ورود صنعت فرش به مذاکرات هسته‌ای

حمید کارگر سرپرست مرکز ملی فرش با اعلام این خبر به «تعادل» گفت: به‌تازگی محمدرضا نعمت‌زاده از محمدجواد ظریف درخواست کرده تا در رایزنی‌های دیپلماتیک خود با مقام‌های امریکایی، ترتیبی اتخاذ تا زمینه لغو تحریم صادرات فرش ایرانی به ایالات متحده در دستور کار قرار بگیرد.

وی افزود: براساس لایحه مصوب کنگره امریکا که در سال۲۰۱۰ به امضای رییس‌جمهور امریکا رسید و واردات فرش ایران از ۲۹سپتامبر ۲۰۱۰ یعنی ۷مهر۸۹ به آن کشور ممنوع شد. این در حالی است که قبل از اعمال تحریم‌ها امریکا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خریداران فرش ایرانی به‌شمار می‌رفت.

به گفته وی، اوضاع تحریم صنعت فرش دستباف با دیگر صنایع متفاوت است و این موضوع یکی از مطالبه‌های مهم فرش کشور به‌شمار می‌رود که امیدواریم وزیر امور خارجه کشورمان در طول تاریخ مذاکرات پیگیری کند.

ایران از دیرباز در تولید فرش دستباف شهرت داشته است، به‌طوری که بخشی از استان‌های بزرگ کشور مانند آذربایجان‌غربی، اصفهان، یزد و... در زمینه تولید فرش زبانزد عام و خاص هستند. تحریم‌های اخیر علیه ایران و ناآرامی‌های سیاسی در سطح منطقه باعث شد تا در دو دهه گذشته این صنعت با کاهش صادرات مواجه باشد اما به گفته سرپرست مرکز ملی فرش در سال93 صادرات این صنعت رشد چشمگیری داشته و ایران همچنان در میان کشورهای رقیب همچون هند، پاکستان، ترکیه، افغانستان، نپال و چین همچنان پیشگام تولید و صدور فرش دستباف به‌شمار می‌رود و مجموع تجارت آن در میان تمام تولیدکنندگان جهان رقم یک‌میلیارد و 300میلیون دلار را به ارمغان آورده است.

سرپرست مرکز ملی فرش درباره واردات فرش به «تعادل» می‌گوید: طبق آمارهای گمرک جمهوری اسلامی هیچ نوع وارداتی در حوزه فرش دستباف وجود ندارد. فرش دستباف صنعت ملی ایران است و به‌عنوان میراث تمدن محسوب می‌شود که از جنبه‌های مختلف فرهنگی و هنری قابل‌توجه است.

کارگر درباره مزیت‌های صنعت فرش دستباف می‌گوید: افزایش اشتغالزایی و ارزآوری آن به‌عنوان مهم‌ترین مزیت‌های این صنعت به‌شمار می‌رود. درواقع صنعت فرش پیامدهای اجتماعی چون پوشش شغل روستاییان را دربردارد و از نظر ارزآوری به‌عنوان یکی از صادرات مهم غیرنفتی کشور مطرح است.

وی تصریح می‌کند: به‌طور متوسط در دهه اخیر سالانه شاهد ۵۰۰میلیون دلار صادرات فرش دستباف بوده‌ایم که خوشبختانه توانسته‌ایم نیاز ۸۰ کشور دنیا را برآورده کنیم.  کارگر ادامه می‌دهد: متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد سیر نزولی صادرات در این صنعت بوده‌ایم که این موضوع به عواملی داخلی-خارجی چون تورم، بالارفتن قیمت تمام‌شده محصول، هدفمندی یارانه‌هاو... مرتبط است که درنهایت منجر به خروج بخشی از بدنه تولید در فرآیند فرشبافی شد. وی با اشاره به عوامل خارجی می‌افزاید: اعمال تحریم مستقیم صادرات فرش ایران به امریکا، وقوع برخی ناآرامی‌های سیاسی در کشورهای دارای بازار هدف و رکود اقتصادی اروپا که از بازارهای سنتی فرش دستباف محسوب می‌شدند ازجمله عواملی است که در چند سال گذشته باعث برهم‌زدن توسعه صادرات در این صنعت شده‌اند.

