چنانکه با توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور، همه از رکود حاکم بر صنایع کشور باخبرند.
این در حالی است که بسیاری از صنایع غذایی کشور براساس نیازهای جامعه و یا اصول برنامه‌ریزی شده اقتصادی تاسیس نشده‌اند بنابراین با تغییر شرایط حاکم بر جامعه و بازارهای جهانی دچار مشکلات عدیده‌ای شده‌اند.
این روزها کمتر کارخانه‌ای است که با ظرفیت کامل خود تولید کند.
بسیاری از کارخانه‌ها حتی پس از دریافت وام و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی از ادامه راه بازمانده‌اند و بخشی از ظرفیت واحدهای به بهره‌برداری رسیده نیز خالی مانده است.
شکی نیست که امکان تولید برای این واحدها در صورتی فراهم است که بازاری برای فروش محصولات خود داشته باشند.
از طرفی برخی کارشناسان تنها راه نجات این صنعت را استفاده از پژوهش‌های کاربردی می‌دانند؛ آنطور که رییس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی می‌گوید، مشکلات صنایع غذایی کشور جدا از وضعیت اقتصادی نامناسب حاکم بر واحدهای دولتی در تمامی صنایع نیست و با وجود مالیات‌هایی که نهادهای تعزیراتی برای کارخانه‌دار تصویب می‌کنند قیمت نهایی محصول برای کارخانه‌دار بیشتر می‌شود و آنها را تبدیل به انباردار کرده است، بنابراین آنهایی که به فکر راه چاره برای فروش محصولات خود هستند باید زمان و هزینه‌ای را صرف پژوهش و ارتقای کیفیت محصولات کنند.
از سوی دیگر کارشناسان معتقدند که تامین هزینه پژوهش برای صنعتگران ریسک بالایی دارد؛ به این ترتیب تنها یک راه باقی می‌ماند و آن، بیمه کردن طرح‌های پژوهش است.
سلامت جامعه با پژوهش امکانپذیر است
ابوالقاسم خسروی‌سهل‌آبادی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه از مهم‌ترین محورها بحث پژوهش در کشور است، می‌گوید: رهبر معظم انقلاب نیز همواره بر بحث پژوهش‌محوری و استفاده درست از صنایع مختلف کشور تاکید ویژه‌ای دارند.
به گفته خسروی‌سهل‌آبادی طبق برنامه پنجم توسعه تمامی دستگاه‌ها موظفند یک تا ۳ درصد اعتبارات خود را در بخش پژوهش و تحقیقات به‌کار گیرند و مورد استفاده این اعتبارات بخش پژوهش باشد.
این رقم تا پایان برنامه پنجم توسعه باید به ۳ درصد می‌رسید اما با وجودی که به پایان برنامه ۵ ساله توسعه نزدیک می‌شویم این رقم به یک درصد هم نرسیده است.
این عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی هر چند آمار دقیقی از تخصیص اعتبارات سازمان‌ها به پژوهش در دست نداشت اما استفاده از پژوهش‌های کاربردی در صنایع غذایی را کمک بزرگی به سلامت جامعه و ایجاد اشتغال می‌داند و می‌گوید: لازمه رسیدن به این مهم، استفاده از پژوهش‌های مراکز دانشگاهی و هدایت آنها به سمت مرحله تولید است.
حفظ هویت صنایع با پژوهش‌های کاربردی امکانپذیر است
خسروی‌سهل‌آبادی با اشاره به اینکه پژوهش‌های کتابخانه‌ای مشکل کشور را حل نخواهد کرد، می‌گوید: سالانه یک میلیون دانشجو از پایان‌نامه‌های خود دفاع می‌کنند و در صورتی که آنها را در امور مختلف جامعه به کار ببریم به جوانان و صنایع مختلف کشورمان هویت خواهیم داد.
او می‌افزاید: درحال‌حاضر گفتمان لازم بین دانشگاه و مراکز صنعتی ایجاد نشده و همچنان فاصله زیادی بین آنهاست و با وجودی که دانشگاه‌ها به دولت وابسته هستند قابلیت عقد قرارداد با مراکز مختلف صنایع غذایی کشور را دارند.
اما هنوز فرهنگ دانشگاه کارآفرین برای همگان بیگانه است.
خسروی‌سهل‌آبادی در ادامه می‌گوید: با وجودی که زعفران یکی از منابع بزرگ اقتصاد مقاومتی است و این فصل باید زعفران را برداشت کرد متاسفانه قیمت آن ۲میلیون تومان کاهش یافته در صورتی که اگر پژوهش درستی برای بهره‌وری مناسب از این محصول به عمل می‌آمد زحمات کشاورزان هدر نمی‌رفت.
این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی سیاست دولت را مبتنی بر تولیدات داخلی می‌داند و اظهار می‌کند: کارخانه‌ها باید بحث کیفیت و اعتماد مردم را به جدیت دنبال کنند که یکی از راه‌های بالا بردن این کیفیت، کاربردی کردن پژوهش‌های صنایع غذایی است.
با آگاهی مصرف‌کننده، محصولات غذایی متنوع شده است
در ادامه رسول کدخدایی، رییس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی با اشاره به جایگاه پژوهش در صنایع غذایی کشور می‌گوید: متاسفانه پژوهش در صنعت غذا در کشورمان از جایگاه مناسبی برخوردار نیست که به دلایل مختلفی برمی‌گردد، از جمله اینکه صنعت غذایی کشورمان از گذشته دارای جایگاه سنتی بوده و ارتباط زیادی بین مراکز صنعتی و مجموعه‌های سنتی وجود نداشته است.
به گفته کدخدایی در صنایع غذایی نگاه کاربردی به پژوهش تسری نیافته است.
هرچند در گذشته ادبیات صنعت غذا در حد بنگاه‌های کوچک تلقی می‌شد اما با گذشت زمان آگاهی مصرف‌کنندگان افزایش یافته و محصولات غذایی متنوعی متناسب با گروه‌های سنی ویژه طراحی شده است که این موضوع مقدمه‌ای شد تا صنایع غذایی به محصولات متنوع رو آورده و «پژوهش» نقش اساسی خود را در ارتقای ذائقه‌های مختلف نشان دهد.
او می‌گوید: پژوهش‌های حوزه صنایع غذایی باید هماهنگ با مشکلات جاری و آینده‌پژوهی و در جهت تنوع محصولات کاربردی شوند.
کدخدایی می‌افزاید: طبق قانونی که در وزارت صنعت، معدن و تجارت به تصویب رسید قرار بر این شد که اگر صنعت از پژوهش‌ها به‌طور کاربردی استفاده کند ۵۰ درصد هزینه‌های آن از سوی وزارت مربوط پرداخت شود اما متاسفانه این موضوع خیلی در صنایع نهادینه نشده است.
پژوهش برای صنعتگران ریسک است
رییس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی به مشوق‌های لازم برای استفاده از پژوهش در صنایع غذایی اشاره و اظهار می‌کند: مشوق‌های زیادی در این زمینه وجود دارد از جمله کم کردن مالیات‌های قانونی صنعتگران و بیمه کردن طرح‌های پژوهشی آنان، همواره با وجود زمان‌بر بودن پژوهش، این فرآیند برای صنعتگران ریسک محسوب می‌شود؛ بنابراین صنعتگران با وضعیت اقتصادی نامطلوب رغبتی به پژوهش نشان نخواهند داد. در صورتی که هزینه پژوهش‌های ناکارآمد را بیمه تقبل کند تمایل به پژوهش هم بالا خواهد رفت.
گسترش صمت