودی و راه‌هایی که منجر به قاچاق پوشاک می‌شود، باعث بازگشت به این نوع پوشاک به سطح عرضه خواهد شد.
به نظر می‌رسد که قاچاق پوشاک افزایش‌یافته است
دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد آمار پوشاک قاچاق بعد از سال 1397 بیشتر شده است یعنی رقمی بیش از 3 میلیارد دلار. این عدد توسط ستاد مبازره با قاچاق کالا و ارز با اندازه‌گیری شکاف عرضه و تقاضا محاسبه شده است. در حال حاضر حجم مصرف پوشاک در کشور 9 میلیارد دلار است که 5.5 میلیارد دلار آن سهم تولید و مابقی آن نیز باتوجه به ممنوعیت واردات پوشاک، سهم قاچاق است که در حدود 3.5 میلیارد دلار برآورد می‌شود.
سو استفاده از رویه‌های قانونی برای قاچاق پوشاک
جلالی قدیری اظهار داشت: قاچاق به دو روش صورت می‌گیرد که یک روش واردات غیرقانونی و روش دیگر سوءاستفاده از رویه‌های قانونی مانند واردات مسافری، گذر مرزی، پیله‌وری، مناطق آزاد، کولبری، ملوانی و ته لنجی است. وقتی از این روش‌ها به‌صورت سازمان‌یافته استفاده می‌شود عملاً این رویه‌ها به قاچاق تبدیل می‌شوند.
وی توضیح داد: به طور مثال گفته می‌شود هر مسافر می‌تواند 80 دلار کالا وارد کشور کند، اما وقتی این مسافر به میزان زیادی کالا از جمله پوشاک وارد کشور می‌کند و هیچ کس آن را اندازه‌گیری نمی‌کند این نوع واردات تبدیل به قاچاق می‌شود. در حال حاضر روزانه 80 الی 100 پرواز به سمت ترکیه انجام می‌شود، در هر پرواز حدودا 300 نفر جابجا می‌شوند و اگر هرکدام از این مسافران 80 دلار کالا وارد کنند، عدد واردات پوشاک به این طریق بسیار بزرگ خواهد بود.
قاچاق پوشاک به‌صورت مسافری سازماندهی شده است
دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران ضمن اشاره به سازمان‌یافته بودن قاچاق پوشاک بیان کرد: به طور مثال در حال حاضر تورهای مسافرتی وجود دارند که افراد را 3 روزه به کشوری مانند ترکیه می‌برند و به صورت علنی از حق واردات آنها استفاده می‌کنند. این رویه بر اساس قوانین غلط به وجود آمده است و هیچ نهاد یا دستگاهی آن را پایش نمی‌کند. بنابراین در حوزه واردات مسافری بیش از یک میلیارد دلار پوشاک قاچاق وارد کشور می‌شود.
جلالی قدیری اظهار داشت: مبارزه با قاچاق توسط مسئولان شوخی گرفته می‌شود، به طور مثال دستورالعمل تبصره (4) الحاقی ماده (18) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را تصویب، اما آن را ابلاغ نمی‌کنند و از طرفی جلسات با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزار می‌شود؛ اما باز هم به خانه اول بازمی‌گردیم و هیچ نتیجه‌ای برای ما حاصل نمی‌شود. در واقع هیچ عزمی برای مبارزه با قاچاق از طرف دستگاه‌های ذی‌ربط وجود ندارد.
وی افزود: ماهیت پوشاکی وارد می‌شود، کالای استوک است؛ یعنی این پوشاک با فصل آن گذشته یا به هر دلیلی در بازار‌های جهانی به فروش نرفته است. این پوشاک را در کشور تغییر برند می‌دهند و به‌عنوان کالای نو می‌فروشند.
مقابله در سطح عرضه، تنها راه مبارزه با قاچاق
دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران بیان کرد: تنها راهی که می‌توان قاچاق پوشاک را کنترل کرد مبارزه در سطح عرضه است. به طور مثال پوشاک حمل‌ونقل دارد؛ اما نیازی به انبار ندارد. مثلاً پوشاک از ترکیه یا دبی سفارش داده می‌شود و در حدود 72 ساعت کاری درب فروشگاه‌ها یعنی سطح عرضه وارد می‌شود.
جلالی قدیری اظهار داشت: رصد قاچاق پوشاک باید قبل از مبادی ورودی تا سطح عرضه انجام شود؛ قاچاق تخلف محرز است مانند دزدی و دیگر جرایم مشهود، همان‌طور که با دزد برخورد می‌شود باید با قاچاقچی هم به همان شکل برخورد صورت گیرد. این برخوردها باید سخت و خشن باشد به شکلی که مایه عبرت دیگران شوند.
وی ضمن اشاره به سازمان‌یافته بودن قاچاق پوشاک از رویه‌های قانونی اظهار داشت: رویه‌های قانونی واردات کالا تبدیل به رانت برای عده‌ای شده است. این امر موجب قاچاق سازمان‌یافته می‌شود چرا که هیچ جایی ثبت نمی‌شود و سوءاستفاده از این رویه‌ها افزایش خواهد یافت. استفاده از این رویه‌های قانونی مانند واردات کالا از مناطق آزاد، باعث واردات کالای قاچاق در مقیاس‌های بسیار بزرگ مانند تعداد کانتینر است نه عده‌ای کولبر که فقط چند کیلو بار حمل می‌کنند.
برخورد با قاچاق موجب گران‌فروشی تولیدکنندگان داخلی نخواهد شد
دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران ادامه داد: در 1399 با فشار بخش خصوص فقط طی حدوداً 3 هفته با قاچاق پوشاک در سطح عرضه برخورد شد و بعد از آن موضوع برخورد با قاچاق پوشاک در سطح عرضه کاملاً به دست فراموشی سپرده شد.
وی در پایان گفت: گاهی می‌گویند وقتی که جلو عرضه پوشاک قاچاق گرفته می‌شود، تولیدکنندگان قیمت‌های خود را بالا می‌برند. دراین‌رابطه باید بگوییم که در بازار پوشاک تعدد ذی‌نفعان پوشاک بی‌شمار است پس بنابراین این بازار مانند بازار خودرو انحصاری نیست که بازیگرانی در آن نقش ایفا می‌کنند محدود باشد. این بازار آن‌قدر گسترده هست که انحصاری برای آن وجود ندارد و باعث بالارفتن قیمت پوشاک نخواهد شد.
تسنیم