 سرپرست فرش ملی تصریح می‌کند: با ورود دولت یازدهم و سیاست‌های اعمال‌شده در سال۹۳ روند مثبتی را در حوزه اقتصاد و حمایت از تولید داخل شاهد بودیم، به‌طوری که در همه ماه‌های سال93 طبق آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران صادرات فرش از نظر وزنی و ارزشی افزایش یافته است.

به گفته کارگر، در ۱۲ماهه سال۹۳ حدود ۳۳۰میلیون دلار فرش صادر شده که در مقایسه با سال۹۲ رشد قابل‌توجهی را به ارمغان آورده است. وی ادامه می‌دهد: امیدواریم با بهبود مناسبات سیاسی و کم‌رنگ شدن تاثیر تحریم‌ها بر حمل‌ونقل ارز شاهد تداوم این میزان و بالارفتن صادرات باشیم.

کارگر درخصوص تولید فرش دستباف می‌افزاید: به‌طور متوسط سالانه ۳میلیون مترمربع تولید فرش داریم که به‌طور کلی حدود3/2 آن به خارج از کشور صادر می‌شود.

وی درباره بازارهای هدف فرش دستباف می‌گوید: کشورهایی چون امریکا و بلژیک مشتریان پروپاقرص این صنعت هستند و بر فرش دستباف ایران آگاهی‌های زیادی دارند. اما در دهه‌های گذشته نیز شاهد به‌دست آوردن بازارهای جدیدی چون چین، روسیه، آفریقای جنوبی و برخی از کشورهای امریکای لاتین هستیم. یک سال اخیر کشور چین به‌عنوان یکی از خریداران اصلی ایران تبدیل شده است.

وی ادامه می‌دهد: در دهه‌های گذشته چین به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان و رقیب اصلی فرش ایران محسوب می‌شده اما به‌دلیل تحولات اقتصادی و گرایش چینی‌ها به سایر صنایع باعث شد تا این کشور از صنعت فرش دستباف جا بماند. در همین حال این کشور به‌عنوان ۱۰خریدار اصلی فرش ایران مطرح است.

 به اعتقاد وی، مهم‌ترین موانع، تحریم‌های مستقیم کشور امریکا به صنعت فرش دستباف است چراکه در گذشته امریکا صاحب یک‌پنجم فرش دستباف ایران بود و با رفع تحریم‌ها این بازار به روال خود بازخواهد گشت.

وی درباره مالیات‌ها گفت: موانعی در حوزه داخل وجود دارد که از جمله می‌توان به افزایش قیمت تمام‌شده نسبت به رقبا، تورم داخلی و بحث بیمه اشاره کرد، اما خوشبختانه بحث مالیات این صنعت را گریبانگیر نکرده است و تنها در زمینه فروش فرش این موضوع اعمال شده که اتفاق خاصی در این زمینه وجود ندارد. به گفته وی، مجموع تجارت فرش دستباف یعنی جمع صادرات همه تولید‌کننده‌‌های فرش دستباف به‌طور متوسط یک‌میلیارد و 300میلیون دلار است از این میزان در همه سال‌های اخیر با وجود افت صادرات، ایران دارای بیشترین سهم در تجارت جهانی محسوب می‌شود. درواقع در میان کشورهایی چون هند، پاکستان، ترکیه، افغانستان، نپال و چین، ایران همچنان پیشگام و راهبر تجاری فرش دستباف به‌شمار می‌رود.



 تولید فرش دستباف و مالیات

سید مجتبی عراقچی، رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف نیز درباره وضعیت این صنعت به «تعادل» می‌گوید: در‌حال‌حاضر بازار فرش دستباف با رکود شدید داخلی- خارجی مواجه است، گرانی قیمت فرش باعث شده تا روزبه‌روز شاهد آب‌ شدن صادرات این صنعت باشیم و تورم حاکم بر اقتصاد کشور منجر به کاهش خرید در بین مردم شده است.

