با افت قیمت سبد نفتی اوپک به مرز 30 دلار برآورد می‌شود که قیمت نفت سنگین ایران به کمتر از 30 دلار و حتی به محدوده 28 دلار به ازای هر بشکه رسیده باشد. دراین بین بررسی‌ها نشان می‌دهد افت قیمت نفت ایران در دو ماه اخیر نسبت به دیگر کشورهای عضو اوپک بیشتر بوده است همچنین برخی منابع از افزایش تخفیف ایران به خریداران نفت خود خبر داده‌اند. بر این اساس باید گفت تیم فروش نفت ایران در حال آماده شدن برای دوران پسا تحریم هستند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از تفاوت قیمت نفت ایران و قیمت سبد نفتی اوپک نشان می‌دهد که نفت سنگین ایران حدود 2 دلار ارزان‌تر از سبد نفتی اوپک است، اما در هفته‌های اخیر این اختلاف بیشتر شده است؛ حال در شرایطی که بهای سبد نفتی اوپک به مرز 30 دلار نزدیک شده است به یقین نفت ایران نیز در کانال 20 دلاری معامله می‌شود.
نفت 28 دلاری ایران
آخرین به روز رسانی سایت رسمی کشورهای صادرکننده نفت نشان می‌دهد افت بهای سبد نفتی اوپک در روز دوشنبه، اولین روز بازگشایی بازارهای بین‌المللی، ادامه یافته و به مرز 30 رسیده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد این موضوع حکایت از افت قیمت نفت ایران به زیر 30 دلار دارد و ایران بعد از سال‌ها در حال حاضر نفت خود را در محدوده 20 دلاری به فروش می‌رساند. سبد نفتی اوپک مشتمل بر 12 نوع نفت است. در واقع هر یک از کشورهای عضو از بین انواع نفتی که استخراج می‌کنند، یک نوع را به‌عنوان نفت مرجع خود به اوپک معرفی کرده اند. ترکیب سبد نفتی اوپک به شرح زیر است: نفت ترکیبی صحرا (الجزایر)، گیراسول (آنگولا)، اورینت (اکوادور)، نفت سنگین ایران (ایران)، نفت سبک بصره (عراق)، سبک بانی(نیجریه)، صادراتی کویت (کویت)، ای‌اس سایدر (لیبی)، دریایی قطر (قطر)، سبک عرب (عربستان سعودی)، موربان (امارات متحده) و نفت مری (ونزوئلا).
همان‌طور که گفته شد نفت سنگین ایران نام نفتی است که از سوی کشورمان در سبد نفتی اوپک قرار گرفته است. از سویی بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از روند تاریخی قیمت نفت ایران و مقایسه آن با بهای سبد نفتی اوپک نشان می‌دهد که قیمت نفت سنگین ایران به‌طور معمول حدود 2 دلار کمتر از سبد نفتی اوپک است. اما بررسی یک ماه اخیر نشان می‌دهد نفت ایران از لحاظ قیمتی از سبد نفتی اوپک فاصله بیشتری گرفته است؛ به‌طوری‌که در آخرین گزارشی که اوپک منتشر کرد بین همه کشورهای عضو اوپک، ایران بیشترین افت قیمت نفت را تجربه کرده و به ثبت رسانده بود.
در واقع بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط اداره امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، در چهار هفته منتهی به 11 دسامبر، میانگین هفتگی بهای نفت سنگین ایران به‌طور متوسط 5/ 2 دلار کمتر از سبد نفتی اوپک بوده است، به‌طور مثال در هفته منتهی به 11 دسامبر 2015(20 آذر 94) نفت سنگین ایران 7/ 32 دلار و نفت سبک ایران 19/ 35 دلار بر بشکه معامله شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی قیمت سبد نفتی اوپک به 35 دلار رسیده است که 3/ 2 دلار گران‌تر از نفت سنگین ایران است. بر این اساس در حال حاضر که قیمت سبد نفتی اوپک به 74/ 30 دلار رسیده با یک برآورد خطی می‌توان گفت نفت ایران در محدوده 28 دلاری معامله می‌شود.
