در این سمینار که با حضور جمعی از مدیران و کارشناسان صنعت سیمان کشور، در هشتمین نمایشگاه بین‌المللی سیمان در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد، رییس اداره مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران با بیان اینکه مهم‌ترین روش‌های تامین مالی از طریق بورس کالای ایران شامل قراردادهای سلف، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارزی، خرید دین، فورفیتینگ و اوراق مشتقه کالایی است، گفت: صنعتگران سیمان می‌توانند متناسب با شرایط و ویژگی‌های صنعت سیمان از هرکدام از این ابزارها برای تامین مالی استفاده کنند.
به گزارش روابط عمومی بورس کالای ایران جواد فلاح در ادامه توضیح داد: صنعتگران سیمان با استفاده از قراردادهای سلف، بدون بوروکراسی اداری می‌توانند پوشش ریسک و تامین مالی کنند؛ اما با توجه به اینکه ریسک نقدشوندگی و ریسک تغییرات قیمت برای خریداران به دلیل نبود بازار ثانویه در معاملات قراردادهای سلف عادی بالا است، قراردادهای سلف موازی استاندارد طراحی و در بورس کالا راه‌اندازی شده است.
رییس اداره مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران با بیان اینکه قراردادهای سلف موازی استاندارد از ابزارهای نوین مالی است که تا اکنون در بورس کالای ایران روی «پی‌وی‌سی» و سنگ‌آهن راه‌اندازی شده، گفت: بورس کالای ایران با عرضه اوراق «پی‌وی‌سی» مجتمع پتروشیمی آبادان در سال جاری، ۵۰۰ میلیارد ریال تامین مالی برای این شرکت انجام داد و برای مجتمع‌های سنگ‌آهن «گل‌گهر» و «چادرملو» نیز از این طریق بیش از ۸۳۰ و ۸۰۰ میلیارد ریال تامین مالی داشته است.
وی افزود: برنامه‌هایی نیز برای راه‌اندازی اوراق سلف موازی استاندارد روی دارایی‌های پایه کنسانتره سنگ‌آهن شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر و مس کاتد شرکت ملی مس وجود دارد. «فلاح» مهم‌ترین ویژگی قراردادهای سلف موازی استاندارد را تشکیل بازار ثانویه برای معاملات قراردادهای سلف، استفاده از نقدینگی موجود در بازار و توان سرمایه‌گذاران مالی، تسهیل تامین مالی بلندمدت طرح‌های توسعه‌ای، تسهیل تامین مالی سرمایه در گردش، معافیت مالیاتی و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای تولید مناسب‌تر برشمرد.
گواهی سپرده کالایی برای جلوگیری از فروش اجباری
رییس اداره مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران در ادامه به روش تامین مالی دیگر در بورس کالا یعنی گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و توضیح داد: تبدیل کردن کالای موجود در انبار به ورقه اوراق بهادار ازجمله خدماتی است که بورس‌های کالایی معتبر در کشورهای درحال توسعه انجام می‌دهند.
بر این اساس قبض انباری که برای کالای موجود در انبار صادر شده، تبدیل به ورقه بهادار قابل معامله در بازار ثانویه می‌شود.
به این ترتیب امکان استفاده از پشتوانه گواهی سپرده کالایی به منظور تامین مالی و جلوگیری از فروش اجباری در اثر تنگناهای مالی برای تولیدکنندگان فراهم شده و هزینه‌های تامین مالی کاهش‌یافته و نقدشوندگی کالا برای تولیدکنندگان حاصل می‌شود.
فلاح افزود: این ورقه بهادار همانند سایر اوراق قابلیت ارائه به شبکه بانکی به عنوان تضمین را خواهد داشت.
همچنین فرآیند تحویل کالا در بورس و بازارهای خارج از بورس را تسهیل کرده و می‌توان فروش محصولات ایرانی در بازارهای بین‌المللی را با پشتوانه گواهی سپرده کالایی توسعه و افزایش داد.
فورفیتینگ، حامی توسعه صادرات
خرید دین و فورفیتینگ از دیگر ابزارهای مالی است که صنعتگران می‌توانند در بورس کالای ایران از مزایای آن بهره‌مند شوند. فورفیتینگ نوع خاصی از خرید دین است که در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش تامین مالی صادرات بدون حق رجوع به ذی‌نفع است.