عراقچی ادامه می‌دهد: امسال شاهد افزایش ۱۷درصدی نرخ حقوق کارگران و کارمندان بوده‌ایم. در پی این افزایش، به همین میزان شاهد گرانی فرش دستباف در سطح بازار خواهیم بود.

او می‌افزاید: دولت احمدی‌نژاد با بدقولی‌هایش سبب تضعیف محصولات داخلی شد و رقابت تولید را در بخش صادراتی از صنعتگران گرفت.

عراقچی اظهار کرد: در این صنعت تولید‌کننده و صادرکننده از مالیات معاف هستند، این در حالی است که فروشنده حلقه واسطه این دو باید مالیات پرداخت کند. سال۹۴ نیز با افزایش ۵برابری مالیات، صنعت فرش هیچ شکوفایی اقتصادی را تجربه نکرده است و هر هفته نیز شاهد ۴ الی ۵ جواز باطله در اتحادیه فروشندگان فرش دستباف هستیم.

او اظهار می‌کند: بازار عباس‌آباد زمانی محل جابه‌جایی فرش بود، اما امروزه تبدیل به فروش لباس زیر شده است و با این موضوع کسبه‌های فعال در سطح بازار به اشتغالزایی کشورهای همجوار کمک کرده‌اند. عراقچی می‌افزاید: از دولت یازدهم می‌خواهیم تا به فرش دستباف که صنعتی است با میزان اشتغالزایی بالا، بیشتر بها دهد و این صنعت را با دیگر صنایع مقایسه نکند.



 بازار فرش منطقه در دستان ایران

محمد مروج حسینی رییس انجمن صنایع نساجی ایران نیز درباره اوضاع تجهیزات صنعت فرش به «تعادل» می‌گوید: در دنیا تنها دو شرکت در کشورهایی همچون بلژیک و آلمان در زمینه دستگاه قالیبافی، یکه‌تاز محسوب می‌شوند. ایران اما مشتری ماشین‌های فرشبافی بلژیک است.

مروج با اشاره به واردات فرش‌های ماشینی می‌افزاید: در‌حال‌حاضر بنا به اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران هیچ نوع وارداتی در زمینه صنعت فرش حتی از سوی کشور چین نداریم. در گذشته شاهد ورود فرش‌های ترکیه‌یی بوده‌ایم، اما به‌دلیل قیمت رقابتی با محصول تولید داخل این نوع واردات نیز متوقف شد.

او تصریح می‌کند: بیشترین صادرات در بخش نساجی کشورمان متعلق به صنعت فرش ماشینی است. خوشبختانه این صنعت باتوجه به تحریم‌ها و عدم دستیابی به امکانات لازم با ظرفیت بیش از ۱۶۰میلیون متر به قوت خود باقی مانده و در حال حرکت است.

مروج اظهار می‌کند: صنعت فرش ماشینی در سال‌های اخیر بازار خوب ۸۰میلیون متری را در حوزه‌های داخلی- خارجی به‌دست آورده است، اما متاسفانه بنا به شرایط حاکم بر منطقه بازار فروش این صنعت با کمی افت‌وخیز مواجه شده است. او ادامه می‌دهد: در میان محصولات نساجی صنعت فرش ماشینی از بالاترین ارزش‌افزوده برخوردار است و ایران در سطح منطقه‌یی و جهانی تنها از نوع فرش‌های باکیفیتی چون 1200شانه را داراست که در میان رقبایی همچون بلژیک، ترکیه و مصر ایران همچنان صدرنشین جدول قرار گرفته است.

مروج اظهار می‌کند: سهم صادراتی فرش دستباف حدود ۴۰۰میلیون دلار در سال است که در چند سال اخیر بنا به‌دلیل تحریم‌ها و اوضاع نامساعد منطقه‌یی این میزان تغییر نکرده است. متاسفانه شهرهای تولیدی ما همانند قم، اصفهان، کاشان و تبریز با کاهش تولید مواجه شده‌اند که امیدواریم این صنعت در سال۹۴ رشد چشمگیری را در زمینه صادرات محصولات غیرنفتی رقم بزند.

روزنامه تعادل