ارائه تخفیف برای افزایش فروش
همان‌طور که اشاره شد آخرین گزارش اوپک نشان می‌دهد که قیمت نفت ایران در ماه نوامبر نسبت به دیگر اعضای این سازمان کاهش بیشتری داشته است. به نظر می‌رسد ایران برای بازاریابی و فروش نفت خود اقدام به ارائه تخفیف بیشتر به مشتریان نفتی خود کرده است. چراکه بررسی‌های «دنیای اقتصاد» بر‌اساس آمار صادرات نفت ایران که توسط سایت خبری رویترز منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری میلادی میزان میانگین ماهانه صادرات نفت ایران کم نوسان و حدود روزانه یک میلیون بشکه نفت بوده، اما در ماه اکتبر با کاهش فروش مواجه شده است. رویترز ادعا می‌کند که صادرات نفت ایران د ر این ماه به حدود 800 هزار بشکه یعنی کمترین مقدار طی دو سال اخیر رسیده است. هرچند که بعدها برخی منابع از جمله جودی میزان صادرات ایران در ماه اکتبر را بیش از این مقدار اعلام کردند. در واقع زمانی‌که ایران با کاهش خرید نفت از سوی 4 مشتری آسیایی خود مواجه شده از شیوه ایجاد جذابیت قیمتی برای افزایش صادرات خود کمک گرفته و به گفته کارشناسان موثرترین شیوه در بازاریابی نفت ایجاد جذابیت قیمتی است، شیوه‌ای که مسوولان نفتی کشورمان طی یک ماه اخیر اتخاذ کرده‌اند.
از سوی دیگر باید توجه کرد که در حال حاضر در آستانه لغو تحریم‌ها قرار گرفته‌ایم و مسوولان کشور بارها اعلام کرده‌اند که ایران با لغو تحریم‌ها تولید نفت خود را طی یک ماه حدود 500 هزار بشکه افزایش خواهد داد و در بازه 6 ماه بعد از لغو تحریم‌ها شاهد افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای تولید و رسیدن به میزان پیش از تحریم‌ها خواهیم بود. اما در این بین کارشناسان خارجی مقدار افزایش تولید نفت ایران را قدری کمتر برآورد می‌کنند. به‌طور مثال فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین اظهارات خود اعلام کرد که تولید نفت ایران 6 ماه تا یک سال بعد از لغو تحریم‌ها حدود 500 هزار بشکه افزایش می‌یابد. به اعتقاد آنان گذشته از استهلاک تاسیسات نفتی ایران که ممکن است مانع افزایش میزان تولید کشورمان شود، بازاریابی و توان فروش نفت مهم‌ترین معضل پیش روی افزایش صادرات نفت ایران است. در واقع در نبود ایران بسیاری از رقبای نفتی جای آن را در بازارهای نفت گرفته‌اند و بازپس‌گیری این بازارها توان بیشتر و استفاده از تکنیک‌های بازاریابی بالاتری را می‌طلبد.
در این بین یکی از تکنیک‌های افزایش صادرات کاهش قیمت است، رویترز نیز به تازگی در گزارشی از قول برخی پالایشگران هندی مدعی تخفیف قیمتی ایران در راستای افزایش فروش نفت شده است. این خبرگزاری در گزارش خود به نقل از یک منبع پالایشگاهی ادعا کرده است: من هیچ‌گاه مسوولان ایران را همانند دیدار اخیر تا این حد منعطف ندیده بودم. آنها نظر ما را درباره اینکه چطور قیمت نفت ایران را رقابتی کنیم جویا شدند. همچنین چهار منبع در پالایشگاه‌های هندی گفتند: ایران پیشنهاد شرایط قیمت‌گذاری بهتری را در کنار عرضه درجه‌های جدید نفت خام ارائه کرد تا در جهت افزایش سهم بازار مورد بررسی قرار بگیرد. احسان الحق، تحلیلگر ارشد موسسه مشاور انرژی کی‌بی‌سی در لندن در این خصوص به رویترز گفته است: عربستان و عراق در حال حاضر در بازار هستند و اگر ایران می‌خواهد سهم خود را از آنها بگیرد باید شرایط بهتری در قالب تخفیف و شرایط پرداخت ارائه کند؛ این یک نبرد برای سهم بازار در بین تولید‌کنندگان نفت حاشیه خلیج‌فارس است.
روزنامه دنیای اقتصاد