رییس اداره مطالعات و سنجش ریسک بورس کالای ایران در این‌باره گفت: فورفیتینگ اصولا برای تامین مالی میان‌مدت ۳ تا ۵ سال بوده، ولی از ۶ ماه تا ۱۰سال نیز امکانپذیر است.
نرخ بهره فورفیتینگ می‌تواند ثابت یا شناور باشد. به تعبیری دیگر تنزیل اسناد مالی یا تجاری مربوط به دیون سررسیددار بدون حق رجوع به صادرکننده یا ظهرنویس را فورفیتینگ گویند؛ به عبارت ساده‌تر زمانی که یک صادرکننده می‌خواهد کالایی را نسیه به فروش برساند ولی پول آن را نقد دریافت کند به فورفیتر مراجعه می‌کند و از وی می‌خواهد با یک نرخ بهره مشخص طلب وی از واردکننده را تنزیل و به‌طور نقدی پول را از فورفیتر دریافت کند.
این روش که یک روش تامین مالی برای صادرکنندگان است، در زمینه حمایت از توسعه صادرات کاربرد دارد.
صندوق‌های کالایی (ای‌تی‌سی)، ظرفیتی برای سیمان
این گزارش همچنین حاکی است که با وجود موجودی انبار ثابت در شرکت‌های تولیدی، صندوق‌های کالایی (ای‌تی‌سی) مناسب‌ترین ابزار تامین مالی خواهند بود.
«فلاح» در سمینار کیفیت، استاندارد فروش و صادرات سیمان، پیشنهاد استفاده از موجودی انبار به منظور تامین مالی را به صنعتگران سیمان ارائه داد و گفت: می‌توان با تشکیل صندوقی متشکل از گواهی سپرده کالایی موجودی انبار موردنظر، تقسیم صندوق به واحدهای مجزا، فروش واحدها به سرمایه‌گذاران در بازار و بازخرید گواهی سپرده کالایی در سررسید از صندوق از سوی تولیدکننده، از صندوق‌های کالایی (ای‌تی‌سی) برای تامین مالی بهره برد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه اوراق‌بهادار مبتنی بر کالا نظیر اوراق سلف موازی استاندارد، اوراق گواهی سپرده کالایی، اوراق مشتقه کالایی، دیون ایجاد شده در معاملات بورس کالای ایران درحال توسعه هستند، می‌توان صندوق‌هایی را ایجاد کرد که این صندوق‌ها روی کالا و اوراق‌بهادار مبتنی‌بر کالاها، سرمایه‌گذاری کنند.
تامین مالی ارزی صادرکنندگان سیمان
صندوق‌های ارزی از دیگر ابزارهای تامین مالی بورس کالای ایران است که رییس اداره توسعه ابزارهای مالی بورس کالای ایران به آن اشاره کرد. نخستین صندوق سرمایه‌گذاری ارزی در سال ۲۰۰۵م از سوی سرمایه‌گذاری «رایدکس» با عنوان تراست ارزی یورو در بورس نیویورک تاسیس شد و تا پایان سال ۲۰۱۴م این صندوق‌ها به بیش از ۱۲۵ عدد رسیده است.
رییس اداره مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران مهم‌ترین اهداف صندوق‌های ارزی را برشمرد و تشریح کرد: تکمیل ابزارهای مدیریت دارایی در بازار سرمایه، پوشش ریسک ارزی افراد و بنگاه‌های اقتصادی فعال در کشور، تامین مالی ارزی بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور در فرآیند انتشار اوراق ارزی و مشارکت در تنزیل اعتبار اسنادی صادرکنندگان، از مهم‌ترین اهداف این صندوق است که می‌تواند کمک شایانی به صنعت سیمان کشور داشته باشد.
فلاح در پایان گفت: دیگر ابزارهای مالی که در بورس کالای ایران برای تامین مالی صنعتگران سیمان وجود دارد، قراردادهای آتی است؛ بورس کالای ایران نیز از سال ۱۳۸۷ با راه‌اندازی قرارداد آتی روی سکه طلا نخستین بازار مشتقه در ایران را ایجاد کرد؛ با گشایش‌های مورد انتظار در اقتصاد و جهت‌گیری دولت در توسعه بازار سرمایه بورس کالای ایران تلاش‌های مضاعفی در این‌باره آغاز شده و امیدواریم بتوانیم این ابزار را به دیگر محصولات نیز توسعه دهیم.
گسترش صمت